Γιορτάζοντας τον Κλήδονα.

Κάθε φορά που ακούγονται τραγούδια όπως το νοσταλγικό μουσικό άκουσμα του Λευτέρη Παπαδόπουλου που έγραψε για " κείνο το Σάββατο κι απόβραδο στην Αριστοτέλους που " φωτιές ανάβανε στους απάνω δρόμους, τ' Αη Γιάννη θα ' τανε θαρρώ" καθώς και το ρομαντικό του Μάνου Ελευθερίου για τότε που " Ανάβουνε φωτιές στις γειτονιιές, του Άη Γιάννη, Αχ πόσα τέτοια ξέρεις και μου λες, που ' χουν πεθάνει;", οι αναμνήσεις στήνουν χορό!

Άη Γιάννης  "ριζικάρης" ή " ριγανάς" ή " λαμπαδάρης" και πολλές άλλες ονομασίες.

Μαγιάτικα στεφάνια που ρίχνονται στη φωτιά και μαζί καίγεται κάθε κακό, αμίλητο νερό στις στάμνες και λυγερόκορμα κορίτσια, ριζικάρια,κόκκινα πανιά, άνθρωποι που τραγουδούν πηδώντας τις φωτιές και τέλος όλοι μαζί στο χορό!!Ανεπανάληπτα έθιμα συνδυασμένα με μια γιορτή της ορθοδοξίας που έχουν τις ρίζες τους πολύ παλιά..έτσι έγινε, με το πέρασμα των αιώνων και τις αλλαγές των εποχών και των καταστάσεων μεταλαμπαδεύτηκαν τα έθιμα και ρίζωσαν ..έτσι έχουμε αυτές τις ξεχωριστές μέρες.

 Στις 24 Ιουνίου εορτάζεται το γενέθλιο του Άη Γιάννη του Πρόδρομου. Η γιορτή ταυτίζεται με δύο κύκλους εθίμων, τον Κλήδονα και τις φωτιές που ανάβονται την παραμονή. Τα τελευταία χρόνια γίνεται η αναβίωση του Κλήδονα , αντίθετα με κάποια χρόνια πριν που περνώντας στο ψευτομοδίτικο ύφος, σαν λαός δείχναμε κάποια αδιαφορία. Σήμερα διάφοροι σύλλογοι και άλλοι φορείς, διοργανώνουν πανέμορφες γιορτές προς διατήρηση των εθίμων μας.

Το απόγευμα στις 23 Ιουνίου - όπως σήμερα- οι νέοι και οι νέες κάθε χωριού, αργά το απόγευμα συναντιόντουσαν σ' ένα σπίτι με μεγάλη αυλή, κατά προτίμηση με κληματαριά. Διάλεγαν τον όμορφο και άξιο νέο..που ήταν κι από καλό " τζάκι" και τον έλεγαν Γιάννη αλλά και αν δεν υπήρχε Γιάννης κάποιος θα έκανε το Γιάννη για τη γιορτή. Τον Γιάννη τον έστελναν με μια κανάτα στο πηγάδι ή στη βρύση να φέρει το " αμίλητο νερό".

Το νερό έπρεπε να το μεταφέρει αμίλητος κι αν κάποιος του μιλούσε, γι' αυτόν ήταν σαν να μην άκουσε.Κατά τις παραδόσεις μας βέβαια, ήταν πάρα πολλοί οι συγχωριανοί που με τα πειράγματά τους και τα αστεία τους, προσπαθούσαν να του αποσπάσουν την ομιλία. Κάποια στιγμή μετά από την παραπάνω ταλαιπωρία έφτανε στην παρέα που τον περίμενε. Το " αμίλητο νερό" το έριχναν σ' ένα μεγάλο πήλινο δοχείο, ή καζάνι που ονομαζόταν " κλήδονας". Στη συνέχεια μέσα στον κλήδονα, έριχναν τα αγόρια και τα κορίτσια, από ένα μικρό αντικείμνο που είχαν , συνήθως κάποιο κόσμημα ή νόμισμα ή και ξηρούς καρπούς και καθώς το έριχναν παρακαλούσαν μέσα τους (είδος δέησης) να παρουσιαστεί στον ύπνο τους το ριζικό τους, η τύχη τους.Όταν έριχναν όλοι τα " ριζικάρια", σκέπαζαν τον " κλήδονα" μ' ένα κόκκινο πανί και το έβαζαν στη μέση της αυλής. Κανονικά τα άφηναν όλη τη νύχτα ώστε τα άστρα με τη μαγική τους δύναμη να βοηθήσουν στην κατεύθυνση της μοίρας. Τη νύχτα η μοίρα του καθενός θα έβλεπε τα ριζικάρια και πάνω θα σημείωνε τα μελλούμενα. Γύρω από τον κλήδονα έστηνα το χορό όχι μόνο οι νέοι και οι νέες αλλά όλο το χωριό και οι επισκέπτες.Σ' αυτό το σημείο άφηναν τον " κλήδονα" και στο κοντινότερο σταυροδρόμι άναβαν τις φωτιές. Συνήθως έριχναν τα μαγιάτικα στεφάνια και την ρίγανη που είχει απομείνει από την περασμένη χρονιά. Όλος ο κόσμος πέρναγε πηδώντας απ' τη φωτιά, τρεις φορές συνήθως προκειμένου να ξορκιστεί κάθε αρνητικό που τους ταλαιπωρούσε.
Την επόμενη μέρα δηλαδή ανήμερα της γιορτής, πριν ανατείλει ο ήλιος στα μέρη που 

 φυτρώνει ρίγανη, οι νοικοκυρές πήγαιναν και έκοβαν λίγα κλαράκια, τα έπλεναν στο ποτάμι ή στη βρύση και τα κρεμούσαν πίσω απ' την πόρτα ως γιατρικό για το κακό το μάτι.Όπου δεν φυτρώνει ρίγανη, ανανεώνουν τα υλικά προς ξεμάτιασμα..
Επίσης όταν τελείωνε η λειτουργία, η παρέα που την προηγούμενη είχαν ρίξει τα ριζικάρια, συγκεντρωνόντουσαν γύρω από τον " κλήδονα" , αφαιρούσαν το κόκκινο πανί και  έδεναν τα μάτια του νέου που είχε κουβαλήσει το " αμίλητο νερό". Ο νέος χωρίς να βλέπει έπαιρνε απ' τον κλήδονα ένα ένα τα ριζικάρια που τα γνώριζαν οι άλλοι και λέγοντας ένα δίστιχο το έδιναν στον ιδιοκτήτη του.Όταν σουρουπώσει η κάθε κοπέλα έχοντας στο στόμα της μια γουλιά απ' το αμίλητο νερό, στέκεται κάτω απ' ανοιχτό παράθυρο έως ότου ακούσει κάποιο ανδρικό όνομα που σημαίνει αυτό θα είναι του άνδρα που θα παντρευτεί. Μόλις ακούσουν όλες οι κοπέλες κάποιο όνομα, στήνεται απ' όλους μεγάλο γλέντι.

Ένας άλλος τρόπος για το όνομα του μελλοντικού συζύγου αλλά και για τα μελλούμενα γενικότερα ήταν ο εξής: η κάθε κοπέλα κρατώντας έναν καθρέφτη κοίταζε μέσα στο πηγάδι, σκεπασμένη μ' ένα κόκκινο πανί. Απ' τις κινήσεις του καθρέφτη διάβαζε τα σχετικά περί του γαμπρού και του μέλλοντός της.Το έθιμο του κλήδονα ριζώνεται στην αρχαιότητα και η πρώτη του περιγραφή αναφέρεται στα βυζαντινά χρόνια. Στην ουσία είναι μαντική διαδικασία του λαού σχετικά με τα χαρακτηριστικά του μελλοντικού συζύγου κάθε ανύπανδρης κοπέλας. Κατά τον Όμηρο " κλήδων"  ονομαζόταν ο προγνωστικό ήχος.
Κατά την άποψή μου όλες οι εποχές έχουν κοινά χαρακτηριστικά, απλά διαφοροποιούνται οι ονομασίες σύμφωνα με τα δεδομένα των χρόνων, της κοινωνίας, της θρησκείας.
Οι εθνομηδενιστές σήμερα προσπαθούν να αλλοτριώσουν κάθε όμορφο παραδοσιακό κομμάτι μας!!Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε!!!Ας  ανάψουμε φωτιές λοιπόν!!!στις γειτονιές!!!!!

Το φωτογραφικό υλικό έχει αναρτηθεί μέσω του διαδικτύου.