H αλαζονεία..ανεξάντλητο κεφάλαιο.

Αλαζονεία ο τεράστιος αχινός που πληγώνει τις σχέσεις, που ματώνει την κοινωνία.Ο ύπουλος "φίλος" των αλαζόνων..αφού τους πλημμυρίζει με αρνητισμό και αντιπάθεια σε αντίθεση με την έννοια της φιλίας.

Αλαζονεία ονομάζεται η υπερβολική αγάπη του ατόμου για τον εαυτό του με συνακόλουθη την πλήρη αδιαφορία προς τους άλλους. Οι αλαζόνες βαδίζουν στις διαδρομές του ατομικισμού. Η αλαζονεία δεν έχει σχέση με την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση. Τα άτομα που διακρίνονται από την παραπάνω ιδιότητα δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι, όπως όλοι, έτσι και αυτοί είναι μέρος του συνόλου.  

 

Ο Δ. Μπουραντάς στο βιβλίο του «Όλα σου τα ‘ μαθα, μα ξέχασα μια λέξη" αναφέρει πως η αλαζονεία αποτελεί μία χρόνια ψυχοπαθολογική κατάσταση, κατά την οποία το άτομο αισθάνεται υπερβολική ανάγκη για δόξα, ταυτόχρονα με υπερβολική αυτοπεποίθηση, αυταρέσκεια, αυτοθαυμασμό και αίσθηση μοναδικότητας. Η έννοια της αλαζονείας συνδέεται αρκετά άμεσα με την έννοια του αρνητικού ναρκισσισμού, που συνίσταται σε μια κατάσταση «εγωπάθειας». Κάποιες φορές η επιτυχία κάνει πολλούς να αισθάνονται δυνατοί, αλάνθαστοι, ακατανίκητοι και να πιστεύουν ότι έχουν γίνει «μικροί θεοί».Στον τομέα της ηγεσίας οι αλαζόνες νομίζουν πως έχουν πάντα δίκιο και πως δεν ευθύνονται για τις αποτυχίες. Δεν τους αρέσουν οι συμβουλές και όταν τους κάνουν κριτική θίγονται και θυμώνουν. Επιθυμούν συνεργασία μόνο με άτομα που τους λένε πάντα «ναι». Έτσι πολλές φορές οι αποφάσεις τους είναι επικίνδυνες για το σύνολο που διοικούν. Συνήθως δεν διαθέτουν αυτοεπίγνωση, δεν ενδιαφέρονται να κατανοήσουν τους άλλους, παρότι οι ίδιοι επιζητούν διαρκώς την κατανόηση όλων των άλλων. Αρκετές φορές νιώθουν ανασφάλεια και άγχος μπροστά στο ενδεχόμενο της αποτυχίας, πράγμα που μπορεί να τους οδηγήσει ακόμη και στην παράνοια. Κάθε αλαζονικός χαρακτήρας που έχει τη βάση του στην υπερτίμηση του εαυτού του δεν σχετίζεται με τις καλές νοούμενες έννοιες της υπερηφάνειας και του εγωισμού, που οδηγεί στην άμιλλα και στην πρόοδο.

 Η Jessica Tracy του Πανεπιστημίου British Columbia λέει πως αυτοί που χαρακτηρίζονται από την υβριστική υπερηφάνεια (αλαζονεία) δεν είναι συμπαθείς στους άλλους. Στην αλαζονεία ως χρόνια ψυχοπαθολογική κατάσταση όπως προανέφερα, το άτομο αισθάνεται υπερβολική ανάγκη για δόξα, συνάμα με αυτοθαυμασμό και αίσθηση μοναδικότητας. Για την πρόοδο της κοινωνίας, θα ήταν αποτελεσματικό οι άνθρωποι με κοινά ενδιαφέροντα και ικανότητες να ενώνονται ως μια γροθιά. Οι αλαζόνες καθόσον επιδιώκουν τη μοναδικότητα γκρεμίζουν ένα σημαντικό τείχος αυτής της προόδου (συχνό φαινόμενο στα μικρά μέρη). Κατά την αρχαιότητα ήταν έντονη η αποστροφή προς αυτό το πάθος και σε όσους κατέχονταν από αυτό. 

Κατά τον Πλάτωνα «Αλαζονεία έξις προσποιητή (εστί),αγαθών μην υπαρχόντων κατά τον Θεόφραστο «Η αλαζονεία δόξει είναι προσποίησις τις αγαθών ουκ όντων». Κατά την Αγία Γραφή «προ συντριβής ηγείται ύβρις, προ δε της πτώσεως υπερηφάνεια». Ο αμερικανός γερουσιαστής W.Fullbright την εποχή του πολέμου του Βιετνάμ ,ανέλυσε πως  η αλαζονεία της δύναμης οδηγεί σε  πράξεις αδικίας εις βάρος των αδυνάτων και σε πράξεις παρανοϊκές των δυνατών. Πάμπολλα τα παραδείγματα ισχυρών προσωπικοτήτων που καταστράφηκαν από αυτό το πάθος. Τρανό παράδειγμα ο στρατηγός Ναπολέοντας. 

Πρέπει να ανησυχήσουμε όταν δεν μπορούμε να αγαπήσουμε τον συνάνθρωπο μας, όταν δεν ζητάμε βοήθεια ή συνεργασία για κάτι που χρειαζόμαστε, όταν μας ενοχλεί η συμβουλή κάποιου, όταν απαιτούμε απ' όλους τους άλλους να εκφράζονται θετικά για εμάς (πάντα ναι), όταν θεωρούμε πως όποιος εντοπίζει τυχόν λάθη, μας επιβουλεύεται.

Το μεγάλο βήμα προς την αυτογνωσία μπορεί να λειτουργήσει ως καταλυτικός παράγοντας. Ο Βίας ο Πριηνεύς είχε πει «αλαζονεία εμπόδιον σοφίας» καθώς επίσης και «Τὸ γνῶθι σαυτὸν χρήσιμον εἰς νουθεσίαν τῶν ἀλαζόνων, οἳ ὑπὲρ τὴν ἑαυτῶν δύναμιν φλυαροῦσιν». Η ψυχική ενδοσκόπηση απαιτείται γιατί διαγνώνοντας την αλαζονεία και προσπαθώντας να την αποτινάξουμε θα βοηθήσουμε τον εαυτό μας, τους γύρω μας, το σύνολο. Θα είμαστε αγαπητοί και θα μετατρέψουμε τις αντιπάθειες σε συμπάθειες.Δεν υπάρχει ομορφότερο συναίσθημα από αυτό, της χαράς που πηγάζει από την αγάπη των ουσιαστικών ανθρώπινων σχέσεων!!

 

 Tο παρόν κείμενο αποτελεί προσωπική εργασία στα πλαίσια ενός ετήσιου σεμινάριου ψυχολογίας που περιελάμβανε και αυτό το θέμα.