Στον απόηχο της εορταστικής περιόδου του Πάσχα!

 

Ο χρόνος σύμφωνα με την Ορθοδοξία αποτελείται από έναν υπέροχο κύκλο εορτών που συνοδεύονται από μια ποικιλία εθίμων, που ντύνονται στα πανέμορφα χρώματα, στους αισθαντικούς ήχους της ελληνικής παράδοσης. Τα σπουδαιότερα θρησκευτικά γεγονότα τα οποία ενθυμούμαστε και μέσα από την ενθύμηση βιώνουμε μοναδικές στιγμές σε συναισθήματα αλλά και ως άνθρωποι, ξεχωριστές μέρες στον κοινωνικό τομέα.

Οι παραδόσεις και τα έθιμα του θρησκευτικού περιεχομένου, περιλαμβάνουν τελετουργίες συμβολικού χαρακτήρα που σχετίζονται με τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, καθώς με τη γονιμότητα και την ευφορία.

Η άνοιξη συνδέεται άρρηκτα με την Μεγάλη Τεσσαρακοστή και στη συνέχεια με το Πάσχα. Στον ιερό όρο Πάσχα ο λαός συμπεριλαμβάνει τις εννέα μέρες από το Σάββατο του Λαζάρου. Το Σάββατο που αποτελεί την έναρξη για τα Άγια Πάθη τα οποία οδηγούν στην Ανάσταση.

"Από την παραμονή του Λαζάρου που ψήνουμε τα Λαζαράκια, που ψέλνουμε τα κάλαντα, έως τη Λαμπρή, μια εβδομάδα και κάτι..είναι παιδί μου, μια εβδομάδα όμως, τόσο γεμάτη από αγάπη, από προετοιμασίες, από σπάνια λόγια που απορώ πως χωράνε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα" μου είχε πει κάποτε μια κυρία που άγγιζε τον έναν αιώνα, σε έναν από τους ιστορικούς ναούς της Αθήνας, η οποία έφερε ανεξίτηλες τις μνήμες από τη Σμύρνη."Αυτή τη γλυκιά απορία την έχω σε όλη μου τη ζωή..".

Η Αγία Εβδομάδα κλείνει με την Λαμπρή στην οποία οδηγεί η Ανάσταση..και η χαρά της  έρχεται να συναντήσει την αγαλλίαση της ανοιξιάτικης φύσης.

Κάθε που έρχεται αυτή η ευλογημένη εποχή, έρχονται στη σκέψη μου τα λόγια της και ευγνωμονώ τον Θεό γιατί κατάφερα υγιής, ψυχικά και σωματικά να ξαναζήσω το ύψιστο σημείο της ελληνικής άνοιξης!

"Η υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: 

μια Ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα''.

Γιώργος Σεφέρης (Δοκιμές Β', 1994)

Ποιος είναι αυτός που δίνοντας αληθινή σημασία, στο θρησκευτικό γίγνεσθαι της κάθε μέρας από τη Μεγάλη Εβδομάδα:

δεν νιώθει στο τέλος πως ξαναγεννιέται μέσα από τα αγκάθια που βρίσκονται στον δρόμο του και τον φαρμακώνουν;  

που δεν προβαίνει στον προσωπικό του απολογισμό όσον αφορά τις σκέψεις και τις πράξεις του; 

που δεν συλλογίζεται για τη ζωή του και τους Ιούδες που τον έζωσαν;

που δεν βλέπει τα πάθη και τα λάθη του;

που δεν νιώθει ευγνωμοσύνη γιατί έπεσε και ξανασηκώθηκε;

που δεν είδε το πλήθος να τον χειροκροτά, να τον επαινεί κι όταν αρνήθηκε να ερωτευτεί το χρήμα, την μισαλλοδοξία, την υποκρισία, την ατιμία...το ίδιο πλήθος ευθύς να τον λαβώνει;

Το γεγονός ότι η φύση κάθε τέτοια εποχή φοράει τον πιο λεπτοκεντημένο μανδύα της δε χωρά αμφισβήτηση. Όπου κι αν στρέψουμε το βλέμμα μας κάθε γωνιά της γης έχει διαφορετικό χρώμα, μα και κάθε χρώμα αποτελείται από μια παλέτα δεκάδων αποχρώσεων, μια κλίμακα ειδών ανθέων. Τα κεντίδια της Μεγάλης Εβδομάδας γίνονται αισθητά στην ύπαιθρο αλλά και σε κάθε σημείο των μεγαλουπόλεων.Στον αύλειο χώρο των αρχαιολογικών χώρων, η πανδαισία χρωμάτων και αρωμάτων δεν έχει όρια.

Στη θεοδώρητη αυτή εβδομάδα, με την υποδοχή και την υποκρισία, με τη μετάνοια, με την προδοσία..έρχεται η ώρα της Σταύρωσης όπου από το ακάνθινο στεφάνι ρέει το αίμα Του κι η γη βάφεται κόκκινη...έρχονται οι παπαρούνες να μαρτυρήσουν και να προοιωνίσουν το χαρμόσυνο γεγονός...

Βουρκώνοντας θωρούμε τον Εσταυρωμένο, γνωρίζοντας ότι τα έθνη αιώνες τώρα...σταυρώνονται καθόσον χάθηκε η φωτεινή πορεία..η μόνο οδός της σωτηρίας, της ανακούφισης, της ζωής!

Βουρκώνοντας ψέλνουμε και τα εγκώμια, σκεπτόμενοι τη θέση της Παναγίας...σκεπτόμενοι που βρήκε Εκείνος τη δύναμη και τους συγχώρησε;Κι όμως, αυτό πρέπει να κάνουμε όλοι..να συγχωρούμε....ο μόνος τρόπος για να ξεριζώσουμε το σαράκι που μας τρώει την ψυχή, απ' αυτούς που μας πλήγωσαν. 

Από τον απολογισμό των ημερών που πέρασαν, ας κρατήσουμε σαν το άγιο μύρο σε μαλαματένιο δοχείο το βαθύ νόημα της Αγίας Ανάστασης που δεν είναι άλλο από την αληθινή αγάπη η οποία γεννά την αισιοδοξία, την πάταξη του Άδη και την επικράτηση της αιώνιας ζωής, την ανάταση της ψυχής (βάση για κάθε μας πράξη), τη συγχώρεση, τη συνύπαρξη της χαράς και της λύπης,τα αγαθά του κόσμου, τη νίκη του καλού!!

Πάσχα σημαίνει πέρασμα...από το κακό στο καλό, από τον εαυτό που έπεσε...σ' εκείνον που όρθωσε το ανάστημά του , βασιζόμενος σε μια ψυχή λαμπερή όπως το Άγιο Φως.

Κλείνω λόγια του Νίκου Καζαντζάκη
"Για να ανέβεις στον Ουρανό, πρέπει να πάρεις φόρα από τον πάτο της Κόλασης".
(Από το βιβλίο "Ο φτωχούλης του Θεού", 1923 - 1924)

Μακάρι όλοι μας να δίνουμε αυτή τη φόρα...

μακάρι να μην επιτρέπουμε τον εαυτό μας να κυλά στην κατηφόρα. 

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ για πάντα!

Πασχαλινές σκέψεις.

Αυτή η χρονική περίοδος αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για κάθε μορφή τέχνης.

Ακολουθούν κάποιες ποιητικές σκέψεις μου..

 

Πάναγνη η μορφή Σου

 

"Τον νυμφώνα σου βλέπω.."

και στέκω μπρος

με τα μάτια καρφωμένα

στην πάναγνη μορφή σου.

Με τους φεγγίτες της ψυχής

να προσμένουν το σωτήριο φως

να γίνει το σκοτάδι μέρα.

Αναδύεται η αγάπη

που γι’ αυτή Σταυρώθηκες

Χριστέ μου!

Κρίνα της, επιθυμώ

για το ανθογυάλι της ζωής μου.

Τι κι αν πέρασαν αιώνες

"Ουαί δε υμίν,γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί.."

Στο άκουσμα των λέξεων

σκοτεινό σύθαμπο απλώνεται

στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Τρεμοπαίζει το φως του καντηλιού.

Αγκάθια που βλαστήζουν

στα μυρόβλητα λιβάδια της άνοιξης

μαρτυρούν την ποταπή αξία..

υποκρισία,αδικία,τυφλές ψυχές..

Τι κι αν πέρασαν αιώνες

τα πλήθη παρασύρονται.

Μήπως από άγνοια;

Μήπως από κολακεία;

"Όφεις,γεννήματα εχιδνών" ανάμεσά μας..

"Οι Διυλίζοντες τον κώνωπα,την δε Κάμηλον καταπίνοντες..."

και κάνουν δήθεν πως αγωνίζονται για το καλό του κόσμου.

Μοσχοβολιστά ροδοπέταλα

"Η πόρνη εν Κλαυθμώ ανεβόα οικτίρμον....αλλά δέξαι με μετανοούσα"

Εκπορνεύουν το έργο Του 

τα αγαθά με τα οποία

στόλισε της ανθρωπότητας

τα μήκη και τα πλάτη.

Ξεπουλάνε τους ήρωες

θυσιάζουν τη γαλήνη των λαών.

Περιπαίζουν τους αδύναμους,

έκαναν τους ναούς τσιφλίκι

αμαυρώνοντας τα λόγια Του.

Κι όλοι αυτοί οι "τρανοί"

λιθοβολούν -και σήμερα- την πόρνη στο σώμα,

τη γυναίκα που τα δάκρυά της

γέμισαν μοσχοβολιστά ροδοπέταλα τη γη.

Μα...υπάρχει χειρότερη πορνεία

από εκείνη της ψυχής;

Εκεί η μετάνοια..ακόμη να φανεί.

Στον Σταυρό του μαρτυρίου

"Σήμερον κρεμάται επί ξύλου"

τα μάτια βουρκωμένα του καθενός

που συμπορεύεται μαζί Του.

Προδοσία ,εραστής χρημάτων,

σύλληψη,ψευτοδίκη,

βασανιστήρια,σταύρωση.

Κηλίδες αίματος ρέουν στο χώμα

που σηκώνει την αδικία.

Κατακόκκινοι γίνηκαν οι αγροί

παπαρούνες παντού

προοιωνίζουν την Ανάσταση.

Το πλήθος χλευάζει

τον Σωτήρα του,

το πλήθος που μέχρι προχθές

τον θαύμαζε,τον υποδεχόταν

μετά βαΐων και κλάδων.

Ακάνθινο το στεφάνι 

φτιαγμένο με τον βαθύ πόνο.

Γερμένο το κεφάλι

στον Σταυρό

ευαγγελίζεται την πάταξη του Άδη.

Χριστέ μου!!γιατί το πλήθος

ακόμη παραμένει ίδιο;

Λόγια ψυχής της Παναγιάς

"Θεέ μου Θεέ μου,ίνα τί με εγκατέλιπες;"

Οι πονεμένες φωνές

των αμάχων όλων των αιώνων

ενώνονται Κύριέ μου.

Έργα ανθρώπων βασανίζουν ανθρώπους.

Δυσδιάκριτα τα χρώματα του λυτρωμού..

κι όμως μας τα χάρισες άπλετα.

"Ω!Γλυκύ μου έαρ,γλυκύτατό μου τέκνο,πού έδυ σου το κάλλος;"

Λόγια ψυχής της Παναγιάς

λόγια και κάθε μάνας

στον αποχωρισμό παιδιού

πένθιμο άκουσμα καμπάνας.

Αγάπη που δεν κόβεται

ακριβοθώρητη σχέση. 

Βιολέτες,κάλλες,πασχαλιές,

ρόδα βελουδένια,

του Επιτάφιου η χαρά

κρήνη παραδεισένια.

Χριστός Ανέστη

Η γη λαμποκοπά

οι ουρανοί μας λούζουν

με αγγέλων χυμούς.

Η καρδιά χτυπά στα στήθια

με ελπιδοφόρους ήχους.

Αιώνες τα θεοδώρητα πανιά

την αγάπη ταξιδεύουν,

όσες Συμπληγάδες

κι αν σταθούν,

τις θάλασσες κυριεύουν.

Χριστός Ανέστη!

γι" αυτό ο νικητής

δεν είναι το κακό

όσο κι αν προσπαθήσει.

Το αναστάσιμο όνειρο

την πλάση θα φωτίσει.

Για τα  γραπτά δημιουργήματά μου , πεζά και ποιητικά έχουν γίνει οι προβλεπόμενες διαδικασίες περί προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας.

Προπασχαλινό ταξίδι αναμνήσεων.

Πασχαλινή περίοδος και το ταξίδι του νου, γυρίζει περίπου πενήντα χρόνια πίσω,στα αξέχαστα παιδικά μου χρόνια στην Ανδραβίδα. Οι γονείς, μας είχαν μάθει ότι λόγω των εορτών κάθε περίοδος μες στο χρόνο  έχει τα δικά της έθιμα, απαιτεί τις δικές της προετοιμασίες, είναι όλα αυτά που έδιναν και δίνουν χρώμα στη ζωή, για όσους βέβαια τα ακολουθούν.Αυτονόητο όλο το αφιέρωμα του πνευματικού νοήματος.Ως μικρότερη, με την τύχη να περικλείομαι από ποικιλία βιβλίων είχα από νωρίς την πληροφόρηση για τις συνήθειες που ακολουθούνταν σε όλα τα μέρη.

Το Πάσχα ανέκαθεν αποτελούσε τον βαρύ σε νόημα κρίκο που συνέδεε τον αποχαιρετισμό του χειμώνα και την υποδοχή της άνοιξης, της μελιτοφόρας νύφης. Κάθε χρόνο είχαμε δυο χελιδονοφωλιές και παρατηρούσα το μεγαλείο της λεπτομέρειας με το οποίο συντόνιζε τη ζωή της η φτερωτή οικογένεια. Η αυλή πλημμυρισμένη στα χρώματα και στα αρώματα, αρμπαρόριζες, μέντες, λεβάντες, ρίγανη, τριανταφυλλιές, γαριφαλιές , η βυσσινιά, οι πορτοκαλιές, οι λεμονιές συνέθεταν μαζί με τα χαμομήλια το μαγικό ανοιξιάτικο υφαντό.

Με την έλευση της Καθαράς Δευτέρας έρχονταν και τα σχέδια για τις ετοιμασίες του νοικοκυριού. Μια εικόνα έρχεται κάθε τέτοια εποχή ολοζώντανη στο νου μου, ήταν αργά το Πάσχα δηλαδή Μάιο ...και τέτοιες ημέρες στην εξοχή μας έτρεχαν δώδεκα κατσικάκια παίζοντας και χοροπηδώντας χωρίς κανένα απ' αυτά να είναι το θύμα...(αγοράσαμε από τον κρεοπώλη τότε τον κ.Σάκη τον Λάγαρη,αγαπημένο φίλο του μπαμπά). Είχαμε τρεις κατσίκες που γέννησαν από τέσσερα. Θεέ μου! δεν μπορώ να αποτυπώσω εκείνη την εικόνα με κανέναν τρόπο. Έντεκα κατάλευκα χαριτωμένα τετραποδάκια και ένα με μαυριδερές αποχρώσεις, χοροπηδούσαν ευτυχισμένα μες στις παπαρούνες, τους μάηδες , τα χαμομήλια μη δίνοντας σημασία στο άλογο και στις κότες.

Η μάνα  μου μάζευε  τ' αυγά που γεννούσαν οι κότες καθημερινά και τα έβαζε σ' ένα ταψί κάτω από την ντουλάπα σε σκοτεινό και δροσερό μέρος, ώστε να μην αλλοιωθούν και την Μεγάλη Πέμπτη να βαφτούν.  Είχαμε επικοινωνήσει με τους συγγενείς στην Αθήνα για να γνωρίζουμε αν θα έρθουν για Πάσχα και πόσοι, ώστε να οργανώσουμε την φιλοξενία. Σήμα κατατεθέν της Ανδραβίδας τότε..η φιλοξενία,τα κεράσματα. Μικρό και φτωχικό  το σπίτι μας, είχε τόση ζεστασιά και αρχοντιά!Τα άσπρα σεντόνια, οι πετσέτες και οι χειροποίητες πλεκτές κουβέρτες περίμεναν στο μπαούλο την κατάλληλη μέρα που θα έβγαιναν στον ήλιο, ώστε να ετοιμαστούν για τους φιλοξενούμενους. Έκοβε κάλλους, τα μεγάλα άσπρα κρίνα που ανθίζουν τέτοια εποχή,από της γιαγιάς  την αυλή, από τον κήπο μας βιολέτες και τριαντάφυλλα ώστε τα βάζα να είναι γεμάτα και να μοσχοβολάει το σπίτι.Τα αρώματα της αυλής μας δεν μπορώ να τα περιγράψω..
 Η καθαριότητα με το ύφος της ανανέωσης ήταν απαραίτητη τέτοιες ημέρες, γιατί το απαιτούσε η Λαμπρή αλλά και η αναγεννησιακή εποχή της άνοιξης. Το σπουδαιότερο υλικό των ημερών  ήταν ο ασβέστης. Όλη η γειτονιά άσπριζε τα δέντρα για απολύμανση , άσπριζε τα πεζοδρόμια, άσπριζαν ότι μπορούσαν και η μυρωδιά της καθαριότητας πραγματικά προμήνυε μια νέα ελπιδοφόρα περίοδο.Εκτός της καθαριότητας και της ανανέωσης, του προγράμματος για τα κουλούρια και τα τσουρέκια, την τιμητική τους είχαν και τα μικρά παιδιά.Την εβδομάδα των Βαΐων περνούσε ο νουνός ή η νουνά μου και μου έδιναν το δώρο μου.  Είχα πάντα καινούργια  άσπρα και κόκκινα λουστρίνι παπουτσάκια που δεν τα ξεχνάω όσα χρόνια κι αν περάσουν. Επίσης φουστάνι με μαργαρίτες και κορδέλες (η αλήθεια είναι πως και τώρα στα πενήντα τέσσερα τις μαργαρίτες δεν τις αποχωρίζομαι από το ενδυματολόγιο..χαχα). Τα πασχαλινά αυγά που ήταν σοκολατένια τα τσάκιζα στην κυριολεξία και εκείνα από πλαστικό, ξύλο  ή χαρτόνι  τα κρατούσα.... κάποια τα έχω ακόμη.Η συλλογή των αυγών με ακολουθεί και μου θυμίζουν έντονα τον Ανδρέα (ο μεγάλος μου αδερφός που δεν υπήρχε περίπτωση να μην επιστρέψει από την Αθήνα με μια μεγάλη τσάντα και κάθε είδους πασχαλινό αυγό). Στην αυλή μας είχαμε μια μεγάλη βαγιά και ερχόντουσαν  εκ μέρους της εκκλησίας να κόψουν φύλλα για την Κυριακή των Βαΐων.

Την Μεγάλη Παρασκευή η αυστηρή νηστεία δεδομένη, η μέρα της προσήλωσης στο Θείο Δράμα. Το Μεγάλο Σάββατο εγώ με τον Αντώνη (ο άλλος μου αδερφός) μετά την πρώτη Ανάσταση όπως λέμε το πρωί, ξεκινάγαμε κρυφά από τη μαμά το τσούγκρισμα των αυγών, κάτι που έπαιρνε είδηση το βράδυ που ήταν λιγότερα απ' όσα είχε βάψει. Όσο για τη μαγειρίτσα η γεύση της ποτέ δεν έφυγε..αυτό είναι το αγαπημένο μου είδος μαγειρίτσας σε στυλ φρικασέ, μαρούλι και άνηθο φρέσκα από τον κήπο, κρεμμυδάκι φρέσκο από εκεί κι αυτό..Όταν για κάποια χρόνια έκανα σε άλλο μέρος της Ελλάδας Πάσχα και δεν γευόμουν αυτή την μαγειρίτσα..δεν μπορώ να σας περιγράψω τι ένιωθα... 

Όλα τα παραπάνω εις ανάμνηση των αξέχαστων χρόνων και εις μνήμην των λατρεμένων μου γονιών γιατί εκτός των τόσων καλών που μου δίδαξαν, μου έμαθαν πως κάθε βήμα στην Ορθοδοξία είναι και μια γιορτή, πως κάθε γιορτή ακολουθείται από μια πληθώρα εθίμων που γεμίζουν με νότες εκτός καθημερινότητας τη ζωή μας. Με μύησαν στην ουσία της πίστης και της παράδοσης χωρίς κανένα ίχνος της θρησκοληπτικής και υποκριτικής αντίληψης.Ο πατέρας πήγαινε σπάνια στην εκκλησία αλλά η συμπεριφορά του ήταν υποδειγματική προς όλους. Η Μάνα μου όταν νήστευε δεν το ήξερε κανένας....πολλές φορές ούτε κι εγώ που ήμουν συνέχεια δίπλα της δεν το καταλάβαινα. 

 

Με το καλό να συμπορευθούμε έως το Γολγοθά, με χαρά να ζήσουμε και φέτος την λάμψη της Ανάστασης.
Κι ας μην ξεχνάμε πως ο φανατισμός και μόνο είναι ανοιχτή πληγή.

Ας ευχόμεθα για το καλό όλης της Οικουμένης γιατί το καλό φέρνει γαλήνη σε όλους, το κακό φέρνει δεινά σε όλους.
Η αληθινή πίστη...ο δρόμος που μας δίδαξε ΕΚΕΙΝΟΣ χαράχτηκε με το αίμα Του που έγραφε
ΑΓΑΠΑΤΕ  ΑΛΛΗΛΟΥΣ.