ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΜΕ ΤΑ ΑΝΤΙΡΟΜΑΝΤΙΚΑ ΦΑΝΕΡΩΜΑΤΑ.

Μετά τους τελευταίους ρομαντικούς και την υπερβολική αφοσίωση στην καθαρεύουσα, στη συνέχεια εμφανίζεται ένα κλίμα αντίδρασης, το οποίο ολοκληρώθηκε τη δεκαετία 1880 - 1890. 

Η νέα ομάδα ποιητών χαρακτηρίζεται από τα πρώτα αντιρομαντικά φανερώματα. Οι ποιητές αυτής της εποχής είναι: 

Aριστομένης Προβελέγγιος

Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος

Γεώργιος Βιζυηνός

Δημήτριος Καμπούρογλου

Νίκος Καμπάς

Από τους προαναφερόμενους ποιητές αυτοί που δύσκολα αποσπάστηκαν από το ρομαντικό ρεύμα, ήταν οι δυο πρώτοι.

Στους υπόλοιπους τρεις , ανεξάρτητα από τις ατομικές ιδιορρυθμίες τους, έγινε αισθητό ένα νέο αντιρομαντικό χαρακτηριστικό. Ήταν η διάθεση του καλοδιάθετου αστεϊσμού, αυτό που σήμερα ονομάζεται από πολλούς "ελαφρότητα".

Ο Αριστομένης Προβελέγγιος, γεννήθηκε στη Σίφνο το 1850 και πέθανε το 1936.Από τα φοιτητικά χρόνια στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, επηρεασμένος από το πνευματικό κλίμα της εποχής, έγραφε στην καθαρεύουσα ,ποιήματα που ήταν εμπνευσμένα από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Διαφοροποίηση τη σκέψη του προς τον τρόπο γραφής του, αργότερα όταν προχώρησε τις σπουδές του στη Γερμανία.Το 1896 εκδόθηκαν συγκεντρωτικά τα ποιήματά του.
Ένα δείγμα του έργου του, με δυο στροφές από το ποίημα "Δυό έρωτες".

...........

Δυό περιστέρια στο ίδιο τ' ακρογιάλι

φιλιούντ' ερωτευμένα, ενώ τριγύρω

τ' αγριοβότανα σκορπίζουν μύρο.

Τόν έρωτά των σιγανά το κύμα ψάλλει.

Ένας ψαράς εφάνη, στις βραχιές πηδά

και με το καλαμίδι του στον ώμο τραγουδά.

Ο νέος κρύβεται σ' ενός γκρεμού κουφάλα

και φεύγει, φεύγει η κόρη με τρεχάλα.

.....................

 Ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1856 και πέθανε στο Σαίν Μαντέ το 1910. Κάποιοι τον ονόμασαν Ελληνογάλλο και άλλοι Γάλλο ποιητή, γιατί από το 1880 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι.Εκεί με το ψευδώνυμο Jean Moreas έγινε διάσημος, ως γαλλόφωνος ποιητής.
Ακολουθούν δυο στροφές από το ποίημά του "Η ΚΟΡΗ ΚΑΙ Η ΠΑΝΔΡΕΜΕΝΗ".

.............................

Πουλί του κάμπου τρυφερό μες στο κλουβί κλεισμένο,

η κόρη σαν χλωρή ιτιά πάντα σκυφτά κοιτάζει,

η πανδρεμένη ελεύθερο, γεράκι αγριωμένο,

φωτιά φαρμακοπότιστη κάθε ματιά της στάζει.

..........

Kι είναι η κόρη φουντωτό μπουμπούκι, στα κλαδιά του

προσμένει μια χρυσή νυχτιά όλο χαρά και χάρη,

για ν' ανοιχτή μυριόφυλλο, να χύση τη δροσιά του

μ' ένα ανθισμένο φίλημα στου γάμου το κλινάρι.

.....

 Ο Γεώργιος Βιζυηνός γεννήθηκε στη Βιζύη της Θράκης το 1849 και πέθανε στην Αθήνα το 1896.Από μικρός ζούσε μέσω φιλανθρωπιών καθόσον ορφάνεψε πολύ νωρίς από πατέρα. Ο δρόμος των σπουδών του ξεκίνησε με τη φιλολογία στην Αθήνα  και συνεχίστηκε με φιλοσοφία στη Γερμανία.Το 1892 λόγω νευρασθένειας εισήχθη στο Δρομοκαϊτειο όπου κι έμεινε ως το θάνατό του. Πολλά απ' τα ποιήματά του θεωρούνται σήμερα απλά, όμως για την εποχή τους ήταν πρωτοποριακά. Δε δίστασε να παντρέψει στοιχεία στην ποίηση που κανένας άλλος δεν έκανε αυτό το τόλμημα.
Ακολουθούν στίχοι από δυο ποιήματά του.

"ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΕΛΗΝΗΝ"

...............

Κανένα φίλον από σένα πιο παλιό,

και πιο πιστό, δεν έχω να ονομάσω.

Σ΄ εγνώρισα πριν πρωτοέμβω στο σχολειό,

κι αν μβώ στον τάφο, δεν θα σε ξεχάσω.

"ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΙΧΟΥΝ ΤΟΥ ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΟΥ"

Σα μ' αρπάχθηκε η χαρά

που εχαιρόμουν μια φορά

έτσι σε μιαν ώρα...

μες σ' αυτήν την χώρα

όλα αλλάξαν τώρα!

Και από τότε που θρηνώ

το ξανθό και γαλανό

και ουράνιο φώς μου,

μετεβλήθη εντός μου

και ο ρυθμός του κόσμου..

 Ο Δημήτριος Καμπούρογλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1852 και πέθανε το 1942. Κυρίως είναι γνωστός ως ιστορικός της Αθήνας. Το τρίτομο έργο του "Ιστορία των Αθηναίων", στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (1889-1896), παραμένει αναντικατάστατο.Θεωρείται ένας απ' αυτούς που άνοιξε το νέο δρόμο στης νεοελληνική λογοτεχνία, ο οποίος οδηγούσε πέρα από την πεπατημένη οδό του Ρομαντισμού.
Στίχοι από το ποίημά του "Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ ΤΗΣ"

Εις το λαιμό του
ένα κορίτσι
είχε κρεμάσει ένα σταυρό.
Διατί τάχα
να προσκυνήσω
να τον φιλήσω
να μη μπορώ;
.........
...
Είν' αμαρτία
κανένας θρήσκος
απ' το λαιμό της
να μποδισθή,
και το σταυρό της
να μη φιλήση
γιατί ο καημένος
να κολασθή;

 O Nίκος Καμπάς γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1857 και πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 1932. Στη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων, γνωρίστηκε με τον Κωστή Παλαμά.Στην Αλεξάνδρεια προχώρησε την καριέρα του ως δικηγόρος.Η μοναδική ποιητική συλλογή του "ΣΤΙΧΟΙ" εκδόθηκε το 1880.
"Η ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ ΜΟΥ"

Όταν πρόσωπο διαβαίνη εμπροστά μου δροσερό,
τι λαχτάρα που με πιάνει να του δώσω ένα φιλάκι!
Έτσι κι όταν ένα φύλλο χάρτου εύρω καθαρό,
λαχταρώ να γράψω επάνω πάλι ένα τραγουδάκι.

"Η ΛΙΜΝΗ"

.......

Μ' άν ζωγραφίζ' η λίμνη κάθε τι,

περνάει αυτό κι η ζωγραφιά περνά.

Και μοναχά του ουρανού κρατεί

τη ζωγραφιά πιστά, παντοτινά.

Άφησε όλοι να με λεν τρελό

και μη σε μέλη, αγάπη μου χρυσή.

Αν είμαι λίμνη, μ' όλες αν γελώ

ο ουρανός της λίμνης είσαι συ.

Η Ελληνική Λογοτεχνία σε κάθε τη είδος, περιέχει αμύθητους θησαυρούς...που δυστυχώς δεν διδάσκονται τα παιδιά μας. Γι' αυτό οι γονείς και οι κηδεμόνες πρέπει να θυσιάζουν απ' το χρόνο τους, ώστε να τα βοηθήσουν να έχουν έστω και λίγες απ' αυτές τις γνώσεις.

ΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΤΗΣ ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ.

 Το κείμενο που ακολουθεί, αποτελεί ένα δείγμα του προσωπικού μου αγώνα και της ευαισθησίας που τρέφω για τη μεγάλη σελίδα της ιστορίας που κρύβουν αυτά τα κτίρια!!Είναι ένα δοκίμιο, που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα της Αθήνας, το 2012 και αναδημοσιεύτηκε από το boraeinai.blogspot.com/ που τυχαία ανακαλύψα στο διαδίκτυο.

 Κάνοντας καθημερινά για χρόνια, τη διαδρομή από το ύψος του Αρείου Πάγου προς τον σταθμό «ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ», παρακολουθώ τη ζωή στα γνωστά «ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ» της περιοχής. Το συγκρότημα αυτών των πολυκατοικιών οικοδομήθηκε κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ του 1933–1935,με σκοπό να στεγάσουν τους ξεριζωμένους Έλληνες της Μικράς Ασίας.Η ιστορία του ανθρώπινου τομέα, είναι ζωγραφισμένη στο εσωτερικό των διαμερισμάτων με τα γραφικά ξύλινα ράφια της κουζίνας, τις μισοκρεμασμένες κουρτίνες που αναδεύονται στο φύσημα του αέρα, σε κάποια ξεχασμένα έπιπλα που έγιναν τροφή για το σαράκι.. αλλά και σε όλους εμάς που είχαμε την τύχη να είμαστε αυτήκοοι μάρτυρες των αφηγήσεων των κατοίκων τους, κάποια ανοιξιάτικα δειλινά, που ακόμα υπήρχε η γειτονιά και πλημμύριζε από τις φωνούλες των παιδιών .Ιστορίες που αποτελούν βαριά κληρονομιά, όπως ο πόνος της προσφυγιάς, ο αγώνας για την επιβίωση στα νέα δεδομένα αλλά και τις φωνές των φυλακισμένων (από τις φυλακές Αβέρωφ) που μάτωναν την ατμόσφαιρα.

Η ιστορία της πολιτικής όψης, είναι αποτυπωμένη στους τοίχους με τα σημάδια από τα βλήματα των Δεκεμβριανών του 1944. «Ως ένδειξη τιμής» αυτή η μικρή ιστορική γειτονιά λοιπόν, παραμένει σε κατάσταση εξαθλίωσης. Από το 1967 κυκλοφορούσαν φήμες που ήθελαν την κατεδάφισή της. Με αγώνα συμπολιτών μας και φορέων ( κατοίκων των προσφυγικών ή απογόνων αυτών, τη σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, συλλόγων) αποφασίστηκε το 2008 να κριθούν ως διατηρητέα. Με πόνο διαπιστώνω πως φτάνει στο τέλος του και το 2012 και τα «προσφυγικά» στέκουν «κουρασμένα» στο πέρασμα των χρόνων . Θεωρώ βιασμό στην παράδοσή μας, αυτά τα κτίσματα πλέον να αποτελούν εστία μόλυνσης και φόβου, αφού στα περισσότερα διαμερίσματα έχουν κυριολεκτικά εισβάλει άτομα και παρέες με διάφορα προβλήματα (τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται)! Εκεί όπου στεγάστηκαν τα όνειρα των προσφύγων που φημίζονταν για την καθαριότητά τους, εκεί που η ατμόσφαιρα μοσχοβολούσε από τις νοικοκυρές. Υγιής νους δεν πιστεύει πως σε τόσο κεντρικό σημείο (δίπλα στη ΓΑΔΑ, στα νοσοκομεία, στον Άρειο Πάγο) παραμένει αυτό ο ιερός χώρος έρμαιο του φόβου και της σήψης! Κατά καιρούς έχουν γίνει σκέψεις προκειμένου να αναβαθμιστεί το συγκρότημα ή με την ίδρυση Μουσείο που θα στεγάσει κειμήλια από τις πονεμένες και αλησμόνητες πατρίδες των προγόνων μας ( Ένωσις Σμυρναίων) ή με τη στέγαση κάποιων υπηρεσιών. Δυστυχώς ούτε οι αχτίνες του ήλιου, ούτε τα τιτιβίσματα από τα πουλιά, ούτε οι γατούλες που απολαμβάνουν τη ζεστασιά της ημέρας, ούτε τα δικά μας συναισθήματα μπορούν να διαφοροποιήσουν την κατάσταση εάν δυναμικά δεν παρέμβουν κάνοντας τις σκέψεις έργα οι αρμόδιοι φορείς.

Ως τότε θα φαντάζουν τρομαγμένοι άνθρωποι ως θύματα φυσικής καταστροφής που προσδοκούν την λύτρωσή τους..Εύχομαι μαζί με τα «πολλά» που ταλανίζουν τη χώρα και την πόλη μας, να βρεθεί λύση και σ’ αυτή τη χρόνια πληγή.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ.ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΤΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΓΕΝΙΑ.ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΙ.

Συνεχίζοντας το ελληνικό ποιητικό ταξίδι, φτάνουμε στο "σταθμό" της ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΜΕΤΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΑΣ, ΣΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΥΣ.

Είναι οι ποιητές που γεννήθηκαν γύρω στο 1840 στην Αθήνα. Υποστήριξαν με μεγάλο φανατισμό την καθαρεύουσα και τον Ρομαντισμό.

Οι τελευταίοι ρομαντικοί είναι: 

 Άγγελος  Βλάχος

Κλέων Ραγκαβής

Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος

Σπυρίδων Ν. Βασιλειάδης

Ο Άγγελος Βλάχος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1838 και πέθανε το 1920.Οι σπουδές του στράφηκαν στα νομικά, στην Αθήνα και τη Γερμανία. Κατά καιρούς υπηρέτησε σε διάφορες ανώτερες θέσεις, όπως πρεσβευτής και διευθυντής του Βασιλικού Θεάτρου. Στον κύκλο των πνευματικών ανθρώπων, ήταν γνωστός για τη συντηρητική στάση του στα νέα ποιητικά ρεύματα.
 Λίγοι στίχοι από το ποίημα "ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΟΠΤΡΟΝ ΤΗΣ"

Ειπέ με, κάτοπτρον, αν πρέπη
όταν την βλέπης και σε βλέπη
                      πάσαν πρωίαν,
....................................
οπόταν στήθος, μόλις θάλλον,
φρίσση γυμνόν, ριγούν και πάλλον..
                       φρίσση: ανατριχιάζει

Ο Κλέων Ραγκαβής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1842 και πέθανε το 1917. Ήταν γιος του Αλεξάνδρου Ραγκαβή. Η πορεία του στις σπουδές και επαγγελματικά, ήταν παρόμοια με του πατέρα του.Η είσοδός του στο διπλωματικό σώμα, τον έκανε να ζήσει σε διάφορα σημεία της γης. Στην ποίησή του το αληθινό συναίσθημα είναι άγνωστο.Στην εποχή του, ήταν γνωστός και για τις τραγωδίες που έγραφε.
Ένα μικρό δείγμα του έργου του από το ποίημα "Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ".

(...)
Καιρός παρήλθε. Διαθάλλων νεανίας,
εγνώρισα τους πρώτους της ζωής αγώνας,
και ήχθην καθ' υφάλων φεύγων τους τυφώνας,
πλην μόλις εύρον μέλιτος τινάς σταγόνας
εν των  πικρώ κυπέλλω διαρκούς ανίας.
.....

Ο Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1843 και πέθανε το 1873.Ήταν γιος του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου και σπούδασε νομικά.Η ψυχική του υγεία ήταν κλονισμένη. Ως ποιητής απομακρύνθηκε από τα πατριωτικά θέματα, όπως και την ερωτολογία, προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα είδος φιλοσοφικού λυρισμού.
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά του ποιήματα είναι το "ΜΑΤΑΙΟΤΗΣ ΜΑΤΑΙΟΤΗΤΩΝ"

.................
Ματαιότης ο αφρίζων εν τω ποτηρίω οίνος,
Ματαιότης και τα χείλη τα διψώντα ασπασμών;
Αν πραγματικότης είναι εις την γην αυτήν ο θρήνος,
άς κενώσω την φιάλην, την απάτην προτιμών.
.....
Ματαιότης!Αλλά είναι η παιδεία ματαιότης
ψεύδη όπισθεν γριφώδους οχυρούμενα σκηνής,
Θέλει έρωτα και μέθην, θέλει ύλην η νεότης,
είναι αληθώς ωραία η μορφή της ηδονής.
.....

 Ο Σπυρίδων Βασιλειάδης γεννήθηκε στην Πάτρα το 1845 και πέθανε στο Παρίσι το 1874. Με τον Δημήτρη Παπαρρηγόπουλο τους έδενε στενή φιλία και είχαν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Ήταν και οι δύο ακραίοι ακόλουθοι του ελληνικού Ρομαντισμού καθώς επίσης πέθαναν και οι δύο τριάντα χρονών. Ο Βασιλειάδης ανήκε στους πραγματιστές, συμπονούσε τους άπορους και αποτέλεσε έναν από τους κύριους παράγοντες της δημιουργίας της Σχολής Απόρων Παίδων.
Μια στροφή από το ποίημα "ΠΙΠΤΕΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟΝ"

..........

Η φαντασία μας πλατύ ΄εν κάτοπτρον απλούται.

Ούτω πολλάκις άνωθεν νέφος περά, και κάτου

είς στίχους και εις ρεμβασμούς βαθέως εντυπούται

η μέλαινα σκιά του.

Το επόμενο αφιέρωμα θα αναφέρεται στα ΑΝΤΙΡΟΜΑΝΤΙΚΑ ΦΑΝΕΡΩΜΑΤΑ.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ.ΠΡΩΤΗ ΜΕΤΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΓΕΝΙΑ, ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ.

Το όμορφο ταξίδι στην πορεία της Ελληνικής Ποίησης, συνεχίζεται με έναν σημαντικό σταθμό, τους Φαναριώτες. 

Σύμφωνα πάντα με τις ιστορικές πηγές, στη Δύση της εποχής, οι Έλληνες λόγιοι, είχαν προνομιακή μεταχείριση, καθώς και υψηλές θέσεις. Αιτία ήταν, ότι τα δυο πνευματικά κινήματα,ο Ανθρωπισμός και η Αναγέννηση, στηρίζονταν στη μελέτη του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού και ως εκ τούτου οι Έλληνες ως αρχαιογνώστες, ήταν απαραίτητοι στις υπηρεσίες της Δύσης.

Φαναριώτες ονομάστηκαν οι ποιητές, που προέρχονταν  από την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη ή κι από άλλα μέρη της Ανατολής. Εκτός της άριστης γνώσης της ελληνικής γλώσσας,είχαν επιρροές και από τη γαλλική. Οι πρόγονοί τους, ήταν διπλωμάτες και τότε, ως επίσημη γλώσσα της διεθνούς διπλωματίας, ήταν η γαλλική. Οι Φαναριώτες  ασχολήθηκαν περισσότερο με το όραμα της αρχαίας Ελλάδας, περιφρονώντας τη λαϊκή γλώσσα.Ως  η πιο έντονη στιγμή της αγάπης τους για την αρχαία ελληνική, ήταν η έκδοση, από τον Παναγιώτη Σούτσο, της "Νέας Σχολής του γραφόμενου λόγου", όπου ζητούσε την επιστροφή στην αρχαία. Υποστήριζε και έγραφε ότι : " Η γλώσσα των αρχαίων Ελλήνων και ημών των νεωτέρων έσεται μία και η αυτή..".

Η ομάδα των Φαναριωτών, ήταν : 

Αλέξανδρος Σούτσος

Παναγιώτης Σούτσος

Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής

Θεόδωρος Ορφανίδης

Ηλίας Τανταλίδης

Ιωάννης Καρασούτσας

Ο Αλέξανδρος Σούτσος, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1803 και πέθανε στη Σμύρνη το 1863. Ως παιδί έζησε στη Χίο και κατόπιν πήγε στο Παρίσι, όπου δέχθηκε τις επιρροές του γαλλικού ρομαντισμού. Είχε διαφορετικό ύφος από τους άλλους Φαναριώτες και νωρίς εκδήλωσε τα δημοκρατικά του ιδεώδη, στηλιτεύοντας κάθε μορφής εξουσία.Το σατιρικό του γνώρισμα,διατήρησε πάντα τα χαρακτηριστικά της σοβαρής κοινωνικής κριτικής.

Λίγοι στίχοι από το

 "ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ-Η ΑΗΔΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ".

.................

Καμμία ευχαρίστησις στας πόλεις μας, καμμία!

Κανένα μικρόν θέατρον!Καμμία κωμωδία!

Την πλήξιν των πραγμάτων μας και την μονοτονίας

η τύχη μας υπόσχεται πως θα διασκεδάση

και τας μεγάλας κεφαλάς των Πρώτων μίαν μίαν

μ' άσπρα πτερά και τρίκοχα καπέλλα θα σκεπάση.

Ο Παναγιώτης Σούτσος, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1806 και πέθανε στην Αθήνα το 1868. Μικρότερος αδερφός του Αλεξάνδρου Σούτσου.Επηρεάστηκε κι αυτός από το γαλλικό ρομαντισμό και ήταν φανατικός οπαδός της καθαρεύουσας. Μπορούμε να πούμε ότι το έργο του αποτελεί το πάντρεμα της παράδοσης με τα ξενόφερτα στοιχεία του ρομαντισμού.Δοκιμάστηκε πολύ στη ζωή αφού έμεινε άνεργος και έφυγε από τα εγκόσμια δυστυχισμένος και άπορος.
Ως ένα μικρό δείγμα του έργου του, στίχοι από το

 "ΤΟ ΟΝΕΙΡΟΝ ΜΟΥ"

..........

Ξαπλωμένος υποκάτω

σ' ένα δένδρο μυρωδάτο,

εκοιμήθηκα εις κλίνην

από δάφνην και μυρσίνην

Εβδομηκοντούτης έως

ήτον ίσως, πλην ωραίος,

και το στόμα του γλυκείαν

μοσχοβόλει ανθοσμίαν

Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1809 και πέθανε στην Αθήνα το 1892. Θεωρείται μια από τις δραστήριες και πολιτικές προσωπικότητες της εποχής. Ήταν πολυσχιδής χαρακτήρας, λογοτέχνης, καθηγητής πανεπιστημίου, διπλωμάτης, πολιτικός.Δεν παρέμεινε μόνο στην ποίηση, αλλά ασχολήθηκε και με άλλα είδη της λογοτεχνίας.
Ελάχιστα λόγια του, από το τεράστιο έργο του.

 "ΣΥΜΒΟΥΛΑΙ"

Μ' είπαν τ' άνθη του Μαίου:

 "Φύγε βάσανα του βίου

και φροντίδων αφορμάς,

κι έλα να στρωθής σ' εμάς".

Μ'είπαν τα χλωρά μου δάση.

"Πριν το γήρας να σε φθάση,

άφες τύρβην και βοήν,

κι έλα να χαρής ζωήν".

..................

 Ο Θεόδωρος Ορφανίδης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1817 και πέθανε στην Αθήνα το 1886. Ο Ορφανίδης θαύμαζε τον Αλέξανδρο Σούτσο και αρχικά προσπάθησε να τον μιμηθεί, κάνοντας γνωστή τη σατιρική του ικανότητα. Ο κύριος στόχος του ήταν οι Βαυαροί και οι κόλακες της αυλής.Σχετικά εκφραζόταν στο περιοδικό "Τοξότης" το 1840.Το ποιητικό του έργο, ήταν επηρεασμένο από την επανάσταση του 1821.
Κάποιοι στίχοι από ένα αντιπροσωπευτικό για το ποιητικό του ύφος έργο το

"Ο ΜΕΝΙΠΠΟΣ -Η ΤΙΤΛΟΜΑΝΙΑ".

Έλειπεν απ' την Ελλάδα τόσους χρόνους μία ψώρα,

άρχισε δε να μας τρώγη και να μας αυξάνη τώρα.

Εν ώ οι προπάτορές μας είχον την φιλοτιμίαν,

γενικώς, το να φυλάττουν πολιτών ισοτιμίαν,

οι σημερινοί μας τώρα θέλουν να μας ευγενίζουν

και μ' επίθετα μεγάλα τ' όνομά των να στολίζουν,

............

 Ο Ηλίας Τανταλίδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1818 και πέθανε στη Χάλκη το 1876.Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Το 1845 έχασε το φως του και δίδασκε ελληνικά και ρητορική στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, τυφλός για τριάντα χρόνια.Γνώριζε πολύ καλά τα αρχαία ελληνικά και ήταν δάσκαλος του Βιζυηνού.
Ένα τμήμα του έργου του,ήταν τα ποιήματα που προκαλούσαν ευθυμία και ο ίδιος τα ονόμαζε "γελοία".
Λίγοι στίχοι από το

 "ΕΙΣ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ"

Ω γλυκά μάτια, ερώτων θρόνοι,

πηγαί χαρίτων, φωστήρες μόνοι!

Ω γλυκά μάτια,θελγήτρων βρύσεις,

ηδονών κέντρα, οδύνων λύσεις!

Ω γλυκά μάτια, λαμπροί πλανήται,

ίυγκες πόθων, ψυχής μαγνήται!

.................

Ο Ιωάννης Καρασούτσας γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1824 και πέθανε στην Αθήνα το 1873.To ποιητικό του έργο, είχε τις ρίζες του στα παιδικά του χρόνια. Ανήκει στους πιο αυστηρούς καθαρευουσιάνους της γενιάς του. Μέσω της ποίησης προσπαθούσε να διαδώσει τα δημοκρατικά και ανθρωπιστικά του ιδανικά. Η ζωή του ήταν μικρή, καθόσον σε μια έξαρση νευρικής κρίσης, έθεσε το τέλος της με αυτοχειρία.
Λίγοι στίχοι που ευτυχώς πρόλαβε να αφήσει ο λογοτέχνης.

ΕΙΣ ΕΝ ΑΣΤΡΟΝ

................

Ω σύ, που εις αιθέρος τας αχανείς εκτάσεις

δι' αμυδρού οράσαι φωτός και αβεβαίου,

ως όστρακον λευκάζον εις τον βυθόν θαλάσσης,

χανόμενον και πάλιν φαινόμενον εκ νέου.

.......

.........

σύ τότε ζωογόνος πηγή φωτός και κάλλους

ήλιος είσαι, φέρων πλανήτας κινουμένους,

και πάς σου δε πλανήτης υπό πλανήτας άλλους,

ως προς μητέρα όρνεις μικρούς συσσωρευμένους.

.....

Ειλικρινά αισθάνομαι θλίψη όταν διαπιστώνω πόσοι άνθρωποι στο εξωτερικό, έχουν μελετήσει και μελετάνε τους Έλληνες λογοτέχνες, πόσοι μεταδίδουν στους απογόνους τους τις γνώσεις της ελληνικής λογοτεχνίας, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, αντίθετα με τους Έλληνες που ζούμε στην Ελλάδα.....οι οποίοι απαξιούμε έως καταστρέφουμε, τους αμύθητους θησαυρούς μας.

Η Ελληνική Ποίηση.Μετεπαναστατική γενιά

Από παιδί μου άρεσε να εμπλουτίζω τις γνώσεις μου, για ότι με ενδιέφερε. 

Την πρώτη μου μελέτη σχετικά με την ποίηση, την έκανα μέσω ενός βιβλίου εκδόσεως 1977, που μου είχε δωρίσει ο αδερφός μου το 1982 και διατηρώ ως ενθύμιο κόσμημα, στην βιβλιοθήκη μου. 

Ξεκινώ με λίγα ιστορικά στοιχεία που θεωρώ απαραίτητα για μια σωστή προσέγγιση, στο αναφερόμενο θέμα. Το 1453, γνωστό σε όλους ως το έτος της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, ουσιαστικά σηματοδότησε την καινούρια κατάσταση υποταγής του Ελληνισμού, στον τουρκικό ζυγό. Το επίπεδο των κατακτητών, έσβηνε τα φώτα του πολιτισμού. Σύμφωνα με τους μελετητές, ήταν εντελώς διαφορετικό από εκείνο των Αράβων του 7ου αιώνα καθώς και των Φράγκων του 13ου αιώνα, οι οποίοι δημιούργησαν και εισήγαγαν πολιτισμικά στοιχεία και έργα. Ο ελληνικός λαός, τα ζοφερά χρόνια της σκλαβιάς, έχοντας την ανάγκη να εκφραστεί και να προσπαθήσει να ζήσει με τις λιγότερες συνέπειες, έφεραν μια καλλιτεχνική άνθιση, με τρεις μορφές, τον λόγο, τη μουσική και το χορό. Αναφερόμενος σε εκείνη την καλλιτεχνική έκφραση του έθνους μας, ο Γεώργιος Θεοτοκάς είπε , ότι " είναι ίσως η ωραιότερη στον κόσμο".

Ξεφυλλίζοντας τον αγαπημένο θησαυρό πρόσφατα, σκέφτηκα να ταξιδέψουμε στην ελληνική ποίηση.Αφετηρία η  πρώτη Μετεπαναστατική γενιά, που  χωρίζεται στους ΝΤΟΠΙΟΥΣ:

Γεώργιο Ζαλοκώστα
Γεώργιο Παράσχο
Δημοσθένη Βαλαβάνη
Αχιλλέα Παράσχο

και τους ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ:

Αλέξανδρο Σούτσο
Παναγιώτη Σούτσο
Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή
Θεόδωρο Ορφανίδη
Ηλία  Τανταλίδη
Ιωάννη Καρασούτσα

Ο Γεώργιος Ζαλοκώστας, γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου το 1805 και πέθανε στην Αθήνα το 1858. Ως νεαρός είχε ζήσει για ένα διάστημα στην Ιταλία.Κατά το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 ήρθε στην Ελλάδα, όπου πολέμησε. Μετά την επανάσταση, έγινε αξιωματικό, αλλά δεν προχώρησε η επαγγελματική του εξέλιξη. Ως ανασταλτικός παράγοντας στάθηκε η κατηγορία για τη συμμετοχή του σε συνωμοσία κατά των Βαυαρών του Όθωνα. Πολεμώντας εμπνεύστηκε και έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Αν και έγραφε στη δημοτική, ως τελική του επιλογή ήταν η καθαρεύουσα. Είχα την τύχη από τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν γνωστός στην περιοχή για τη μελωδική φωνή του -δεν γινόταν γλέντι στην Ανδραβίδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, που να μην ήταν απαραίτητος καλεσμένος- να μάθω το γνωστό δημοτικό τραγούδι "Το φίλημα".

Μια βοσκοπούλα αγάπησα, μια ζηλεμένη κόρη,

και την αγάπησα πολύ,

ήμουν αλάλητο πουλί,

δέκα χρονών αγόρι.

Μια μέρα που καθόμαστε στα χόρτα τ'ανθισμένα,

-Μάρω, ένα λόγο θα σου πω,

Μάρω, της είπα, σε αγαπώ,

τρελαίνομαι για σένα.

Από τη μέση με άρπαξε, με φίλησε στο στόμα

και μου πε: -Για αναστεναγμούς,

για της αγάπης τους καημούς

είσαι μικρός ακόμα.

Μεγάλωσα και την ζητώ...μ' άλλον ζητά η καρδιά της

και με ξεχνάει τ' ορφανό..

Εγώ όμως δεν τον λησμονώ

ποτέ το φίλημά της.

 Ο Γεώργιος Παράσχος, γεννήθηκε στη Χίο το 1822 και πέθανε στην Αθήνα το 1886. Ήταν ο μεγαλύτερο αδερφός του Αχιλλέα Παράσχου και αδελφικός φίλος του Γεωργίου Ζαλοκώστα, στην οικογένεια του οποίου παραστάθηκε, αφού εκείνος έφυγε νωρίς. Το έργο του είναι επηρεασμένο από την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης, όπου γεννήθηκε. Είχε ενσαρκώσει την αγάπη του για την Ελλάδα και τους αγώνες της, ώστε ποτέ δεν έβγαλε τη φουστανέλα!
Ακολουθεί δυο στροφές από το "ΕΩΘΙΝΟΝ".

............
Αδελφωμένοι στο σπαθί και σύντροφοι στο βόλι,
μαζί ξυπνάτε, και μαζί
ιππείς, ζευγίται και πεζοί
στα όπλα τρέχουν όλοι.
......
...
Το άλογό του παρεκεί ένας ιππεύς χτενίζει,
κι αυτό, σαν κάτι να ζητή,
τη χαίτη τη μεταξωτή
κινάει και χρεμετίζει.
.....

Ο Δημοσθένης Βαλαβάνης, γεννήθηκε στην Καρύταινα της Αρκαδίας το 1824 και πέθανε στην Αθήνα το 1854.Ήταν μια προσωπικότητα με πολύ ταλαιπωρημένα παιδικά χρόνια, καθόσον έχασε τους γονείς του , μικρός, Κατάφερε να σπουδάσει γιατρός, δουλεύοντας λατζέρης και σερβιτόρος. Έφυγε νωρίς για τη γειτονιά των αγγέλων και έμειναν λίγα ποιήματά του, που είχαν δημοσιευτεί στον τύπο της εποχής του.
Λίγοι στίχοι από "ΤΟ ΟΝΕΙΡΟΝ ΜΟΥ"
......
Λες κι αγγελούδας ευμορφιά να σ' έδινε η χλομάδα
τα μάτια σου ανεγάλλιαζαν στην λάμψη και στην χάρη
σα στο νερό το καθαρό του ήλιου η αντηλιάδα,
κι απ' τα μαλλιά σου επέρναγε το βάλσαμο να πάρη
.......

 Ο Αχιλλέας Παράσχος, γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1838 και πέθανε στην Αθήνα το 1895. Η καταγωγή του ήταν από τη Χίο, αλλά εξαιτίας των διωγμών του 1822 η οικογένειά του κατέφυγε στο Ναύπλιο. Το έργο του πλούσιο, εμπνευσμένο από τα πολιτικά γεγονότα της εποχής του, τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1881, σε τρεις τόμους.Κύριο χαρακτηριστικό του αποτέλεσε η αποτύπωση σε ποιήματα κάθε επίσημης στιγμής και πολιτικής κίνησης της Ελλάδας.
Λίγοι στίχοι από το "ΕΝ ΠΕΡΙΠΑΤΩ", που είναι ένα ποίημα εμπνευσμένο από την περιοδεία του στην Ευρώπη.
............
Οπίσ' οπίσω, άνθρωποι,μη πλέον προχωρείτε,
μη πλέον εις την πρόοδον εκτείνετε το βήμα.
Αν προόδος το προχωρείν εις άβυσσον καλήται,
οπίσω είναι η αυγή, εμπρός σας νυξ και  μνήμα.
Οστις τοσούτον προχωρεί κι εις τόσον ύψος φθάνει,
την μοίραν του Φαέθοντος, υψούμενος, λαμβάνει...

 Οι στίχοι των ποιητών όλων των εποχών, είναι επίκαιροι. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, οι κοινωνικές συμπεριφορές και τα γεγονότα επίσης....

Στο δεύτερο μέρος, θα συνεχίσει το ταξίδι στην ελληνική ποίηση, με αφιέρωμα στους ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ.

Στα σκαλοπάτια της Χοζοβιώτισσας.

Αυτό το κατάλευκο περιστέρι που στέκει αγέρωχο, εδώ κι αιώνες στα απότομα βράχια, με θέα το απέραντο γαλάζιο, είναι το μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας, στην πανέμορφη Αμοργό!Σύμφωνα με τις πληροφορίες ο τόπος αυτός που βρίσκεται η Μονή, λεγόταν διαβολότοπος, έως τότε που βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας και η προστασία της ηρέμησε το περιβάλλον.Έναν τοίχο ουσιαστικό έχει το κτίσμα, αφού ο άλλος τοίχος είναι ο βράχος και οκτώ ορόφους . Το αφιέρωμα γίνεται με την ευκαιρία της εορτής των Εισοδίων της θεοτόκου, αύριο στις 21 Νοεμβρίου. Είναι πάρα πολλοί οι πιστοί που απόψε παρακολουθούν τη μεγάλη ολονυκτία (σύμφωνα με τις πηγές, αλλά και φίλους που μου έχουν περιγράψει τον εορτασμό) και το ξημέρωμα θα έχουν τη μαγεία της ευλάβειας συνδυασμένη με τα χρυσοκόκκινα χρώματα της ανατολής, στο οπτικό τους πεδίο.

Σύμφωνα με όσα γραπτά στοιχεία βρέθηκαν και υπάρχουν, η εικόνα της Παναγίας προέρχεται από το Χόζοβα ή το Χόζοβο της Παλαιστίνης. Εκεί υπήρχε η Μονή Χοζιβά, αφιερωμένη στη Θεοτόκο, κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο. Στις γραπτές πηγές αναφέρεται ότι η εικόνα της Παναγίας ήρθε στο νησί, κατά τον 9ο αιώνα, την περίοδο δηλαδή της Εικονομαχίας.

Κατά την παράδοση, που έχει διάφορες εκδοχές, η επικρατέστερη θέλει την εικόνα να φτάνει, κάτω από το μέρος που χτίστηκε το Μοναστήρι σε μια βάρκα. Οι κάτοικοι του νησιού που την βρήκαν, διέδωσαν παντού το νέο, μέχρι και στην Κωνσταντινούπολη,όπου ο αυτοκράτορας Αλέξιος ο Α' ο Κομνηνός, το 1088 πληροφορήθηκε για την γεγονός και εξέδωσε διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο έπρεπε να χτιστεί το Μοναστήρι.Σύμφωνα με την χρονολογία κτίσης της Μονής, διακρίνεται μια αντίφαση, αλλά αιτιολογείται. Από τον 9ο αιώνα έως το διάταγμα μεσολαβούν δύο αιώνες περίπου. Προφανώς κτίστηκε αρχικά η μικρή εκκλησούλα που μοιάζει με φωλίτσα στου βράχου την αγκαλιά και ο Κομνηνός συνέχισε με την δημιουργία του μεγάλου Μοναστηριού.

Οι μύθοι που δημιουργούνται γύρω από κάποια γεγονότα, δίνουν χρώμα και ενδιαφέρον, όταν ειδικά τους αφηγούνται μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι. Η εκκλησία άρχισε να χτίζεται κοντά στη θάλασσα, όπου και βρέθηκε η εικόνα, αλλά ότι την ημέρα χτιζόταν, το βράδυ γκρεμιζόταν, όπως συναντάμε πολλές φορές στις παραδοσιακές αφηγήσεις. Κανείς δεν ήξερε τι συμβαίνει, μέχρι που μια μέρα ο πρωτομάστορας έχασε το σάκο με τα εργαλεία του και τον βρήκε να κρέμεται στο βράχο. Έτσι κατάλαβε πως η εκκλησία έπρεπε να χτιστεί εκεί.

Στη Μονή υπάρχει Σκευοφυλάκιο με σημαντικά χειρόγραφα, καθώς επίσης πολλά λειτουργικά σκεύη, σπουδαίας τέχνης.Η Μονή της Χοζοβιώτισσας συνδέεται αδελφικά με τη Μονή της Πάτμου.

Κάτω από τη Χοζοβιώτισσα βρίσκεται η γραφική παραλία της Αγίας Άννας, με βαθιά και κρυστάλλινα νερά, αγαπημένο καταφύγιο ελλήνων και ξένων τουριστών.

Η επίσκεψη στο ξεχωριστό, ιστορικό θρησκευτικό προσκύνημα, γίνεται από τα κάτασπρα σκαλοπάτια τα οποία οδηγούν στο ιδιαίτερο αυτό κτίσμα, που είναι φτιαγμένο από πέτρα, ασβέστη και ξύλο από "φείδα" όπως ονομάζεται ένα είδος αγριοκυπαρισσιού.Το κτίριο αν και στενό, είναι εντυπωσιακό για τους οκτώ ορόφους του και για το γεγονός πως είναι σαν να περνάς ανάμεσα από έναν λαβύρινθο.Σκάλες, διάφορα επίπεδα, οροφή με ξύλινα δοκάρια, όλα όσα στοιχειοθετούν την εντύπωση πως μεταφέρεσαι σε άλλη εποχή.

Η φιλόξενη διάθεση του προσωπικού του Μοναστηριού, είναι χαρακτηριστική και αποτελεί υποδειγματική ελληνική φιλοξενία. Το αβρό χαμόγελο, με το γλυκό λουκουμάκι και την εξαιρετική ψημένη ρακή...κάνουν τον επισκέπτη να θέλει να ξαναπάει. Χρόνια πολλά στην Αμοργό , χρόνια πολλά σε όλους!

Χρώματα και σχέδια, σε μοναδικές γεύσεις!

Η συνέχεια από το γλυκό εργαστήρι, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα μας!!..όπως καταλαβαίνετε ζούμε από τώρα στην κόλαση!!!!