Στον απόηχο της εορταστικής περιόδου του Πάσχα!

 

Ο χρόνος σύμφωνα με την Ορθοδοξία αποτελείται από έναν υπέροχο κύκλο εορτών που συνοδεύονται από μια ποικιλία εθίμων, που ντύνονται στα πανέμορφα χρώματα, στους αισθαντικούς ήχους της ελληνικής παράδοσης. Τα σπουδαιότερα θρησκευτικά γεγονότα τα οποία ενθυμούμαστε και μέσα από την ενθύμηση βιώνουμε μοναδικές στιγμές σε συναισθήματα αλλά και ως άνθρωποι, ξεχωριστές μέρες στον κοινωνικό τομέα.

Οι παραδόσεις και τα έθιμα του θρησκευτικού περιεχομένου, περιλαμβάνουν τελετουργίες συμβολικού χαρακτήρα που σχετίζονται με τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, καθώς με τη γονιμότητα και την ευφορία.

Η άνοιξη συνδέεται άρρηκτα με την Μεγάλη Τεσσαρακοστή και στη συνέχεια με το Πάσχα. Στον ιερό όρο Πάσχα ο λαός συμπεριλαμβάνει τις εννέα μέρες από το Σάββατο του Λαζάρου. Το Σάββατο που αποτελεί την έναρξη για τα Άγια Πάθη τα οποία οδηγούν στην Ανάσταση.

"Από την παραμονή του Λαζάρου που ψήνουμε τα Λαζαράκια, που ψέλνουμε τα κάλαντα, έως τη Λαμπρή, μια εβδομάδα και κάτι..είναι παιδί μου, μια εβδομάδα όμως, τόσο γεμάτη από αγάπη, από προετοιμασίες, από σπάνια λόγια που απορώ πως χωράνε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα" μου είχε πει κάποτε μια κυρία που άγγιζε τον έναν αιώνα, σε έναν από τους ιστορικούς ναούς της Αθήνας, η οποία έφερε ανεξίτηλες τις μνήμες από τη Σμύρνη."Αυτή τη γλυκιά απορία την έχω σε όλη μου τη ζωή..".

Η Αγία Εβδομάδα κλείνει με την Λαμπρή στην οποία οδηγεί η Ανάσταση..και η χαρά της  έρχεται να συναντήσει την αγαλλίαση της ανοιξιάτικης φύσης.

Κάθε που έρχεται αυτή η ευλογημένη εποχή, έρχονται στη σκέψη μου τα λόγια της και ευγνωμονώ τον Θεό γιατί κατάφερα υγιής, ψυχικά και σωματικά να ξαναζήσω το ύψιστο σημείο της ελληνικής άνοιξης!

"Η υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: 

μια Ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα''.

Γιώργος Σεφέρης (Δοκιμές Β', 1994)

Ποιος είναι αυτός που δίνοντας αληθινή σημασία, στο θρησκευτικό γίγνεσθαι της κάθε μέρας από τη Μεγάλη Εβδομάδα:

δεν νιώθει στο τέλος πως ξαναγεννιέται μέσα από τα αγκάθια που βρίσκονται στον δρόμο του και τον φαρμακώνουν;  

που δεν προβαίνει στον προσωπικό του απολογισμό όσον αφορά τις σκέψεις και τις πράξεις του; 

που δεν συλλογίζεται για τη ζωή του και τους Ιούδες που τον έζωσαν;

που δεν βλέπει τα πάθη και τα λάθη του;

που δεν νιώθει ευγνωμοσύνη γιατί έπεσε και ξανασηκώθηκε;

που δεν είδε το πλήθος να τον χειροκροτά, να τον επαινεί κι όταν αρνήθηκε να ερωτευτεί το χρήμα, την μισαλλοδοξία, την υποκρισία, την ατιμία...το ίδιο πλήθος ευθύς να τον λαβώνει;

Το γεγονός ότι η φύση κάθε τέτοια εποχή φοράει τον πιο λεπτοκεντημένο μανδύα της δε χωρά αμφισβήτηση. Όπου κι αν στρέψουμε το βλέμμα μας κάθε γωνιά της γης έχει διαφορετικό χρώμα, μα και κάθε χρώμα αποτελείται από μια παλέτα δεκάδων αποχρώσεων, μια κλίμακα ειδών ανθέων. Τα κεντίδια της Μεγάλης Εβδομάδας γίνονται αισθητά στην ύπαιθρο αλλά και σε κάθε σημείο των μεγαλουπόλεων.Στον αύλειο χώρο των αρχαιολογικών χώρων, η πανδαισία χρωμάτων και αρωμάτων δεν έχει όρια.

Στη θεοδώρητη αυτή εβδομάδα, με την υποδοχή και την υποκρισία, με τη μετάνοια, με την προδοσία..έρχεται η ώρα της Σταύρωσης όπου από το ακάνθινο στεφάνι ρέει το αίμα Του κι η γη βάφεται κόκκινη...έρχονται οι παπαρούνες να μαρτυρήσουν και να προοιωνίσουν το χαρμόσυνο γεγονός...

Βουρκώνοντας θωρούμε τον Εσταυρωμένο, γνωρίζοντας ότι τα έθνη αιώνες τώρα...σταυρώνονται καθόσον χάθηκε η φωτεινή πορεία..η μόνο οδός της σωτηρίας, της ανακούφισης, της ζωής!

Βουρκώνοντας ψέλνουμε και τα εγκώμια, σκεπτόμενοι τη θέση της Παναγίας...σκεπτόμενοι που βρήκε Εκείνος τη δύναμη και τους συγχώρησε;Κι όμως, αυτό πρέπει να κάνουμε όλοι..να συγχωρούμε....ο μόνος τρόπος για να ξεριζώσουμε το σαράκι που μας τρώει την ψυχή, απ' αυτούς που μας πλήγωσαν. 

Από τον απολογισμό των ημερών που πέρασαν, ας κρατήσουμε σαν το άγιο μύρο σε μαλαματένιο δοχείο το βαθύ νόημα της Αγίας Ανάστασης που δεν είναι άλλο από την αληθινή αγάπη η οποία γεννά την αισιοδοξία, την πάταξη του Άδη και την επικράτηση της αιώνιας ζωής, την ανάταση της ψυχής (βάση για κάθε μας πράξη), τη συγχώρεση, τη συνύπαρξη της χαράς και της λύπης,τα αγαθά του κόσμου, τη νίκη του καλού!!

Πάσχα σημαίνει πέρασμα...από το κακό στο καλό, από τον εαυτό που έπεσε...σ' εκείνον που όρθωσε το ανάστημά του , βασιζόμενος σε μια ψυχή λαμπερή όπως το Άγιο Φως.

Κλείνω λόγια του Νίκου Καζαντζάκη
"Για να ανέβεις στον Ουρανό, πρέπει να πάρεις φόρα από τον πάτο της Κόλασης".
(Από το βιβλίο "Ο φτωχούλης του Θεού", 1923 - 1924)

Μακάρι όλοι μας να δίνουμε αυτή τη φόρα...

μακάρι να μην επιτρέπουμε τον εαυτό μας να κυλά στην κατηφόρα. 

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ για πάντα!

Πασχαλινές σκέψεις.

Αυτή η χρονική περίοδος αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για κάθε μορφή τέχνης.

Ακολουθούν κάποιες ποιητικές σκέψεις μου..

 

Πάναγνη η μορφή Σου

 

"Τον νυμφώνα σου βλέπω.."

και στέκω μπρος

με τα μάτια καρφωμένα

στην πάναγνη μορφή σου.

Με τους φεγγίτες της ψυχής

να προσμένουν το σωτήριο φως

να γίνει το σκοτάδι μέρα.

Αναδύεται η αγάπη

που γι’ αυτή Σταυρώθηκες

Χριστέ μου!

Κρίνα της, επιθυμώ

για το ανθογυάλι της ζωής μου.

Τι κι αν πέρασαν αιώνες

"Ουαί δε υμίν,γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί.."

Στο άκουσμα των λέξεων

σκοτεινό σύθαμπο απλώνεται

στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Τρεμοπαίζει το φως του καντηλιού.

Αγκάθια που βλαστήζουν

στα μυρόβλητα λιβάδια της άνοιξης

μαρτυρούν την ποταπή αξία..

υποκρισία,αδικία,τυφλές ψυχές..

Τι κι αν πέρασαν αιώνες

τα πλήθη παρασύρονται.

Μήπως από άγνοια;

Μήπως από κολακεία;

"Όφεις,γεννήματα εχιδνών" ανάμεσά μας..

"Οι Διυλίζοντες τον κώνωπα,την δε Κάμηλον καταπίνοντες..."

και κάνουν δήθεν πως αγωνίζονται για το καλό του κόσμου.

Μοσχοβολιστά ροδοπέταλα

"Η πόρνη εν Κλαυθμώ ανεβόα οικτίρμον....αλλά δέξαι με μετανοούσα"

Εκπορνεύουν το έργο Του 

τα αγαθά με τα οποία

στόλισε της ανθρωπότητας

τα μήκη και τα πλάτη.

Ξεπουλάνε τους ήρωες

θυσιάζουν τη γαλήνη των λαών.

Περιπαίζουν τους αδύναμους,

έκαναν τους ναούς τσιφλίκι

αμαυρώνοντας τα λόγια Του.

Κι όλοι αυτοί οι "τρανοί"

λιθοβολούν -και σήμερα- την πόρνη στο σώμα,

τη γυναίκα που τα δάκρυά της

γέμισαν μοσχοβολιστά ροδοπέταλα τη γη.

Μα...υπάρχει χειρότερη πορνεία

από εκείνη της ψυχής;

Εκεί η μετάνοια..ακόμη να φανεί.

Στον Σταυρό του μαρτυρίου

"Σήμερον κρεμάται επί ξύλου"

τα μάτια βουρκωμένα του καθενός

που συμπορεύεται μαζί Του.

Προδοσία ,εραστής χρημάτων,

σύλληψη,ψευτοδίκη,

βασανιστήρια,σταύρωση.

Κηλίδες αίματος ρέουν στο χώμα

που σηκώνει την αδικία.

Κατακόκκινοι γίνηκαν οι αγροί

παπαρούνες παντού

προοιωνίζουν την Ανάσταση.

Το πλήθος χλευάζει

τον Σωτήρα του,

το πλήθος που μέχρι προχθές

τον θαύμαζε,τον υποδεχόταν

μετά βαΐων και κλάδων.

Ακάνθινο το στεφάνι 

φτιαγμένο με τον βαθύ πόνο.

Γερμένο το κεφάλι

στον Σταυρό

ευαγγελίζεται την πάταξη του Άδη.

Χριστέ μου!!γιατί το πλήθος

ακόμη παραμένει ίδιο;

Λόγια ψυχής της Παναγιάς

"Θεέ μου Θεέ μου,ίνα τί με εγκατέλιπες;"

Οι πονεμένες φωνές

των αμάχων όλων των αιώνων

ενώνονται Κύριέ μου.

Έργα ανθρώπων βασανίζουν ανθρώπους.

Δυσδιάκριτα τα χρώματα του λυτρωμού..

κι όμως μας τα χάρισες άπλετα.

"Ω!Γλυκύ μου έαρ,γλυκύτατό μου τέκνο,πού έδυ σου το κάλλος;"

Λόγια ψυχής της Παναγιάς

λόγια και κάθε μάνας

στον αποχωρισμό παιδιού

πένθιμο άκουσμα καμπάνας.

Αγάπη που δεν κόβεται

ακριβοθώρητη σχέση. 

Βιολέτες,κάλλες,πασχαλιές,

ρόδα βελουδένια,

του Επιτάφιου η χαρά

κρήνη παραδεισένια.

Χριστός Ανέστη

Η γη λαμποκοπά

οι ουρανοί μας λούζουν

με αγγέλων χυμούς.

Η καρδιά χτυπά στα στήθια

με ελπιδοφόρους ήχους.

Αιώνες τα θεοδώρητα πανιά

την αγάπη ταξιδεύουν,

όσες Συμπληγάδες

κι αν σταθούν,

τις θάλασσες κυριεύουν.

Χριστός Ανέστη!

γι" αυτό ο νικητής

δεν είναι το κακό

όσο κι αν προσπαθήσει.

Το αναστάσιμο όνειρο

την πλάση θα φωτίσει.

Για τα  γραπτά δημιουργήματά μου , πεζά και ποιητικά έχουν γίνει οι προβλεπόμενες διαδικασίες περί προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας.

Ελληνική πασχαλιάτικη ποιητική ανθολογία.

Άνοιξη!!!που εμπνέει τη φύση. Άπειρα χρώματα κοσμούν το πολύχρωμο χαλί της.Χιλιάδες πεταλούδες και μέλισσες τρέχουν για να γευτούν όσα περισσότερα άνθη μπορούν. Το Πάσχα που της ανήκει, η πορεία προς το Γολγοθά και η Ανάσταση!Το μοιρολόι της Παναγίας, τα εγκώμια, τα καρφιά του Σταυρού, η προδοσία...ανεξάντλητη πηγή για τους λογοτέχνες και όλα τα καλλιτεχνικά είδη.

Το παρόν αποτελεί μια ποιητική διαδρομή στην ελληνική φύση και στο Πάσχα.Ίσως την πλουσιότερη σε συναισθήματα χριστιανική γιορτή..

Η Λαμπρή

Άσμα μικρό -Νίκος Καρούζος

Νάτην η λαμπρή με τα λουλούδια.
κόψετε παιδιά την πασχαλιά
κι όλα με χαρές και με τραγούδια
τρέξετε ν᾿ αλλάξωμε φιλιά.
Σήμαντρα γλυκά βαρούν ακόμα
και μοσχοβολούν οι εκκλησιές,
μόσχος τα φιλιά στο κάθε στόμα,
τα φιλιά της άνοιξης δροσιές.
Πάμε να στρωθούμε στο χορτάρι
και τ᾿ αρνί μας ψήνεται σιγά.
Και με της Ανάστασης τη χάρη
φέρτε να τσουγκρίσουμε τ᾿ αυγά.

 

 Η ημέρα της Λαμπρής 

Διονύσιος  Σολωμός

Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε
της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι,
σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε
τ' ουρανού σε κανένα από τα μέρη
και από κει κινημένο αργοφυσούσε
τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ' αέρι,
που λες και λέει μες στης καρδιάς τα φύλλα:
Γλυκιά η ζωή και ο θάνατος μαυρίλα.
 
Χριστός ανέστη! Νέοι, γέροι και κόρες,
όλοι, μικροί - μεγάλοι, ετοιμαστήτε
μέσα στες εκκλησίες τες δαφνοφόρες

με το φως της χαράς συμαζωχτήτε
ανοίξετε αγκαλιές ειρηνοφόρες
ομπροστά στους Αγίους και φιληθήτε!
Φιληθήτε γλυκά, χείλη με χείλη,
πέστε Χριστός ανέστη, εχθροί και φίλοι!
 
Δάφνες εις κάθε πλάκα έχουν οι τάφοι,
και βρέφη ωραία στην αγκαλιά οι μανάδες
γλυκόφωνα, κοιτώντας τες ζωγραφι-
σμένες εικόνες, ψάλλουνε οι ψαλτάδες
λάμπει το ασήμι, λάμπει το χρυσάφι
από το φως που χύνουνε οι λαμπάδες
κάθε πρόσωπο λάμπει απ' τ' αγιοκέρι,

όπου κρατούνε οι Χριστιανοί στο χέρι.

Οι πόνοι της Παναγίας

Κωστής Βάρναλης

Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
Σε ποιο νησί του ωκεανού, σε ποια κορφήν ερημική;
Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ’ άδικο φωνάζεις.
Ξαίρω πως θάχεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,
που με τα βρόχια της οργής ταχιά θε να σπαράζεις.

Συ θάχεις μάτια γαλανά, θάχεις κορμάκι τρυφερό,
θα σε φυλάω από ματιά κακή κι από κακόν καιρό,
από το πρώτο ξάφνισμα της ξυπνημένης νιότης.
Δεν είσαι συ για μάχητες, δεν είσαι συ για το σταυρό,
Εσύ νοικοκερόπουλο, όχι σκλάβος ή προδότης.

Τη νύχτα θα σηκώνομαι κι αγάλια θα νυχοπατώ,
να σκύβω, την ανάσα σου ν’ ακώ, πουλάκι μου ζεστό,
να σου τοιμάζω στη φωτιά γάλα και χαμομήλι
κι ύστερ’ απ’ το παράθυρο με καρδιοχτύπι να κοιτώ,
που θα πηγαίνεις στο σκολειό με πλάκα και κοντύλι…

Κι αν κάποτε τα φρένα σου μ’ αλήθεια, φως της αστραπής,
χτυπήσει ο Κύρης τα’ ουρανού, παιδάκι μου να μη την πεις,
θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.
Δεν είν’αλήθεια πιο χρυσή, σαν την αλήθεια της σιωπής.

 

Μαγδαληνή

Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

 
«Ω Κύριε, εγώ ‘μαι που έσπασα σα μυρογιάλι
στα ιερά σου πόδια την καρδιά μου, και τα ολόξανθα
μακριά μαλλιά μου εγώ τ’ ανέμισα στις τρέμουλες,
σκυφτές των Αποστόλων κεφαλές, σα φλάμπουρο!
Εγώ ‘μαι που όντας όλοι οι εδικοί μακριάθε
κοιτώντας το σταυρό σε κλαίγαν σκορπισμένοι,
στεκόμουν στο πλευρό σου παραστάτης, κι όρθια
στα χέρια μου εδεχόμουν, στην ποδιά, στο πρόσωπο,
πηχτό, ζεστό, σαν όμπρο θερινό, το γαίμα σου!
Κ’ έκραζα: Ανοίξου γης, ποτίσου γης, σκιρτήστε
σα σπόροι αθάνατοι στο χώμα, ώ πεθαμένοι!
Χριστέ, κι αν όλοι σ’ αρνηθούν, δε θα πεθάνεις!
Γιατί στον κόρφο μου το αθάνατο νερό
κρατώ και σε κερνώ, και κατεβαίνεις πάλι στη γης, και περπατάς μαζί μου στα χωράφια,
βολές σωπαίνοντας γλυκά, βολές ταΐζοντας
το Λόγο τον καλό στα πεινασμένα πλήθη».

Εαρινή Συμφωνία

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

 
«Ακου τα σήμαντρα
των εξοχικών εκκλησιών.
Φτάνουν από πολύ μακριά
από πολύ βαθιά.
Απ’ τα χείλη των παιδιών
απ’ την άγνοια των χελιδονιών
απ’ τις άσπρες αυλές της Κυριακής
απ’ τ’ αγιοκλήματα και τους περιστεριώνες
των ταπεινών σπιτιών.

Ακου τα σήμαντρα
των εαρινών εκκλησιών.
Είναι οι εκκλησίες
που δε γνώρισαν τη σταύρωση
και την ανάσταση.

Γνώρισαν μόνο τις εικόνες
του Δωδεκαετούς
που ‘χε μια μάνα τρυφερή
που τον περίμενε τα βράδια στο κατώφλι
έναν πατέρα ειρηνικό που ευώδιαζε χωράφι
που ‘χε στα μάτια του το μήνυμα
της επερχόμενης Μαγδαληνής.

Χριστέ μου
τι θα ‘τανε η πορεία σου
δίχως τη σμύρνα και το νάρδο
στα σκονισμένα πόδια σου;».

 Στ’ Οσιου Λουκά το μοναστήρι

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

 
«Στ’ Οσιου Λουκά το μοναστήρι, απ’ όσες
γυναίκες του Στειριού συμμαζευτήκαν
τον Επιτάφιο να στολίσουν, κι’ όσες,
μοιρολογήτρες, ως με του Μεγάλου
Σαββάτου το ξημέρωμα αγρυπνήσαν,
ποια να στοχάστη έτσι γλυκά θρηνούσαν! –
πώς, κάτου απ’ τους ανθούς, τ’ ολόαχνο σμάλτο
του πεθαμένου του Αδωνη ήταν σάρκα
που πόνεσε βαθιά;

—

 

Γιατί κι’ ο πόνος
στα ρόδα μέσα, κι’ ο επιτάφιος θρήνος,
κ’ οι αναπνοές της άνοιξης που μπαίναν
απ’ του ναού τη θύρα, αναφτερώναν
το νου τους στης Ανάστασης το θάμα,
και του Χριστού οι πληγές σαν ανεμώνες
τους φάνταζαν στα χέρια και στα πόδια,
τι πολλά τον σκεπάζανε λουλούδια,
που έτσι τρανά, έτσι βαθιά ευωδούσαν!

—

Αλλά το βράδυ το ίδιο του Σαββάτου,
την ώρα π’ απ’ την Αγια Πύλη το ένα
κερί επροσάναψε όλα τ’ άλλα ως κάτου,
κι’ απ’ τ’ Αγιο Βήμα σάμπως κύμα απλώθη
το φως ως με την ξώπορτα, όλοι κι’ όλες
ανατριχιάξαν π’ άκουσαν στη μέση
απ’ τα «Χριστός Ανέστη» μιαν αιφνίδια
φωνή να σκούξει: “Γιώργαινα, ο Βαγγέλης!”

Και να, ο λεβέντης του χωριού, ο Βαγγέλης,
των κοριτσιών το λάμπασμα, ο Βαγγέλης,
που τον λογιάζαν όλοι για χαμένο
στον πόλεμο – και στέκονταν ολόρτος
στης εκκλησιάς τη θύρα, με ποδάρι
ξύλινο, και δε διάβαινε τη θύρα
της εκκλησιάς, τι τον κυττάζαν όλοι
με τα κεριά στο χέρι, τον κυττάζαν
το χορευτή που τράνταζε τ’ αλώνι
του Στειριού, μια στην όψη, μια στο πόδι,
μα ως να το κάρφωσε ήταν στο κατώφλι
της θύρας, και δεν έμπαινε πιο μέσα!

—

Και τότε, – μάρτυράς μου νάναι ο στίχος,
ο απλός κι’ ο αληθινός ετούτος στίχος, –
απ’ το στασίδι πούμουνα στημένος
ξαντίκρυσα τη μάνα, απ’ το κεφάλι
πετώντας το μαντίλι, να χιμήξει
σκυφτή και ν’ αγκαλιάσει το ποδάρι,
το ξύλινο ποδάρι του στρατιώτη,
(έτσι όπως τόειδα ο στίχος μου το γράφει,
ο απλός κι’ αληθινός ετούτος στίχος),
και να σύρει απ’ τα βάθη της καρδιάς της
ένα σκούξιμο: «Μάτια μου, Βαγγέλη!».

Κωστής Παλαμάς

 «Γιορτές» (απόσπασμα)

από τη συλλογή «Ασάλευτη Ζωή»

 

Η νύχτα των Παθών, αγία Παρασκευή μεγάλη,

θυμάσαι; Οι κράχτες βροντεροί του δρόμου και χουγιάζουν

«Ώρα, ώρα για την εκκλησιά!» Τα σήμαντρα σωπαίναν,

μήπως ταράξουν του Ιησού τον ύπνο ολογυρμένου

στων επιτάφιων τα χρυσά τα σάβανα που οι βιόλες

χλωμές και τα τριαντάφυλλα τα κοκκινοπλουμίζαν.

Θυμάσαι; Η νύχτα των Παθών μα και τ’ Απρίλη η νύχτα

της χώρας όλα, νόμιζες, να βουβαθούν γυρεύαν

θρήσκα και κατανυχτικά, τη σιγαλιά να κάμουν

μια προσφορά ευλαβική προς του Κυρίου τα Πάθη.

Και μοναχά δε σώπαινε στο περιβόλι μέσα

με τη δικούλα του εκκλησιά, με τη λατρεία δική του,

πιστός και ιερουργός Θεού ψηλότερου απ’ όλους,

τ’ αηδόνι. Η νύχτα των Παθών, μα και τ’ Απρίλη η νύχτα.

Διάπλατες πέρα οι εκκλησιές ολόφωτες και φτάναν

απ’ τ’ ανοιχτά παράθυρα στα σπίτια μας οι θρήνοι

σεμνοί κι αντιθρηνούσανε στου χριστιανού τα χείλη:

«Ζωή εν τάφω… Έαρ γλυκύ… Γλυκύτατόν μου τέκνον..»

Μπρος στην πεζούλα του σπιτιού, της γειτονιάς μελίσσι

κι εμείς, αγόρια αγίνωτα κι αστάλωτες παιδούλες,

ο ύπνος δε μας έπαιρνε, προσμέναμε την ώρα

της εκκλησιάς…

Προπασχαλινό ταξίδι αναμνήσεων.

Πασχαλινή περίοδος και το ταξίδι του νου, γυρίζει περίπου πενήντα χρόνια πίσω,στα αξέχαστα παιδικά μου χρόνια στην Ανδραβίδα. Οι γονείς, μας είχαν μάθει ότι λόγω των εορτών κάθε περίοδος μες στο χρόνο  έχει τα δικά της έθιμα, απαιτεί τις δικές της προετοιμασίες, είναι όλα αυτά που έδιναν και δίνουν χρώμα στη ζωή, για όσους βέβαια τα ακολουθούν.Αυτονόητο όλο το αφιέρωμα του πνευματικού νοήματος.Ως μικρότερη, με την τύχη να περικλείομαι από ποικιλία βιβλίων είχα από νωρίς την πληροφόρηση για τις συνήθειες που ακολουθούνταν σε όλα τα μέρη.

Το Πάσχα ανέκαθεν αποτελούσε τον βαρύ σε νόημα κρίκο που συνέδεε τον αποχαιρετισμό του χειμώνα και την υποδοχή της άνοιξης, της μελιτοφόρας νύφης. Κάθε χρόνο είχαμε δυο χελιδονοφωλιές και παρατηρούσα το μεγαλείο της λεπτομέρειας με το οποίο συντόνιζε τη ζωή της η φτερωτή οικογένεια. Η αυλή πλημμυρισμένη στα χρώματα και στα αρώματα, αρμπαρόριζες, μέντες, λεβάντες, ρίγανη, τριανταφυλλιές, γαριφαλιές , η βυσσινιά, οι πορτοκαλιές, οι λεμονιές συνέθεταν μαζί με τα χαμομήλια το μαγικό ανοιξιάτικο υφαντό.

Με την έλευση της Καθαράς Δευτέρας έρχονταν και τα σχέδια για τις ετοιμασίες του νοικοκυριού. Μια εικόνα έρχεται κάθε τέτοια εποχή ολοζώντανη στο νου μου, ήταν αργά το Πάσχα δηλαδή Μάιο ...και τέτοιες ημέρες στην εξοχή μας έτρεχαν δώδεκα κατσικάκια παίζοντας και χοροπηδώντας χωρίς κανένα απ' αυτά να είναι το θύμα...(αγοράσαμε από τον κρεοπώλη τότε τον κ.Σάκη τον Λάγαρη,αγαπημένο φίλο του μπαμπά). Είχαμε τρεις κατσίκες που γέννησαν από τέσσερα. Θεέ μου! δεν μπορώ να αποτυπώσω εκείνη την εικόνα με κανέναν τρόπο. Έντεκα κατάλευκα χαριτωμένα τετραποδάκια και ένα με μαυριδερές αποχρώσεις, χοροπηδούσαν ευτυχισμένα μες στις παπαρούνες, τους μάηδες , τα χαμομήλια μη δίνοντας σημασία στο άλογο και στις κότες.

Η μάνα  μου μάζευε  τ' αυγά που γεννούσαν οι κότες καθημερινά και τα έβαζε σ' ένα ταψί κάτω από την ντουλάπα σε σκοτεινό και δροσερό μέρος, ώστε να μην αλλοιωθούν και την Μεγάλη Πέμπτη να βαφτούν.  Είχαμε επικοινωνήσει με τους συγγενείς στην Αθήνα για να γνωρίζουμε αν θα έρθουν για Πάσχα και πόσοι, ώστε να οργανώσουμε την φιλοξενία. Σήμα κατατεθέν της Ανδραβίδας τότε..η φιλοξενία,τα κεράσματα. Μικρό και φτωχικό  το σπίτι μας, είχε τόση ζεστασιά και αρχοντιά!Τα άσπρα σεντόνια, οι πετσέτες και οι χειροποίητες πλεκτές κουβέρτες περίμεναν στο μπαούλο την κατάλληλη μέρα που θα έβγαιναν στον ήλιο, ώστε να ετοιμαστούν για τους φιλοξενούμενους. Έκοβε κάλλους, τα μεγάλα άσπρα κρίνα που ανθίζουν τέτοια εποχή,από της γιαγιάς  την αυλή, από τον κήπο μας βιολέτες και τριαντάφυλλα ώστε τα βάζα να είναι γεμάτα και να μοσχοβολάει το σπίτι.Τα αρώματα της αυλής μας δεν μπορώ να τα περιγράψω..
 Η καθαριότητα με το ύφος της ανανέωσης ήταν απαραίτητη τέτοιες ημέρες, γιατί το απαιτούσε η Λαμπρή αλλά και η αναγεννησιακή εποχή της άνοιξης. Το σπουδαιότερο υλικό των ημερών  ήταν ο ασβέστης. Όλη η γειτονιά άσπριζε τα δέντρα για απολύμανση , άσπριζε τα πεζοδρόμια, άσπριζαν ότι μπορούσαν και η μυρωδιά της καθαριότητας πραγματικά προμήνυε μια νέα ελπιδοφόρα περίοδο.Εκτός της καθαριότητας και της ανανέωσης, του προγράμματος για τα κουλούρια και τα τσουρέκια, την τιμητική τους είχαν και τα μικρά παιδιά.Την εβδομάδα των Βαΐων περνούσε ο νουνός ή η νουνά μου και μου έδιναν το δώρο μου.  Είχα πάντα καινούργια  άσπρα και κόκκινα λουστρίνι παπουτσάκια που δεν τα ξεχνάω όσα χρόνια κι αν περάσουν. Επίσης φουστάνι με μαργαρίτες και κορδέλες (η αλήθεια είναι πως και τώρα στα πενήντα τέσσερα τις μαργαρίτες δεν τις αποχωρίζομαι από το ενδυματολόγιο..χαχα). Τα πασχαλινά αυγά που ήταν σοκολατένια τα τσάκιζα στην κυριολεξία και εκείνα από πλαστικό, ξύλο  ή χαρτόνι  τα κρατούσα.... κάποια τα έχω ακόμη.Η συλλογή των αυγών με ακολουθεί και μου θυμίζουν έντονα τον Ανδρέα (ο μεγάλος μου αδερφός που δεν υπήρχε περίπτωση να μην επιστρέψει από την Αθήνα με μια μεγάλη τσάντα και κάθε είδους πασχαλινό αυγό). Στην αυλή μας είχαμε μια μεγάλη βαγιά και ερχόντουσαν  εκ μέρους της εκκλησίας να κόψουν φύλλα για την Κυριακή των Βαΐων.

Την Μεγάλη Παρασκευή η αυστηρή νηστεία δεδομένη, η μέρα της προσήλωσης στο Θείο Δράμα. Το Μεγάλο Σάββατο εγώ με τον Αντώνη (ο άλλος μου αδερφός) μετά την πρώτη Ανάσταση όπως λέμε το πρωί, ξεκινάγαμε κρυφά από τη μαμά το τσούγκρισμα των αυγών, κάτι που έπαιρνε είδηση το βράδυ που ήταν λιγότερα απ' όσα είχε βάψει. Όσο για τη μαγειρίτσα η γεύση της ποτέ δεν έφυγε..αυτό είναι το αγαπημένο μου είδος μαγειρίτσας σε στυλ φρικασέ, μαρούλι και άνηθο φρέσκα από τον κήπο, κρεμμυδάκι φρέσκο από εκεί κι αυτό..Όταν για κάποια χρόνια έκανα σε άλλο μέρος της Ελλάδας Πάσχα και δεν γευόμουν αυτή την μαγειρίτσα..δεν μπορώ να σας περιγράψω τι ένιωθα... 

Όλα τα παραπάνω εις ανάμνηση των αξέχαστων χρόνων και εις μνήμην των λατρεμένων μου γονιών γιατί εκτός των τόσων καλών που μου δίδαξαν, μου έμαθαν πως κάθε βήμα στην Ορθοδοξία είναι και μια γιορτή, πως κάθε γιορτή ακολουθείται από μια πληθώρα εθίμων που γεμίζουν με νότες εκτός καθημερινότητας τη ζωή μας. Με μύησαν στην ουσία της πίστης και της παράδοσης χωρίς κανένα ίχνος της θρησκοληπτικής και υποκριτικής αντίληψης.Ο πατέρας πήγαινε σπάνια στην εκκλησία αλλά η συμπεριφορά του ήταν υποδειγματική προς όλους. Η Μάνα μου όταν νήστευε δεν το ήξερε κανένας....πολλές φορές ούτε κι εγώ που ήμουν συνέχεια δίπλα της δεν το καταλάβαινα. 

 

Με το καλό να συμπορευθούμε έως το Γολγοθά, με χαρά να ζήσουμε και φέτος την λάμψη της Ανάστασης.
Κι ας μην ξεχνάμε πως ο φανατισμός και μόνο είναι ανοιχτή πληγή.

Ας ευχόμεθα για το καλό όλης της Οικουμένης γιατί το καλό φέρνει γαλήνη σε όλους, το κακό φέρνει δεινά σε όλους.
Η αληθινή πίστη...ο δρόμος που μας δίδαξε ΕΚΕΙΝΟΣ χαράχτηκε με το αίμα Του που έγραφε
ΑΓΑΠΑΤΕ  ΑΛΛΗΛΟΥΣ.