Mάο Τσε Τουνγκ, συνέχεια!

 

 

 

 

 

Με το κυρίως θέμα συνεχίζεται το άρθρο για το Μάο Τσε Τουνγκ.

 

 

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

 

2.        Αρχές Ηγεσίας - Χαρακτηριστικά και Ιδιότητες του Ηγέτη 

Ο Μάο θεωρείται μαζί με το Μαρξ και το Λένιν από τους σημαντικότερους

 θεωρητικούς του μαρξισμού. Είναι ο ηγέτης που επέβαλε μετά από μεγάλους 

αγώνες το μαρξισμό στην πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου, προσαρμοσμένο

 όμως στις ιδιομορφίες της κινεζικής κοινωνίας. Αυτό  που τον κάνει να 

διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη πολιτική και ηγετική προσωπικότητα είναι

 το γεγονός, ότι στη διάρκεια των 27 χρόνων της διακυβέρνησης της χώρας 

του και μέσα σε μία γενιά, κατάφερε να επιφέρει αλλαγές, για τις οποίες

 σε άλλες χώρες, κυρίως της Δύσης, απαιτούνται αιώνες.

Ο Μάο , σύμφωνα με το Σορτ, υπήρξε μία χαρισματική προσωπικότητα 

 με οράματα, ικανότητες πολιτικού αλλά και στρατιωτικού, με την παιδεία

 ενός φιλοσόφου αλλά και τις ευαισθησίες ενός ποιητή. Όσον αφορά το 

χαρακτήρα του ήταν οξυδερκής, ολιγαρκής, έξυπνος αλλά και πείσμων.

 Είχε ανεξαρτησία σκέψης και αποφασιστικότητα. Μπορεί να μην είχε 

ολοκληρωμένη ακαδημαϊκή μόρφωση, ήταν όμως  γνώστης της

 ιστορίας της Κίνας και της συμβολής των δυναστειών 

της στη διαμόρφωση της χώρας.

Ήταν άνθρωπος που δεν άφηνε ευκαιρία να πάει χαμένη και διέθετε άκρατο 

ενθουσιασμό που τον οδηγούσε σε τολμηρές πράξεις. Όταν οι ταραχές στις τάξεις τον

 αγροτών στις επαρχίες Χουνάν και Κιάνγκ - Σί παίρνουν όλο και μεγαλύτερη έκταση, 

του ανατίθεται να καταλάβει με τους αγρότες-εθνοφρουρούς, την επαρχία Χουνάν 
και την πρωτεύουσα της Σάγκ-Σα. Η επιχείρηση αποτυγχάνει  καθόσον πολλοί 
εκ των 20.000 χωρικών που κινητοποιήθηκαν από το Μάο, αγωνίζονται

 με δρεπάνια που έχουν μετατρέψει σε ακόντια. Εδώ φαίνεται πως δε χρησιμοποίησε

 το στρατό του σύμφωνα  με τις δυνατότητές του, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί 
στη συντριβή. Αλλά ο Μάο διέθετε την αυτοπεποίθηση και τον ενθουσιασμό

 του ηγέτη και αποφασίζει να κινηθεί ανεξάρτητα και να κάνει το δικό του αντάρτικο.

 Οι σχέσεις με την ηγεσία  του κόμματος γίνονται ψυχρές, όμως ο Μάο 

μέσα σε οχτώ χρόνια και με την επιμονή που τον διέκρινε, κατορθώ-νει να γίνει πρόεδρός του. Τα ανωτέρω μας δείχνουν ότι γνώριζε πολύ καλά

 τον εαυτό του, το έργο του, τις ανάγκες του λαού του και ότι επεδίωξε την αυτοβελτίωση του.

Kατά τη διάρκεια της εγκατάστασης του Μάο στην αγροτική 

ενδοχώρα (1927-1931), η επαγγελματική του ικανότητα σαν

 στρατιωτικός ηγέτης, τον κάνει να εφαρμόζει με απόλυτη επιτυχία 

την τακτική του ανταρτοπόλεμου, εξορμώντας από βάσεις της υπαίθρου.

 Το καλοκαίρι του 1930, ο  Κόκκινος Στρατός διατάχθηκε από την Κεντρική 

Επιτροπή να καταλάβει διάφορες μεγάλες πόλεις στην νοτιοκεντρική Κίνα, 

με την ελπίδα να πυροδοτηθεί έτσι μια επανάσταση των εργατών. Όταν 

όμως ο Μάο διέβλεψε ότι η αυτή προσπάθεια, θα μπορούσε να οδηγήσει μόνο 

σε περισσότερες βαριές απώλειες, απείθησε στη διαταγή και επέστρεψε  

στο νότιο Κιάνγκ Σί. Εδώ βλέπουμε ξεκάθαρα πως δεν υπήρξε πειθήνιο

 στρατιωτικό όργανο και διαχειριστής της εξουσίας, αλλά ανελάμβανε τα

 ρίσκα του όταν χρειαζόταν, προκειμένου να κάνει αυτό που πίστευε πως

 ήταν σωστό, για την πραγματοποίηση του οράματός του.

                              Όταν το Νοέμβριο του 1930, ο Τσανγκ Κάϊ-Σεκ ενεργούσε επιθετικά εναντίον

των δυνάμεων του, ο Μάο πάλι απέδειξε ότι διέθετε επαγγελματική 

ικανότητα.

 Είχε οργανώσει έναν ειδικό τρόπο αγώνα εναντίον 

των επιθέσεων του τακτικού στρατού του εχθρού. Όταν

 ο αντίπαλος στρατός επιτίθετο με μεγάλες δυνάμεις, οι 

δυνάμεις του Μάο υποχωρούσαν αμυνόμενες. Με την

  επακολουθούμενη  όμως διείσδυση, οι κομμουνιστές είχαν
 τη δυνατότητα να αποκόψουν πιο εύκολα τις
 γραμμές ανεφοδιασμού   της αντίπαλης παράταξης και 
να τις απομονώσουν.

 Έτσι αποκρούστηκαν οι επιθέσεις του στρατού του Κουόμιντανγκ 

και οι μονάδες του Μάο κυρίευσαν πολλά οπλικά συστήματα και 

συγκεκριμένα 30.000 όπλα, πυροβόλα και άλλο πολεμικό υλικό.

Κατά την πραγματοποίηση της «Μεγάλης Πορείας» αναδείχθηκε η επαγγελματική 

ικανότητα του Μάο. Ο ίδιος προσωπικά ηγήθηκε της περίφημης αυτής πορείας.

 Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του, οι μετακινήσεις των ανδρών του γινόταν  τις 

περισσότερες φορές τη νύχτα, για προστασία από πιθανές αεροπορικές επιδρομές 

του εθνικού στρατού. Συμπεραίνουμε λοιπόν  από τα προαναφερθέντα ότι γνώριζε 
το προσωπικό του, φρόντιζε να το ενημερώνει  και  να γίνεται παράδειγμα 
προς μίμηση.

Κατά το διάστημα 1937 έως 1945, δίνεται η ευκαιρία στο Μάο να ξεδιπλώσει 
τις πολιτικές και στρατιωτικές του αρετές, επιτυγχάνοντας συμμαχία με τους 

εθνικιστές του στρατού του Κουόμιντανγκ κατά των Ιαπώνων. Μπροστά στον 

κίνδυνο της Ιαπωνικής εισβολής, απέδειξε ότι διέθετε την ευελιξία που χαρακτηρίζει 

έναν πολιτικό ηγέτη και συμμάχησε με τους μέχρι τότε πολεμίους του. Στη διάρκεια 

του πολέμου κατά της Ιαπωνίας εφάρμοσε μια θαυμάσια πολιτικοστρατιωτική τακτική, 

αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά τον επαγγελματισμό του. Οι κομμουνιστές χώρισαν 

 ένα μεγάλο τμήμα των δυνάμεων τους σε μικρές μονάδες, τις οποίες έστειλαν στα νώτα 

του εχθρού, για να δράσουν ως πυρήνες συγκρότησης ανταρτικών δυνάμεων. Αυτές

 έθεσαν αποτελεσματικά υπό τον έλεγχό τους τεράστιες περιοχές της υπαίθρου, που 

εκτείνονταν ανάμεσα στις πόλεις και τις γραμμές ανεφοδιασμού του εισβολέα. Το 

αποτέλεσμα ήταν ότι, όχι μόνο αύξησαν τις δυνάμεις τους σε αριθμό περίπου 500.000 

έως 1.000.000 ανδρών κατά τη συνθηκολόγηση των Ιαπώνων, αλλά και είχαν σταθερά 

υπό τον έλεγχό τους τμήματα τις χώρας με συνολικό πληθυσμό που έφτανε τα 90.000.000. 

Έχει διατυπωθεί η γνώμη ότι η υποστήριξη των αγροτικών πληθυσμών προς τους 

κομμουνιστές, αποκτήθηκε αποκλειστικά χάρη στην προπαγάνδα του Μάο που κατευθύνθηκε 
προς τα εθνικοπατριωτικά τους αισθήματα, στηριζόμενη στην αρχή της ευκαμψίας, 
καθόσον υιοθετήθηκαν απόψεις αντίθετες με τη κομμουνιστική ιδεολογία. 
Η επαγγελματική του ικανότητα  τον ώθησε να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που 

διέθετε προκειμένου να  επιτύχει στο σκοπό του.

Ο Μάο, ενώ δεν είχε βιώσει πως λειτουργούσε ο κομμουνισμός μέσα στη 

Σοβιετική Ένωση, ούτε είχε τη δυνατότητα να διαβάζει τον Μαρξ και τον

 Λένιν στο πρωτότυπο, ωστόσο  είναι σίγουρο ότι γνώριζε καλά και 

κατανοούσε την Κίνα , δηλαδή το λαό και το στρατό του. Με λίγα λόγια, 

ήταν ηγέτης που γνώριζε το έργο του. Η γνώση του αυτή ήταν που τον 

ξεχώρισε στο στρατιωτικό και πολιτικό τομέα και τον παγίωσε στην 

ηγεσία της Κίνας.

 Το φθινόπωρο του 1957, ο Μάο διαμορφώνει τη νέα πολιτική του, 

το «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός», η οποία μπήκε σε εφαρμογή 

την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1958, στα πλαίσια του θεσμού

 των «Λαϊκών Κοινοτήτων», ο οποίος εξαπλώθηκε ραγδαία σε 

όλη την κινέζικη ύπαιθρο. Εκείνη την περίοδο διαπιστώνουμε 

 ότι  οι αρχές ηγεσίας έχουν εφαρμοστεί σχεδόν στο σύνολό τους

 από τον Μάο : το έργο κατανοείται, παρακολουθείται και 

εκτελείται από το λαό του, ενώ ο ίδιος ανέλαβε την πρωτοβουλία 

και ανέπτυξε το αίσθημα ευθύνης του λαού του κατά το πρότυπο 

του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος και κατόρθωσε να 

εκπαιδεύσει το προσωπικό του σαν ομάδα και να του εμπεδώσει 

τη δύναμη για τις ιδέες του. Αύτη όμως η προσπάθεια ένταξης 

όλων των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας σε κολεκτίβες, 

με δραστικά μέτρα καταπίεσης, κατέληξε σε φιάσκο, αφού 

οδήγησε το λαό σε διατροφική καταστροφή. Ο Μάο ποτέ 

δεν ανέλαβε την ευθύνη της απόφασής του αυτής, ως 

πολιτικός ηγέτης  που ήταν και όφειλε και το 1965 

κηρύσσει την «Πολιτιστική Επανάσταση» 

(1965-66). Τότε διέλυσε τον κομματικό και κρατικό μηχανισμό 

για να διατηρήσει τον έλεγχο της εξουσίας και καλλιέργησε,

 μέσα σε διώξεις και εξευτελισμούς εσωτερικών αντιπάλων, ένα μύθο 

προσωπικού μεγαλείου ως «μεγάλος πρόεδρος», τον οποίο ο λαός 

εκαλείτο να λατρεύει τελετουργικά. Εδώ φαίνεται καθαρά πως

 ξεφεύγει από τις αρχές και τις ιδιότητες ενός δημοκρατικού ηγέτη, 

δε διαθέτει ούτε ακεραιότητα χαρακτήρα, ούτε ανθρωπισμού, 

δεν έχει κατά συνέπεια ούτε την συναίσθηση της ευθύνης που 

πηγάζει από τη θέση του και ενεργεί σαν σφετεριστής της εξουσίας, 

παρά σαν ηγέτης. 

Ο Μάο Τσε Τουνγκ κυβερνούσε πια απολυταρχικά. Η πρώτη
 εντύπωση που έδινε ήταν του γοητευτικού, συμπαθητικού
και βολικού ανθρώπου, που δίνει στον επισκέπτη του την άνεση να μιλήσει
 ελεύθερα, όμως δε δίσταζε διόλου να εξευτελίζει υποτακτικούς και αντιπάλους
 του. Η παντελής έλλειψη ανθρωπισμού και ακεραιότητα χαρακτήρα ήταν
ολοφάνερη. Ήξερε πολύ καλά την διαφθορά που υπήρχε
 στο περιβάλλον του, γι΄ αυτό χρησιμοποιούσε ανθρώπους
κατάλληλους και ικανούς να ελίσσονται.
 Πάντως πέρα από όλα αυτά, ήταν άνθρωπος ευέλικτος, διορατικός,
 αποφασιστικός και εκμεταλλεύονταν κάθε ευκαιρία που του παρουσιαζόταν
προκειμένου να πραγματο-ποιήσει τους στόχους του.

Οι συνεργάτες του Μάο ζούσαν υπό καθεστώς μόνιμης δοκιμασίας,
ενώ παλιοί σύντροφοί του εξορίστηκαν, αρκετοί μέχρι το θάνατό τους.
Αρνούνταν ακόμη και την ιατρική περίθαλψη των κορυφαίων
 συνεργατών του και σε ορισμένους από αυτούς τη θεραπεία κατά
 του καρκίνου, επειδή πίστευε πως ο καρκίνος δεν θεραπεύεται
 και ήθελε να εργαστούν για όσο διάστημα ζωής τους απέμενε.
Σπάνια έδειχνε να συγκινείται από τις κακουχίες των ερωμένων,
παιδιών και φίλων. Τόσο στην πολιτική όσο και στην προσωπι-   κή του ζωή απέρριπτε όλους εκείνους που κάποια στιγμή
έφταναν να του είναι άχρηστοι και το έκανε με την ίδια ευκολία
 που τους ξανακαλούσε όταν τους χρειαζόταν. Ο αυταρχισμός
και η αλαζονεία ήταν μέρος 
της καθημερινής του προσωπικής και πολιτικής ζωής.

 

 

Ο Μάο ήταν ασυναγώνιστος στην τακτική της αναμονής, της προσποίη-

σης και της υποχώρησης, γνωρίζοντας  πότε να επιτεθεί. Ενθάρρυνε τους

άλλους να αποκαλύψουν τις προθέσεις τους, ώστε να στραφεί εναντίον τους. 

Ασκούσε απόλυτη κυριαρχία ακόμη και στο θέμα του χρόνου. Η αυλή του 

λειτουργούσε στον δικό του ρυθμό και πολλές δραστηριότητές της 

πραγματοποιούνταν μετά τα μεσάνυχτα. 

Έτερο μελανό σημείο της προσωπικότητάς του ήταν η σεξουαλική ζωή του. 
Προσπαθούσε να νικήσει τον θάνατο μέσω του σεξ και των παλλακίδων. 
Ποτέ δεν έδωσε το παράδειγμα ως όφειλε σαν ηγέτης. Δεν τον ενδιέφερε 
άλλωστε. Απλά το απαιτούσε από το λαό του. Η απόλυτη εξουσία επηρέαζε
 την πνευματική και φυσική υγεία του Μάο, τις ανθρώπινες σχέσεις του
 και μέσω αυτών τη χώρα του και τον κόσμο. Το άγχος της πολιτικής
 τον καθιστούσε κάποιες φορές ανίκανο κι άλλοτε του προκαλούσε μια 
έντονη υπερδιέγερση. 

 

  

 

Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του άρθρου που θα είναι ο επίλογος θα αναγράφεται η βιβλιογραφία.