H ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ' 80.ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ.

Τη γενιά του ' 80 χαρακτήριζαν άλλα γνωρίσματα από τους προηγούμενους ποιητές. Το επίκεντρο που στρέφονταν οι ποιητές τότε, ήταν η δημοτική με τις εθνολογικές και λαογραφικές της προεκτάσεις και ως οδηγό τους είχαν τον Κωστή Παλαμά. Χρησιμοποιούσαν τις λέξεις " λαός"  και " έθνος"  και εννοούσαν τους ανθρώπους της υπαίθρου, αγνοώντας τον αστικό πληθυσμό, που μόλις είχε συσταθεί. Ακόμη οι νέοι ποιητές είχαν ως γνώρισμά τους, την έκφραση για τη λατρεία του σώματος. Επίσης στο νέο κύμα της ποίησης δοξάζεται το πατροπαράδοτο ελληνικό γλέντι. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως οι νέοι λογοτέχνες όπως ονομάζονταν, ήρθαν μετά την Επανάσταση για να βοηθήσουν με το έργο τους, τη διατήρηση της Ρωμιοσύνης, που ουσιαστικά ήταν έτοιμη να ξεχαστεί.

Οι ποιητές της Ρωμιοσύνης, της γενιάς του ΄80, της εποχής των εθνικών προσανατολισμών είναι  oι :

KΩΣΤΗΣ  ΠΑΛΑΜΑΣ

ΑΡΓΥΡΗΣ  ΕΦΤΑΛΙΩΤΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ  ΠΑΛΛΗΣ

ΚΩΣΤΑΣ  ΚΡΥΣΤΑΛΛΗΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ  ΤΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ

 Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα του 1859 και πέθανε στην Αθήνα το 1943. Από μικρή ηλικία έμεινε στο Μεσολόγγι, σε συγγενείς του, καθόσον πολύ νωρίς έχασε τους γονείς του. Το 1876 ξεκίνησε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή της Αθήνας, τις οποίες εγκατέλειψε σύντομα για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Η Ρωμιοσύνη, η κλασσική αρχαιότητα ήταν γι'  αυτόν όροι απόλυτα συνδεδεμένοι μεταξύ τους. Είχε την άποψη πως κάθε ιστορική περίοδος μπορούσε και έπρεπε να γίνεται πηγή έμπνευσης για το νέο Ελληνισμό.Ως τελική και μεγαλύτερη διαλεκτική σύνθεση της ζωής, για τον Παλαμά αποτελούσαν η τέχνη και η επιστήμη. Δέχτηκε επικρίσεις για το έργο του που το έφτασαν στο σημείο της απογοήτευσης. Το έργο του γενικά είναι σημαντικότατο. Ο Παλαμάς αποτέλεσε έναν από τους ελάχιστους νεοέλληνες λογοτέχνες, που θεωρούνται ως ουσιαστικοί ανανεωτές και " πληθυντές " της ποιητικής μας γλώσσας.

Κάποιοι στίχοι από το ποίημα " Οι Θεοί" 

 ........................

Την είδα σαν ατέλειωτο κι ολάνοιχτο βιβλίο

και διάβαιναν οι αιώνες

γεμάτοι φρίκη, σκοτεινιά, λαμπράδα, μεγαλείο,

σα να ήτανε τρανού ζωγράφου εικόνες.
..............
Mια στροφή από το ποίημα " Το σύννεφο"
...................
Τη γέννησή μου δε φεγγοβολούσε
κανέν' άστρο ψηλά στον ουρανό
στα βάθη του μονάχα αργοκυλούσε
σαν άπλαστο ένα γνέφος σκοτεινό.
..........
Λίγοι στίχοι από το ποίημα "Η γύφτισσα"
..............................
Μωρή ζητιάνα γύφτισσα, για πιάσε μου το χέρι,
πες  μου κι εμέ τι μοίρα μου, κανείς δε μας κοιτάζει,
μου τρώει γιαγκίνι την καρδιά και το κορμί μαράζι
..........................

Ο Αργύρης Εφταλιώτης γεννήθηκε στο Μόλυβο το 1849 και πέθανε στην Αντίμπ της Γαλλίας το 1923.Το πραγματικό του όνομα ήταν Κλεάνθης Μιχαηλίδης.Σε νεαρή ηλικία ξενιτεύτηκε στην Πόλη, στο Μάντσεστερ, στη Λίβερπουλ, στη Βομβάη. Μαζί με τον Αλέξανδρο Ψυχάρη αποτελούσαν τους σπουδαιότερους θαυμαστές του Γιάννη Ψυχάρη. O Εφταλιώτης γενικά ήταν πατριδολατρικός και ερωτολατρικός, που είχε μια ιδιαίτερη ικανότητα στη χρήση της δημοτικής, αποφεύγοντας τις ακρότητες.Στην ποιητική του συλλογή " Παλιοί σκοποί"  του 1909, έκανε μια μικρή εισαγωγή, κάτι σαν απολογία επειδή έγραφε στίχους, " πριν κατασταλάξη το κοντύλι (...)  στα πεζά".Μια φράση του, δείχνει πως η μελοποίηση στίχων σπουδαίων ποιητών μας τη σύγχρονη εποχή, αποτελεί χαρακτηριστικό ή και ικανότητα θα μπορούσαμε να πούμε , του λαού μας  "που ίσως βρεθή μια μέρα κανένα μου τραγούδι άξιο να τονιστή, και περάση στου λαού το στόμα, δόξα, που δεν τ'  αρνούμαι πως τη λιμπίζουμαι".

 Η τελευταία στροφή από το έργο του " ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΤΑΒΕΡΝΑΣ" .

..............

Πάρε φωτιά και κάψε με κι αντάμα με τη στάχτη μου,

μες στα πελάγη να σκορπάς,    τ' άχτι μου

να μη σε βρη το κρίμα μου, μαργιόλα μου Ηπειρώτισσα, ρώτησα 

και μου 'παν άλλον αγαπάς.

Παρουσιάζω ένα μικρό κομμάτι από το έργο του " ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ,Ζ"
.....................
Αγνάντια στάθη ασάλευτη, και κείνος διαλογιόταν,
ν' αγγίξη της τα γόνατα της νέας και να πρεσπέση,
για  από μακρόθε με γλυκά να τη ρωτήξη λόγια
που πέφτει η χώρα, και σκουτιά συνάμα να γυρέψη..
..................

Ο Αλέξανδρος Πάλλης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1851 και πέθανε στο Λίβερπουλ το 1935. Ο Πάλλης όπως και ο φίλος του ο Εφταλιώτης, έζησε τα περισσότερα χρόνια στο εξωτερικό. Ασχολήθηκε με το εμπόριο, τη φιλολογία και τη λογοτεχνία.Αρχικά ανήκε στου καθαρευουσιάνους αλλά στη συνέχεια γνώρισε το " Ταξίδι" από τον Ψυχάρη και έγινε ένας από τους φανατικότερους οπαδούς και κήρυκες του δημοτικισμού. Ήταν γνωστός με καλές κριτικές για τις μεταφράσεις των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Το 1901 είχαν προκληθεί τα λεγόμενα "Ευαγγελικά" καθόσον αποτέλεσε σκάνδαλο η μετάφραφη της Κ.  Διαθήκης.

ΣΤΙΧΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ, Ι

......................

Τότες η Ήρας απαντάει και λέει ο γιος του Κρόνου: 

"Ήρα, πως θάν το δή Θεός είτ άντρας μη φοβάσαι,

τι εγώ με τέτοιο σύγνεφο θα σε σκεπάσω γύρω

χρυσό, που διάμεσα κι αυτός δε θα μας βλέπη ο Ήλιος

π΄ απ' όλα πιο βαθύτερα μέσα περνάει το φώς του".

..........................

Στίχοι από το ποίημα "ΣΟΠΟΛΙΩΤΙΣΣΑ"

....................

Μια το 'βγαλε φορά το "σ΄ αγαπώ" απ΄το στόμα,

σ' εμένα απ' της καρδιάς της το 'πε το βυθό,

κι εμένα θα λατρεύη ως να θαφτή στο χώμα,

αυτή κι εγώ ως να σβήσω θα ποθώ.

..............

Ο Κώστας Κρυστάλλης, γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου το 1868 και πέθανε στην Άρτα το 1894.Όταν ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο στα Γιάννενα, έγραψε ένα πατριωτικό ποίημα, που ήταν η αιτία να μεταναστεύσει στην Αθήνα. Το ποιητικό του ταλέντο δεν άργησε να αναγνωριστεί. Μέσα από τα ποιήματά του έκανε μια γραφική αποκάλυψη της φύσης, της παράδοσης και του δημοτικού τραγουδιού. Κάποιοι τον κατηγόρησαν ότι δεν έκανε κάτι διαφορετικό, από το να μιμείται τα δημοτικά τραγούδια. Όμως οι μελετητές ανακάλυψαν πως στους στίχους του κρυβόταν η προσωπική του πτυχή και  μια νέα αύρα στην ποίηση.

Στίχοι από το "ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΛΕΦΤΙΚΟ"

..............

Αράδ'αράδα τ΄ άρματα στα πεύκα θα κρεμάμε

και θε να σταίνουμε χορό. Και κάθε μας τραγούδι

θα' ναι  βροντή από σύγνεφο, φωτιά από αστροπελέκι

θα μας τρομάζουν τα θηριά, θα προσκυνοούν οι κάμποι.

.......................

Ο Δημήτριος Ταγκόπουλος γεννήθηκε στην Ύδρα το 1867 και πέθανε επίσης στην Ύδρα το 1926.Σπούδασε γιατρός και για ένα μικρό χρονικό διάστημα εξάσκησε το επάγγελμά του στους Σοφάδες της Θεσσαλίας. Η δημοσιογραφία και τα γράμματα γενικότερα τον έλκυσαν περισσότερο και με αυτά ασχολήθηκε. Το έργο του αποτελείται από ποιήματα, πεζά και θεατρικά έργα.Γνωστό είναι τα περιοδικό "ΝΟΥΜΑΣ" όπου κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 1903. Πολλοί αντιδρούσαν στην κυκλοφορία του περιοδικού, αλλά κατάφερε για δυόμιση δεκαετίες περίπου να είναι στην επικαιρότητα. Ο "ΝΟΥΜΑΣ" είναι ο μεγάλος λόγος που ο Ταγκόπουλος έμεινε γνωστός.

Στίχοι από "ΕΚΕΙΝΗ'

................
Μπορεί για την ψυχή σου οι αγγέλοι
παρέα να σε κάνουνε, κυρά μου,
μά, όσο η καρδιά μου κι αν το θέλη,
δε θα βρης μια γωνιά μες στην καρδιά μου,
γιατί -πες με άσπλαχνο θηρίο!-
δεν είναι η φτωχή...νοσοκομείο.