Η Ελληνική Ποίηση.Μετεπαναστατική γενιά

Από παιδί μου άρεσε να εμπλουτίζω τις γνώσεις μου, για ότι με ενδιέφερε. 

Την πρώτη μου μελέτη σχετικά με την ποίηση, την έκανα μέσω ενός βιβλίου εκδόσεως 1977, που μου είχε δωρίσει ο αδερφός μου το 1982 και διατηρώ ως ενθύμιο κόσμημα, στην βιβλιοθήκη μου. 

Ξεκινώ με λίγα ιστορικά στοιχεία που θεωρώ απαραίτητα για μια σωστή προσέγγιση, στο αναφερόμενο θέμα. Το 1453, γνωστό σε όλους ως το έτος της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, ουσιαστικά σηματοδότησε την καινούρια κατάσταση υποταγής του Ελληνισμού, στον τουρκικό ζυγό. Το επίπεδο των κατακτητών, έσβηνε τα φώτα του πολιτισμού. Σύμφωνα με τους μελετητές, ήταν εντελώς διαφορετικό από εκείνο των Αράβων του 7ου αιώνα καθώς και των Φράγκων του 13ου αιώνα, οι οποίοι δημιούργησαν και εισήγαγαν πολιτισμικά στοιχεία και έργα. Ο ελληνικός λαός, τα ζοφερά χρόνια της σκλαβιάς, έχοντας την ανάγκη να εκφραστεί και να προσπαθήσει να ζήσει με τις λιγότερες συνέπειες, έφεραν μια καλλιτεχνική άνθιση, με τρεις μορφές, τον λόγο, τη μουσική και το χορό. Αναφερόμενος σε εκείνη την καλλιτεχνική έκφραση του έθνους μας, ο Γεώργιος Θεοτοκάς είπε , ότι " είναι ίσως η ωραιότερη στον κόσμο".

Ξεφυλλίζοντας τον αγαπημένο θησαυρό πρόσφατα, σκέφτηκα να ταξιδέψουμε στην ελληνική ποίηση.Αφετηρία η  πρώτη Μετεπαναστατική γενιά, που  χωρίζεται στους ΝΤΟΠΙΟΥΣ:

Γεώργιο Ζαλοκώστα
Γεώργιο Παράσχο
Δημοσθένη Βαλαβάνη
Αχιλλέα Παράσχο

και τους ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ:

Αλέξανδρο Σούτσο
Παναγιώτη Σούτσο
Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή
Θεόδωρο Ορφανίδη
Ηλία  Τανταλίδη
Ιωάννη Καρασούτσα

Ο Γεώργιος Ζαλοκώστας, γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου το 1805 και πέθανε στην Αθήνα το 1858. Ως νεαρός είχε ζήσει για ένα διάστημα στην Ιταλία.Κατά το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 ήρθε στην Ελλάδα, όπου πολέμησε. Μετά την επανάσταση, έγινε αξιωματικό, αλλά δεν προχώρησε η επαγγελματική του εξέλιξη. Ως ανασταλτικός παράγοντας στάθηκε η κατηγορία για τη συμμετοχή του σε συνωμοσία κατά των Βαυαρών του Όθωνα. Πολεμώντας εμπνεύστηκε και έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Αν και έγραφε στη δημοτική, ως τελική του επιλογή ήταν η καθαρεύουσα. Είχα την τύχη από τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν γνωστός στην περιοχή για τη μελωδική φωνή του -δεν γινόταν γλέντι στην Ανδραβίδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, που να μην ήταν απαραίτητος καλεσμένος- να μάθω το γνωστό δημοτικό τραγούδι "Το φίλημα".

Μια βοσκοπούλα αγάπησα, μια ζηλεμένη κόρη,

και την αγάπησα πολύ,

ήμουν αλάλητο πουλί,

δέκα χρονών αγόρι.

Μια μέρα που καθόμαστε στα χόρτα τ'ανθισμένα,

-Μάρω, ένα λόγο θα σου πω,

Μάρω, της είπα, σε αγαπώ,

τρελαίνομαι για σένα.

Από τη μέση με άρπαξε, με φίλησε στο στόμα

και μου πε: -Για αναστεναγμούς,

για της αγάπης τους καημούς

είσαι μικρός ακόμα.

Μεγάλωσα και την ζητώ...μ' άλλον ζητά η καρδιά της

και με ξεχνάει τ' ορφανό..

Εγώ όμως δεν τον λησμονώ

ποτέ το φίλημά της.

 Ο Γεώργιος Παράσχος, γεννήθηκε στη Χίο το 1822 και πέθανε στην Αθήνα το 1886. Ήταν ο μεγαλύτερο αδερφός του Αχιλλέα Παράσχου και αδελφικός φίλος του Γεωργίου Ζαλοκώστα, στην οικογένεια του οποίου παραστάθηκε, αφού εκείνος έφυγε νωρίς. Το έργο του είναι επηρεασμένο από την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης, όπου γεννήθηκε. Είχε ενσαρκώσει την αγάπη του για την Ελλάδα και τους αγώνες της, ώστε ποτέ δεν έβγαλε τη φουστανέλα!
Ακολουθεί δυο στροφές από το "ΕΩΘΙΝΟΝ".

............
Αδελφωμένοι στο σπαθί και σύντροφοι στο βόλι,
μαζί ξυπνάτε, και μαζί
ιππείς, ζευγίται και πεζοί
στα όπλα τρέχουν όλοι.
......
...
Το άλογό του παρεκεί ένας ιππεύς χτενίζει,
κι αυτό, σαν κάτι να ζητή,
τη χαίτη τη μεταξωτή
κινάει και χρεμετίζει.
.....

Ο Δημοσθένης Βαλαβάνης, γεννήθηκε στην Καρύταινα της Αρκαδίας το 1824 και πέθανε στην Αθήνα το 1854.Ήταν μια προσωπικότητα με πολύ ταλαιπωρημένα παιδικά χρόνια, καθόσον έχασε τους γονείς του , μικρός, Κατάφερε να σπουδάσει γιατρός, δουλεύοντας λατζέρης και σερβιτόρος. Έφυγε νωρίς για τη γειτονιά των αγγέλων και έμειναν λίγα ποιήματά του, που είχαν δημοσιευτεί στον τύπο της εποχής του.
Λίγοι στίχοι από "ΤΟ ΟΝΕΙΡΟΝ ΜΟΥ"
......
Λες κι αγγελούδας ευμορφιά να σ' έδινε η χλομάδα
τα μάτια σου ανεγάλλιαζαν στην λάμψη και στην χάρη
σα στο νερό το καθαρό του ήλιου η αντηλιάδα,
κι απ' τα μαλλιά σου επέρναγε το βάλσαμο να πάρη
.......

 Ο Αχιλλέας Παράσχος, γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1838 και πέθανε στην Αθήνα το 1895. Η καταγωγή του ήταν από τη Χίο, αλλά εξαιτίας των διωγμών του 1822 η οικογένειά του κατέφυγε στο Ναύπλιο. Το έργο του πλούσιο, εμπνευσμένο από τα πολιτικά γεγονότα της εποχής του, τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1881, σε τρεις τόμους.Κύριο χαρακτηριστικό του αποτέλεσε η αποτύπωση σε ποιήματα κάθε επίσημης στιγμής και πολιτικής κίνησης της Ελλάδας.
Λίγοι στίχοι από το "ΕΝ ΠΕΡΙΠΑΤΩ", που είναι ένα ποίημα εμπνευσμένο από την περιοδεία του στην Ευρώπη.
............
Οπίσ' οπίσω, άνθρωποι,μη πλέον προχωρείτε,
μη πλέον εις την πρόοδον εκτείνετε το βήμα.
Αν προόδος το προχωρείν εις άβυσσον καλήται,
οπίσω είναι η αυγή, εμπρός σας νυξ και  μνήμα.
Οστις τοσούτον προχωρεί κι εις τόσον ύψος φθάνει,
την μοίραν του Φαέθοντος, υψούμενος, λαμβάνει...

 Οι στίχοι των ποιητών όλων των εποχών, είναι επίκαιροι. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, οι κοινωνικές συμπεριφορές και τα γεγονότα επίσης....

Στο δεύτερο μέρος, θα συνεχίσει το ταξίδι στην ελληνική ποίηση, με αφιέρωμα στους ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ.