Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2021

Κωστής Παλαμάς, μνήμες από την ερωτική του ζωή.

Ο Κωστής Παλαμάς δεν έμεινε ασυγκίνητος από τον έρωτα αλλά δεν ανήκε στα πρόσωπα που τάραξαν την κοινωνία της Αθήνας. Στο λογοτεχνικό του έργο εξύμνησε τη γυναικεία ύπαρξη με απόλυτο σεβασμό και λεπτότητα. 

Σύμφωνα με τις πηγές και όσους τον γνώριζαν, για πρώτη φορά αισθάνθηκε να σείονται τα φυλλοκάρδια του στην ηλικία των έξι  χρόνων περίπου για ένα μικρό κοριτσάκι με το όνομα Φωτεινή, για το οποίο θυμόταν ένα ανοιξιάτικο χαμόγελο, μια ανάλαφρη μορφή που ανέδυε ένα μυστηριώδες μεγαλείο. Η μορφή της Φωτεινής έμεινε για πάντα χαραγμένη στη μνήμη του δίχως συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αλλά σαν πνεύμα, σαν λάμψη τους βάθους της ψυχής.

Έλεγε ο ποιητής ότι δίπλα από το σπίτι του υπήρχε ένα σπιτάκι που στο ισόγειο ήταν ο φούρνος του κύριου Τριαντάφυλλου, πολύ κοντά ένας μαραγκός κι απέναντί του κάποιος άλλος του οποίου κόρη ήταν η μικρή Φωτεινή.

Στα " Δεκατετράστιχα" , περίπου εξήντα χρόνια αργότερα ο Παλαμάς έγραψε για αυτή την αγάπη αλλά για μια άλλη γυναικεία παρουσία που ρίζωσε στην καρδιά του , την Κωνσταντίνα που ήταν όμορφη με έντονα θηλυκά χαρακτηριστικά. Η τελευταία ανήκε στο υπηρετικό προσωπικό του σπιτιού, αφού όπως ήταν γνωστό οι πλούσιοι τότε αλλά και αρκετά αργότερα είχαν νεαρά κορίτσια (κυρίως από την επαρχία και νησιά) για τις οικιακές δουλειές..κορίτσια που τα αποκαλούσαν δούλες ή παραδουλεύτρες και στην πολύ καλή περίπτωση ψυχοκόρες.

Η αλήθεια  είναι ότι πολλοί νεαροί και μεγαλύτεροι άνδρες σκιρτούσαν γι' αυτές τις κοπέλες.Έως εδώ ήταν φυσιολογικό το συναίσθημα, την εποχή εκείνη...να έχεις νέο κορίτσι στο σπίτι, δεν ήταν απλό θέμα..Το αχαρακτήριστο βέβαια ήταν στις περιπτώσεις που τα κοριτσάκια τα εκμεταλλευόντουσαν (όπως ήταν η συνηθισμένη έκφραση) τα αφεντικά -κάποιες φορές και ηλικιωμένοι- τα βίαζαν και στο τέλος τους φόρτωναν όλη την ανηθικότητα, ενώ στην ουσία η πλειονότητα αποτελούσε θύματα της κοινωνία του καθωσπρεπισμού.

Ο ποιητής κατά την πορεία του ένιωσε πάλι τον έρωτα να τον ταλαιπωρεί με μια ακόμη ψυχοκόρη την Παρασκευή, εννοείται πως δεν σύναψε σχέση ούτε τώρα.

Η ερωτική του ζωή πήρε χρώμα, συνεχίστηκε στο σχολείο με πλατωνικούς έρωτες, τρυφερά ειδύλλια με κάποιες συμμαθήτριές του  που τις ανέφερε κατά καιρούς στις αφηγήσεις του.Ήταν η Αιμιλία, η Αγλαΐα,η Λενίτσα, η Μαρίνα ενώ σε κείμενά του έκανε αναφορά στη Μαλβίνα του Γιασεμιού,στην Ευανθία του Αλέγρα, στην Ιουλία τη Δεσποτοπούλου, στην Ποθούλα.

 To 1888 ήταν το έτος που ο Παλαμάς με τη Μαρία Βάλβη προχώρησαν εις γάμου κοινωνία όπου πέρασαν όμορφα κι απέκτησαν παιδιά.

Τα Χριστούγεννα του 1921 βρέθηκε στο σπίτι του ανιψιού του Χρήστου Ξανθόπουλου και εκεί παραμόνευε έναν νέος δυνατός έρωτας..αυτό της ώριμης ηλικίας των εξήντα πέντε χρόνων που δύσκολα αντιμετωπίζεται (ακόμη και σήμερα όπως γνωρίζουμε αυτό ισχύει).

Γνωρίστηκε και συνδέθηκε με τη Ραχήλ που ήταν το ψευδώνυμο της Ελενίτσας Γκορτζά, μιας ήρεμης ύπαρξης αλλά ταλαιπωρημένης λόγω της φυματίωσης που θεράπευσε πηγαίνοντας στην Ελβετία.

 Η Ελενίτσα ή Ραχήλ ήταν είκοσι χρονών με υψηλό επίπεδο μόρφωσης κι ο ποιητής βέβαια μεθούσε από τη γοητεία του τρόπου που μιλούσε, του τρόπου που συζητούσαν. Τα αμοιβαία τους αισθήματα αποτύπωναν στα ρομαντικά γράμματα που έστελνε ο ένας στον άλλο. Τα Σάββατα τη συναντούσε στο σπίτι του ανιψιού του αλλά κάποια στιγμή κατάφερε να την πείσει να πηγαίνει στο κελί του όπως έλεγε το μέρος όπου έβρισκε ηρεμία και μπορούσε να εμπνέεται, να μελετά. Ήταν τόσο χαρούμενος, ένιωθε τόσο σπάνια συναισθήματα που πηγάζουν από τους στίχους που είχε γράψει γι' αυτές τις επισκέψεις της...

Όταν η πόρτα ανοίγεται του καλυβιού και μπαίνεις

σου το είπα,ο ερμοκάλυβο γίνεται δόξα ναός...

όταν η πόρτα ανοίγεται του καλυβιού και μπαίνεις

μπαίνει μ' εσέ, θαμπώνοντας τη σκέψη μου το φως...

Ένα γράμμα , μια πηγή δυνατών συναισθημάτων που έγραψε ο ποιητής το 1926 για την Ελενίτσα ήταν ικανό για να επιβεβαιώσει την ανεκτίμητη αγάπη του εβδομηντάχρονου πια άνδρα με την εικοσιπεντάχρονη πλέον κοπέλα. Της έγραφε με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο πως δεν μπόρεσε τα πέντε χρόνια που τους ένωναν να της αποκαλύψει όλα όσα ένιωθε, ότι πλέον φοβάται πως δεν θα την ξανασυναντούσε.

Το 1935 μεγάλος πια και με τις δυνάμεις να νιώθει ότι τον εγκαταλείπουν της έγραψε ακόμη ένα γράμμα για να την ενημερώσει ότι είχε φύγει από την οδό Ασκληπιού 3 που έμενε και πως το χέρι του είχε παραλύσει.

Το 1936 της αφιέρωσε ένα βιβλίο. Γράμματα της έστελνε έως το 1942 δηλώνοντας τον μεγάλο έρωτα που ένιωθε...έως δηλαδή  ένα χρόνο πρι να φύγει για πάντα απ' την επίγεια ζωή, δεκαοκτώ μέρες πριν είχε φύγει η σύζυγός του..

Το παρόν αφιέρωμα κλείνει με τους ερωτικούς στίχους του ποιητή που τιτλοφορούνται ως 

"Επιστολή"


Φαρμάκι είναι τ' αχείλι μου

και μαύρ είν' η καρδιά σου 

απ' τον καιρό που σ' έχασα

μονάκριβ' έρωτά μου!

Του κάκου τόσες της ζωής

χαρές και τρικυμίες

της νιότης τα ονείρατα

του κόσμου οι ιστορίες.

Τριγύρω μ' ανυπόμονα

πετούν και θορυβούνε

και τη στολή του τραγουδιού

γυρεύουν να ντυθούνε.

Τ' αφήνω κι απελπίζονται

και φεύγουν πεισμωμένα

παιδιά που τα παράτησεν

η μάνα γυμνωμένα.

Μα όταν σε στοχάζομαι,

κατάλευκα λουλούδια

χτες σ' άγριο βάτο έβλεπα

γεμάτο απ' αγκάθια.

Για σένα έχω μοναχά

παρθενικά τραγούδια

στης ερημιάς τα βάσανα

'ς της ξενητειάς τα πάθια.

 


Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία του ονείρου (…) Μα πως μου παρουσιάζοσουν εσύ, όνειρο του ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…) Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της Ραχήλ (…) Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη, ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου… Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-triferos-erotas-tou-kosti-palama-gia-ti-neari-rachil-pos-ithela-na-pethano-ke-pos-ithela-na-anastitho-sti-chora-ton-pnevmaton-mazi-sou/
Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία του ονείρου (…) Μα πως μου παρουσιάζοσουν εσύ, όνειρο του ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…) Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της Ραχήλ (…) Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη, ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου… Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-triferos-erotas-tou-kosti-palama-gia-ti-neari-rachil-pos-ithela-na-pethano-ke-pos-ithela-na-anastitho-sti-chora-ton-pnevmaton-mazi-sou/
“Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία του ονείρου (…) Μα πως μου παρουσιάζοσουν εσύ, όνειρο του ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…) Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της Ραχήλ (…) Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη, ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου… Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-triferos-erotas-tou-kosti-palama-gia-ti-neari-rachil-pos-ithela-na-pethano-ke-pos-ithela-na-anastitho-sti-chora-ton-pnevmaton-mazi-sou/




 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Επίσκεψη στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού.

Ένας νέος χώρος πολιτισμού στην Αθήνα, είναι διαθέσιμος πλέον για το κοινό.  Πρόκειται για το  Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού που βρί...