Γκογκί [μνήμη]
ΟΙ ΡΟΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ε ΡΟΜΑ ΑΝΤΑΡ ΣΤΑΜΠΟΛΙ ΑΝΤΟ ΓΙΟΥΝΑΝΟΣ
Από τους ΝΙΚΟ ΜΠΑΤΖΑΛΗ & ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΧΗΝΑ
και τις εκδόσεις άπαρσις
Αύγουστος 2020
Λίγα λόγια μετά τη μελέτη του πολύ αξιόλογου συγγραφικού έργου.
Προχωρά η ζωή, χωρίς τη μνήμη;H απάντηση είναι κοινή «όχι». Δίχως τη μνήμη, πολλοί τομείς από το επίγειο ταξίδι θα είχαν χαθεί. Έτσι δυο άξιοι εκπρόσωποι της γενιάς των Ρομά που ριζώνουν στην Κωνσταντινούπολη, δημιούργησαν αυτό το υπέροχο συγγραφικό έργο. Υπέροχο, δίχως σημεία υπερβολής.
Η αλήθεια είναι , ότι από την πρώτη στιγμή που σε κάποια ηλειακή εφημερίδα διάβασα για την κυκλοφορία του, ήθελα να το μελετήσω. Όμως για όλες τις καταστάσεις έρχεται το πλήρωμα του χρόνου κι έτσι τον περασμένο Αύγουστο, είχαμε (οικογενειακώς) την τύχη στη λαϊκή αγορά της Αμαλιάδας, να γνωρίσουμε τον Νίκο,οπότε μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, με περίμενε το ΓΚΟΓΚΙ,που είχα παραγγείλει.
Ο Κωνσταντίνος ταξίδεψε νωρίς για την αιωνιότητα, πρόλαβε όμως να αφήσει τη δικό του στίγμα με τη συμμετοχή του σ’ αυτό το εξαιρετικό σύγγραμμα.
Η μελέτη του βιβλίου ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες.
Είναι δύσκολο να αποτυπώσω όλα όσα ένιωσα, μέσα από το ταξίδι στις σελίδες του. Ξεκινώ από το εξώφυλλο το οποίο μου έφερε στο προσκήνιο του νου, εικόνες από τα παιδικά μου χρόνια με οικογένειες Ρομά να κινούνται από περιοχή σε περιοχή με άλογα και κάρα ή άμαξες. Επίσης, δημιουργεί μια εικόνα του μισεμού όπου τα μάτια πολλές φορές ελπίζουν, αλλά η αγωνία για το άγνωστο, είναι το συναίσθημα που αποτυπώνεται.
Ακολουθεί ο τίτλος ο οποίος γεννάει στον αναγνώστη την αγωνία για όλα αυτά που συνθέτουν το Γκογκί, δηλαδή τη μνήμη. Αν σκεφτούμε ότι η μνήμη είναι συλλογή από πολύτιμους λίθους, κρυμμένη στο ασημένιο σκαλιστό μπαουλάκι που το προστατεύουν βαριά κλειδιά, για να μην το ταράξει κανένα κακό…εύλογα δημιουργείται η απορία για αυτή τη ΜΝΗΜΗ, που κλείνει τόσα χιλιόμετρα και εποχές στην αγκάλη της.
ΟΙ ΡΟΜΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.. κι ο Νίκος που έχει ταξιδέψει και ταξιδεύει συχνά στην Κωνσταντινούπολη , μας διηγήθηκε κάποιες καταστάσεις με θαυμασμό κι αγάπη.
Αυτό το πόνημα χωρίζεται σε τρία θέματα , αλλά εγώ το μοίρασα σε τέσσερα θέματα - μέρη θα έλεγα, που βοηθούν πάρα πολύ στην κατανόηση όλων όσων περιγράφονται, αλλά κάνουν τον αναγνώστη, συνοδοιπόρο.
Ως ένα θέμα (δίνοντας έμφαση στην αξία τους), ορίζω τις φωτογραφίες οι οποίες είναι χαρακτηριστικές, πανέμορφες. Το δεύτερο θέμα για εμένα , είναι το πρώτο του θεματολογίου δηλαδή τα πολύ ενδιαφέροντα σημειώματα (το εισαγωγικό της φιλολόγου κ. Θεώνης Μαρτζάκλη, των συγγραφέων, του κοινωνιολόγου κ. Γιάννη Γεωργίου), τα ιστορικά στοιχεία, η λαογραφία του γένους των Ρόμηδων τα ήθη και τα έθιμα που κουβαλούν πάντοτε μαζί τους, που μεταλαμπαδεύουν από γενιά σε γενιά. Ως τρίτο θέμα, ονομάζω το δεύτερο του συγγραφικού έργου που είναι ό,τι σχετίζεται με τη γλώσσα και την έκφραση της Ρομανί τσσιπ. Απίστευτα οργανωμένη δουλειά, με λεπτομέρεια ώστε να γίνεται κατανοητή σε όλους. Προσφωνήσεις, ρήματα που δείχνουν ενέργεια, εθνικά ονόματα, λεξιλόγιο, γραμματική, ρήματα και κλίση αυτών καλ. Βέβαια δεν μπορώ να πω ότι προχώρησα στην εκμάθηση διότι απαιτεί ξεχωριστό χρόνο, όμως υπάρχει η δυνατότητα, διότι όπως προανέφερα είναι με λεπτομέρεια γραμμένα ώστε να γίνονται κατανοητά.
Ένα βιβλίο με ιστορικά στοιχεία, με γραμματολογικά στοιχεία, με λαογραφία και παράδοση, με ταξίδια μέσα από μια ποικιλία συνθηκών, με τον πόνο της προσφυγιάς, με τον πόνο της αγάπης, με δάκρυα και χαρά. Μια περιγραφή κι αφήγηση με έναν τρόπο γραφής γεμάτο από όλα τα στοιχεία της ελληνικής γραμματικής, εύστοχα τοποθετημένα. Οι συγγραφείς αποδίδουν την πραγματικότητα δίχως να ωραιοποιούν πρόσωπα και καταστάσεις. Η ποικιλία των ανθρώπινων χαρακτήρων είναι μια δεδομένη κατάσταση.
Εύχομαι ολόψυχα ο Θεός να αναπαύει τον Κωνσταντίνο Χηνά και να χαρίζει κάθε καλό στην οικογένειά του.
Εύχομαι στον Νίκο Μπατζαλή να χαίρεται την οικογένειά του, να κάνει μέχρι τα βαθιά γεράματά του, ταξίδια στην Πόλη και να μας μεταφέρει τα στοιχεία που συλλέγει κάθε φορά.
Εύχομαι η γενιά των Ρόμηδων που έχουν την τιμή της τόσο αρχοντικής και ιστορικής καταγωγής, να στέκει αντάξια αυτής μέσω της γενικότερης κοινωνικής τους ζωής , μέσω της εκπαίδευσης, να στέκουν με σεβασμό μπρος στα οστά των προγόνων τους, που μες τα δύσβατα μονοπάτια του 1922, κατάφεραν να βαδίσουν και να απλώσουν πάλι τις ρίζες τους.
Eγκάρδιες ευχές και στον εκδοτικό οίκο, για μια εποικοδομητική συνέχεια στον κόσμο του ποιοτικού βιβλίου.
Σοφία Δ. Αγραπίδη
Στρκος Σ.Ξ ε.α - Συγγραφέας
