Η ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ.

 Η κουζίνα αποτελούσε όχι μόνο τον πιο αγαπημένο χώρο κάθε Σμυρνιάς, αλλά έναν τόπο ιερό, αφού πέρναγαν αρκετές ώρες εκεί και ότι δημιουργούσαν ήταν με απόλυτη λεπτομέρεια και φυσικά πολλή πολλή αγάπη.Γι' αυτό οι γευστικές δημιουργίες  της Σμύρνης μένουν αξέχαστες..ακόμη και απλά βλέποντάς της μέσα από ταινίες.

 Ο Αντζέλ Κουρτιάν γράφει "Αχ!αυτά τα σπίτια που τα καμάρωνα όταν περνούσαμε. Είχαν ένα συνήθειο στη Σμύρνη, να τρώνε  με τις πόρτες ανοιχτές. Τα σπίτια ήταν διώροφα, πάντα υπερυψωμένα, με τρία τέσσερα σκαλάκια, και οι πόρτες τους έμπαιναν λίγο πιο μέσα, ώστε να χειμώνα δε βρεχόσουν μέχρι να σου ανοίξουν. Όταν άνοιγε η πόρτα, αμέσως ήταν η τραπεζαρία. Τα βράδια έβλεπες τις οικογένειες  μαζεμένες τριγύρω σε φρεσκοσιδερωμένα, λινά άσπρα τραπεζομάντιλα και η υπηρέτρια, απαραίτητα με μαύρο φόρεμα, άσπρη ποδίτσα και μπονεδάκι στο κεφάλι, έφερνε τα φαγιά στο τραπέζι και έδινε σιωπηλά σε μιαν άλλη βοηθό ό,τι περιττό υπήρχε.Τα σερβίτσια άστραφταν και τα ποτήρια ήταν πάντα ακριβά, κολονάτα. Συναγωνίζοταν στη γειτονιά για την καλύτερη εμφάνιση και πάντα οι πόρτες ορθάνοιχτες...".

  Η Σμύρνη φημίζεται για τις υπέροχες συνταγές που οδηγούσαν σε εξαιρετικές γεύσεις. Οι επιρροές από ανατολή και δύση, είναι φυσικό χαρακτηριστικό, αφού η πόλη αυτή αποτελούσε ένα σταυροδρόμι πολιτισμών.Τα στοιχεία της κουζίνας τα αξιοποίησαν με τον καλύτερο τρόπο.Το εμπόριο που ανθούσε έφερε νέα προϊόντα,που έλαβαν την κατάλληλη θέση ...(ποτά, μπαχαρικά , αρώματα)!!

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πληροφορίες για τα γαλλικά και τα ολλανδικά τυριά, τα μανιτάρια, το αυγοτάραχο του Αίνου, τη μαστίχα απ’ τη Χίο, τους αστακούς, τη σοκολάτα.Τα ποτά που τιμούσαν ήταν το κονιάκ,τα γαλλικά κρασιά, το ολλανδικό τζιν. Επίσης όπως είναι γνωστό κύρια θέση είχαν τα μπαχαρικά. Οι γαστριμαργικές συνήθειες, καθώς και οι σπεσιαλιτέ της Σμύρνης, ήταν επηρεασμένες από τους διαφορετικούς πληθυσμούς και τις ιδιομορφίες της τοπικής παραγωγής. Η γλώσσα της περιοχής, δανείστηκε λατινογενείς ιδιαιτερότητες και διαμόρφωσε δικά της στοιχεία, άλλοτε με εξελληνισμό όρων και άλλοτε μα διασκευές λέξεων. Γνωστό παράδειγμα αποτελούν οι  λεμοντρόφες από τις lemon drops καραμέλες, η τζινέβρα ή ολλάντα για ένα είδος τζιν εξ Ολλανδίας, τα αρσενικά ο στόμας, ο βούτυρας και ο δώμας και η θηλυκή παντεσπάνια αντί των αντίστοιχων ουδέτερων. 

Τζατζίκι, λακέρδα, τσίρος, ιμάμ μπαγιλντί, σουτζουκάκια, χιουνκιάρ μπεγιεντί, ντονέρ κεμπάμπ, ταούκ κιοκτσού, πίτα Καισαρείας, Ατζέμ πιλάφ, λαχανοντολμάδες. λάχανο με κρέας, κολοκυθάκια γεμιστά με αυγολέμονο, μελιτζάνες γεμιστές τας κεμπάπ,γιουβέτσι Αττάλειας, Καπαμάς Σμυρναίικος, αρνάκι φρικασέ, αρνί γκιούλμπασι.....και πάρα πάρα πολλές άλλες ονομασίες..

 Από γλυκά να δείτε η Σμυρναίικη κουζίνα τι έχει μας παρουσιάσει..κουλουράκια αλμυρά και γλυκά με όποια γεύση μπορεί να φανταστεί ο καθένας μας.., γιαγλίδικα σιμίτια, μουστουδημιουργίες, ο χαλβάς φυσικά στην πρώτη θέση, πάστα φλώρα, σοκολατάκια με κάθε είδους γέμιση, λουκούμια, σαραγλί, τσουρέκια πολίτικα, μπουγάτσα, ρυζόγαλο φούρνου, μαλεμπί, καζάν ντιπί μαλεμπί, τηγανίτες, τουλουμπάκια, κάθε είδους γλυκό το κουταλιού, κυδώνια ψητά,  κιουνεφέ, σεκέρ παρέ,βεζίρ παρμαγι, ρεβανί, σάμαλι....

 Στη Σμύρνη η αφθονία των φρούτων που προέρχονταν από το γόνιμο κάμπο της έδινε κι άλλα υλικά για την υπέροχη κουζίνα της.

 Με τα φρούτα εκτός από ιδιαίτερες σαλάτες και γλυκά, κάθε νοικοκυρά έφτιαχνε λικεράκια για κέρασμα, ιδιαιτέρως το χειμώνα.

 Πιστεύω πως οι Έλληνες πρόσφυγες το 1922 εκτός του τεράστιου θησαυρού σε άλλους τομείς, έφεραν και μας γνώρισαν όλον αυτό τον πλούτο στα μυστικά της τελετουργίας, της μυρωδιάς, της γεύσης, της αξίας του σπιτικού φαγητού.

Τα κεντήματα, τα υφαντά και τα στολίδια, στα σπίτια της Σμύρνης.

 Πως τα στολίδια άρεσαν στις Σμυρνιές είναι πασίγνωστο. Το λέγαν οι ίδιες στα παιδιά της γειτονιάς όταν έπιανε το σούρουπο και μαζευόντουσαν απ' την αλάνα, όταν οι τελευταίες αχτίνες του ήλιου τους θύμιζαν την αρχοντιά τους και τη χάρη, τα μεγαλεία τους που γκρέμισε ο ξεριζωμός... Από προσωπική εμπειρία, πριν χρόνια στα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας.
Το γράφουν τα βιβλία και ιστορικές πηγές.Λέγοντας στολίδια, δεν εννοούμε μόνο τα συνοδευτικά της ενδυμασίας αλλά και τα διάφορα χειροποίητα αριστουργήματα του σπιτιού.

 Μια από τις βασικές οικιακές εργασίες κάθε Σμυρνιάς, ήταν η υφαντική και το κέντημα.Δεν υπήρχε σπίτι που να μη διαθέτει ραπτομηχανή.Επίσης πολλά σπίτια διέθεταν αργαλειό. Ο αργαλειός είχε σημαντική θέση στο σπίτι, αφού σ' αυτόν υφαίνονταν όλα τα είδη της καθημερινής ενδυμασίας, από τις βαμβακερές βράκες και τα εσώρουχα έως τα σεντόνια με τα μαξιλάρια, τα κιλίμια κ.α.Το υλικό ήταν πάντα αυθεντικό, βαμβάκι, λινάρι, μετάξι. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είχαν οι κουρτίνες, στις οποίες εκτός από τα περίφημα σχέδια κεντούσαν τα αρχικά του ονόματος της νοικοκυράς.Στα σχέδια με τις συνθέσεις από τη φύση, κυριαρχούσαν η τουλίπα, ο υάκινθος, το τριαντάφυλλο.

Ο δικέφαλος αετός και οι σκηνές από τη γαμήλια τελετή, όπως και τα θρησκευτικά σύμβολα, ήταν πάντα στις προτιμήσεις των σμυρνιών. Στις κρεββατοκάμαρες, οι υφαντές "μπάντες", έδιναν τη μορφή χώρου τέχνης και ταυτόχρονα προστάτευαν το χώρο από το κρύο.

Τα πατώματα ήταν στρωμένα με κιλίμια, κουρελούδες και φυσικά τα πλουσιόσπιτα με χειροποίητα ανατολίτικα χαλιά.Για το χειροποίητο ανατολίτικο χαλί, αναφέρεται γενικά πως εκτός από ένα κυριολεκτικά πολυπολιτισμικό έργο τέχνης, το 19ο αιώνα αποτελούσε το σπουδαιότερο βιομηχανικό εξαγώγιμο προϊόν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Από τον 20ο αιώνα πολλοί Έλληνες, από την Καππαδοκία, τη Φιλαδέλφεια, την Κιουτάχεια, τη Σεβάστεια και αλλού, είχαν γίνει σημαντικοί ταπητουργοί και δραστηριοποιούνταν με μεγάλη επιτυχία στην παραγωγή και στο εμπόριο χαλιών.Σύμφωνα με τις πηγές από το 19ο αιώνα,η Σμύρνη ήταν το κέντρο εμπορίου και εξαγωγής χαλιών.Οι εξαγωγές απευθύνονταν προς τις Ευρωπαϊκές πόλεις.Οι Έλληνες ταπητουργοί της Μ. Ασίας αποτελούσαν το 80 %.

Είναι αλήθεια ότι ξεφυλλίζοντας τους τόμους της ιστορίας και της λαογραφίας διαπιστώνουμε ότι όπως οι Βυζαντινοί έτσι και οι Σμυρνιοί ήταν άρρηκτα συνδεδεμένοι με την πολυτέλεια και τους πλούσια διακοσμημένους εσωτερικούς χώρους.

Η τέχνη της ταπητουργίας ήταν ένα σημαντικό κληροδότημα των Ελλήνων προσφύγων το 1922. Αρκεί να σκεφτούμε ότι το 1926, στις προσφυγικές συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά, λειτουργούσαν 36 επιχειρήσεις εκ των οποίων οι 27 ήταν ταπητουργίες!!!

ΣΜΥΡΝΗ, Η ΝΥΦΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ.

Η Σμύρνη, η νύφη της Ανατολής όπως ονομάζεται από πολλούς, αποτελεί μία από τις αρχαιότερες πόλεις  και  λιμάνια  της  Μεσογείου, της  αρχαίας  Ιωνίας.Στο  αφιέρωμα  αυτό δε θα αναφερθώ σε λεπτομερή ιστορικά στοιχεία, αλλά θα παρουσιάσω τις εντυπώσεις -γραφόμενα, από διάφορους περιηγητές που ταξιδεύουν μέσα στα χρόνια, μαζί με έθιμα, ήθη και παραδόσεις της λατρεμένης πόλης.

Ο Jacob  Salomon Bartholdy (1779 - 1825)  ήταν Πρώσος εβραϊκής καταγωγής, ο οποίος ανήκει στους περιηγητές του 19ου αιώνα και έκανε την πρώτη συστηματική μελέτη και καταγραφή δεδομένων της Ελλάδας.Επί του θέματος , το 1803 επισκέφτηκε τη Σμύρνη και στην περιγραφή του αναφέρει :" ....o πρώτος πυρσός κατά τον Φιλόστρατο η ομορφότερη απ' όλες τις πόλεις που φωτίζει ο ήλιος.Είναι η αφέντισσα της θάλασσας ενώ οι ζέφυροι φυσούν απαλά γύρω από τις πηγές της....Τα καλύτερα φρούτα και τα πιο νόστιμα λαχανικά σε αφάνταστη αφθονία. Τα σταφύλια, τα σύκα και οι σταφίδες της Σμύρνης είναι φημισμένες και στη Γερμανία όπου εξάγονται σε μεγάλες ποσότητες.Περίφημα επίσης είναι τα ρόδια και τα κεράσια του νυφαίου, ενώ τα πεπόνια του Κασσαμπά θεωρούνται τα καλύτερα της Μ.Ασίας....Χαρούμενες κοιλάδες και αλεπάλληλα βουνά που ο Πλίνος τα ονομάζει τα ομορφότερα της περιοχής αυτής του κόσμου, βουνά που δεν τρομάζουν αλλά που προσφέρουν  προστασία ενάντια στις καταιγίδες του χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι".

Το λιμάνι της Σμύρνης,σημαντικότερο απ' όλα τ' άλλα, φυσικό στη μέση του Αιγαίου αρχιπελάγους, συμπλήρωνε την ευημερία της πόλης.

Στην κοινωνία της Σμύρνης, ήταν περιζήτητες οι ικανές προξενήτρες και οι καλές κοπέλες.Όλοι και ιδιαιτέρως τα κορίτσια,έπρεπε να υπακούουν στους κοινωνικούς κανόνες,με βάση την οικογένεια. Αντίθετα με σήμερα που η οικογένεια έρχεται ως φυσική συνέπεια του έρωτα, τότε ο έρωτας ήταν η φυσική συνέπεια της οικογένειας. Πριν το γάμο, ο έρωτας ήταν αμαρτία, κάτι που άφηναν...στην εξορία..Μετά το γάμο, ερχόταν η αποδοχή της νέας ζωής, η αγάπη, ο έρωτας...πολλές φορές βέβαια ο έρωτας παρέμενε στις καρδιές όπως το σαράκι στο ξύλο, για το χαμένο όνειρο, της φλογερής ματιάς..

Ο γάμος δεν ήταν επιλογή των ζευγαριών, αλλά της προξενήτρας στην οποία είχαν εμπιστοσύνη οι γονείς και κυρίως ο πατέρας. Συνήθως οι οικογένειες που ζούσαν στο ίδιο χωριό, μιλούσαν μεταξύ τους και αρραβώνιαζαν τα παιδιά τους από μικρά.Δεν υπήρχε περιθώριο επιλογής από τους νέους και τις νέες..Οι γονείς των αγοριών ήταν αυτοί που επέλεγαν την καλή κοπέλα.Με τον όρο καλή κοπέλα, εννοούσαν αυτή που θα είχε πλούσια προίκα, τη νοικοκυρά, την όμορφη, των χαμηλών τόνων, ώστε να μη διεκδικεί, να μην σηκώνει κεφάλι όπως συνηθίζουμε να λέμε..Έτσι επιστράτευαν την ικανή προξενήτρα για τα περαιτέρω, δηλαδή τη συμφωνία για την τέλεση του γάμου και βέβαια την προίκα που θα έπαιρνε η κοπέλα. Για να ρυθμιστούν οι λεπτομέρειες του γάμου, αρκούσε οι οικογένειες να συμφωνήσουν μεταξύ τους.Έτσι οι γονείς του γαμπρού, με τον γαμπρό και την προξενήτρα πήγαιναν στο σπίτι της νύφης, για να τη ζητήσουν, χωρίς εκείνη τη μέρα να είναι η νύφη παρούσα.

 Στην πρώτη επίσκεψη λοιπόν, οι γονείς της νύφης είχαν ετοιμάσει ως προσφορά προς το γαμπρό, ένα μεγάλο μαντίλι που στις γωνίες του είχαν κεντήσει κλαδιά από επίχρυσο σύρμα ή μετάξι. Κατά την ημέρα του αρραβώνα, σ' έναν ασημένιο δίσκο, ακουμπούσαν μια εικόνα και κουφέτα. Στη νύφη έδιναν χρυσό δαχτυλίδι με πολύτιμη πέτρα και γινόταν ανταλλαγή χρυσαφικών σε γαμπρό και νύφη.Ακολουθούσε ο επίσημος αρραβώνας που το γλέντι ήταν μεγάλο.Τα πρώτα Χριστούγεννα των αρραβωνιασμένων, το σόι του γαμπρού πρόσφερε στη νύφη επάνω σ' ένα μπρούτζινο ταψί δώρα, φρούτα και ξηρούς καρπούς. Τα μετέφερε ένα μικρό παιδί και η νύφη του έδινε μπαξίσι ή χαρτζιλίκι, δηλαδή το φιλοδώρημα. Στον αρραβώνα μάθαιναν όλοι την ημερομηνία του γάμου και έτσι η οικογένεια της νύφης άνοιγε σιγά σιγά τα σεντούκια, για να δει τι λείπει και να συμπληρωθεί η προίκα.Σύμφωνα με τα έθιμα, η προίκα που περιλάμβανε την ακίνητη περιουσία και ως κινητή ρούχα της ίδιας, καθώς και του σπιτιού, κατοχυρώνονταν με την παρουσία μάρτυρα.Από την προίκα δεν έπρεπε να λείπουν το μεταξωτό πάπλωμα, ως απαραίτητο κάλυμμα για το κρεβάτι!!Το πάπλωμα ήταν φτιαγμένο από μετάξι και γεμισμένο με βαμβάκι.Από μέσα είχε ένα σεντόνι, που το έραβαν οι γυναίκες με τις λεγόμενες καπλαντοβελόνες.

Υπήρχαν και δυσαρεστημένα πρόσωπα...ήταν οι νεαροί που ενδιαφερόντουσαν για τη νύφη και για παρηγοριά τους έλεγαν για καιρό, διάφορα στιχάκια.

Τα συννεφάκια ρώτησε,

τ΄ άστρα να σου το πούνε,

πως τρέχουν τα ματάκια μου,

όταν σε θυμηθούνε!

....

Σαράντα βρύσες με νερό

κι εξήντα δυο πηγάδια,

δε μου τη σβήνουν τη φωτιά 

πόχω στα φυλλοκάρδια.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΕΠΙΓΟΝΟΙ.

 Με τους ΕΠΙΓΟΝΟΥΣ κλείνει το αφιέρωμα στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ. Στα χρόνια που συμπίπτουν με την καλλιτεχνική ωριμότητα του Κωστή Παλαμά, νέοι ποιητές έκαναν την εμφάνισή τους, οι οποίοι κρατούσαν στοιχεία απ' αυτόν, ανεξάρτητα με τις νεωτεριστικές τάσεις που άρχισαν να εκδηλώνονται στις αρχές του 20ου αι. Μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο η θεματολογία διαφοροποιείται και εμπλουτίζεται.Η ομάδα των ΕΠΙΓΟΝΩΝ περιλαμβάνει τους :

ΜΙΧΑΗΛ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟ

ΓΙΩΡΓΟ ΔΕΛΗ

ΜΕΝΟ ΦΙΛΗΝΤΑ

ΑΓΓΕΛΟ ΣΗΜΗΡΙΩΤΗ

ΜΑΡΚΟ ΤΣΙΡΙΜΩΚΟ

ΝΙΚΟ ΠΕΤΙΜΕΖΑ -ΛΑΥΡΑ

ΗΛΙΑ ΒΟΥΤΙΕΡΙΔΗ

ΑΓΙΣ ΘΕΡΟΣ

Κ. ΚΑΡΘΑΙΟΣ

ΠΕΤΡΟΣ ΒΛΑΣΤΟ

ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΚΙΠΗ

ΝΙΚΟΣ ΧΑΝΤΖΑΡΑ

ΣΤΕΦΑΝΟ ΔΑΦΝΗ

ΜΥΡΤΙΩΤΙΣΣΑ

ΡΗΓΑ ΓΚΟΛΦΗ

ΟΜΗΡΟ ΜΠΕΚΕ

ΑΙΜΙΛΙΑ ΔΑΦΝΗ

ΒΑΣΙΛΗ ΡΩΤΑ

ΚΛΑΥΔΙΟ ΜΑΡΚΙΝΑ

ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑ

ΠΑΝΟ ΤΑΓΚΟΠΟΥΛΟ

ΓΕΩΡΓΙΟ ΑΘΑΝΑ

ΛΙΛΗ ΙΑΚΩΒΙΔΗ

ΓΙΩΣΕΦ ΕΛΙΓΙΑ

Ο Μιχαήλ Αργυρόπουλος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1862 και πέθανε στην Αθήνα το 1943. Νομικός που ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία, έχοντας πάντα μέσα του, τον πόνο του ξεριζωμού, 1922.

Μια στροφή από το ποίημα "ΝΕΙ"

...........

Παιδάκι γλυκομάγουλο βουτά

γιομάτα από μαστίχα καραφάκια

κι ένας, σιμά, Δερβίσης, με σβηστά

τα μάτια, τους γλεντά με τραγουδάκια.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο Γιώργος Δελής γεννήθηκε στη Θράκη το 1870 και πέθανε στην Αθήνα το 1954.Στη Βιέννη σπούδασε ιατρική και γενικά έζησε είκοσι χρόνια στο εξωτερικό. Άσκησε το επάγγελμα του ιατρού.Ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία που αποτελούσε μεγάλη αγάπη γι'αυτόν.

Λίγοι στίχοι από το ποίημα "ΣΤ' ΑΚΡΟΘΑΛΑΣΣΙ"

Θυμάσαι κάποτε οι δυό μόνοι

καθόμασταν στ' ακροθαλάσσι

κι ήταν αυγή κι ήτανε σκόλη

κι ήτανε ημέρα Κυριακή

κι ήτανε σάμπως και η πλάση

να 'χε απολείτουργα σκολάσει

και γιόρταζε μαζί μας όλη.

-----------------------------------------------------------------------------------

Ο Μένος Φιλήντας γεννήθηκε στην Αρτάκη Κύζικος το 1870 και πέθανε στην Αθήνα το 1934.Ήταν δάσκαλο στην Τουρκία έως το 1913.Φυλακίστηκε δύο φορές για την πατριωτική του δράση.Το 1901 έγινε γνωστός  μέσω ενός διαγωνισμού για τη γλώσσα.

Λίγοι στίχοι από το ποίημα "ΕΡΩΤΕΣ"

.........................

Γλυκαντήρια μ' αυτό η Αγάπη θα γιορτάση,

να κοκκινίση σαν κεράσι

το σκούρο το αίμα, πριν το χιόνι

μας εύρη...Ω!χιόνι που δε λιώνει!

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο Άγγελος Σημηριώτης, γεννήθηκε στο Δικέλι της Μ.Ασίας το 1870 και πέθανε στην Αθήνα το 1944.Οι σπουδές του ξεκίνησαν από την Εμπορική Σχολή της Χάλκης και συνεχίστηκαν για λίγο στη Νομική της Αθήνας.Στη ζωή του ταξίδεψε πολύ.Έχει και αυτός όπως οι περισσότεροι ΕΠΙΓΟΝΟΙ, την παλαμική έγνοια της γλώσσας.

Ένα μικρό απόσπασμα από το ποίημα "ΣΟΝΕΤΟ".

Η ψυχή μου στο πάτημά σου ανθίζει!

Από ποιους δρόμους ήλθες μυστικούς;

Στους βράχους μου ψηλά, τους τραγικούς,

ένα τριαντάφυλλο μοσχομυρίζει..

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο Μάρκος Τσιριμώκος γεννήθηκε στη Λαμία το 1872 και πέθανε στην Αθήνα το 1939. Στην επαγγελματική του πορεία, υπήρξε Αξιωματικός του ναυτικού, ανώτερος διοικητικός υπάλληλος και διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Σαν άνθρωπος ήταν ευαίσθητος και πικραμένος από την πολιτική κατάσταση, την μεταξική δικτατορία.

Λίγοι στίχοι από το έργο του "ΔΕΚΑΣΤΙΧΑ ΚΑΙ ΒΙΛΑΝΕΛΕΣ"

Τον πόνο μια γενιάς τον έχω νιώσει,

της δικής μου γενιάς, που 'χε δουλέψει

πύργο να χτίση αγκρέμιστο, τη Γνώση,

για να θρονιάση ατάραχτη τη Σκέψη..

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο Νίκος Πετιμεζάς -Λαύρας, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1873, όπου και πέθανε το 1952.Διετέλεσε ανώτερος αξιωματικός του πυροβολικού και αργότερα  νομάρχης στη Σύρο. Με την ποίηση ασχολήθηκε περίπου σε ηλικία 50 χρονών.

Μια στροφή από το ποίημα "ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΝΕΙΠΩΤΟ"

Θάλασσα, πικροθάλασσα για ξαναπέσ' το πάλι.

Κι ανάκουστο κελαηδισμό, και βογγητό μας φέρνει

το κύμα σου στου αμμουδερού τ' αφρόπλαστο ακρογιάλι 

που πότε το γλυκοφιλεί, πότε το βαριοδέρνει.

 Ο Ηλίας Βουτιερίδης γεννήθηκε στη Σουλίνα της Ρουμανίας το 1875 και πέθανε στην Αθήνα το 1941.Είχε καταγωγή από τη Μεθώνη της Μεσσηνίας.Ασχολήθηκε πολύ με την ποίηση καθώς με το θέατρο και μυθιστόρημα.
Η πρώτη στροφή από το ποίημα " ΠΟΙΗΣΗ"

Γεμάτο το γραφείο χαρτιά, βιβλία

στης σκέψης το βασίλειο τριγυρίζω

θαρρώ με πνεύματα έξοχα ότι αρχίζω

σπουδαία και σοβαρή συνομιλία.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο Άγις Θέρος γεννήθηκε στη Σπάρτη το 1875 και πέθανε στην Αθήνα το 1961. Ήταν δικηγόρος και δίπλα του πάντα η ποίηση...γεννιόταν μέρα με την μέρα.Ασχολήθηκε με το λαογραφικό κύκλο και είχε κλίση προς το δημοτικό τραγούδι.

Δυο στροφές από το ποίημα "ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ"

Τρίζει, σπιθοβολάει το τζάκι,

-όξω το κρύο είναι φαρμάκι-

κι οι σπίθες παν ως την αστράχα.

Θ' ανάψουν τα δοκάρια τάχα;

Συμπάει ο γέρος τα παλούρια

και στήνει ορθά μέσα κουτσούρια,

φουντώνει και μια δράκα ασφάκα,

και πέφτει μες στη στάχτη η θράκα.

.........................................................................................

Ο Κ. Καρθαίος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1878 , όπου πέθανε το 1955.Το κανονικό του όνομα ήταν Κλέανδρος Β. Λάκωνος.Ήταν Αξιωματικός με μετεκπαίδευση στη Γερμανία και την Αυστρία.Στον τομέα της λογοτεχνίας διακρίθηκε ως ένας από τους καλύτερους μεταφραστές του Σαίξπηρ.

Μια στροφή από το ποίημα "ΠΟΤΕ ΔΕ ΦΑΝΤΑΖΟΜΟΥΝ"

Ποτέ δε φανταζόμουν πως  θα' ρχότανε

μια μέρα να σε χάσω έτσι πολύ.

Γιατί δε λείπεις μόνο από το πλάι μου

λείπεις κι απ' την καρδιά μου.Τι ωφελεί..

..............................................

Ο Πέτρος Βλαστός γεννήθηκε στην Καλκούτα στις Ινδίες το 1879 και πέθανε στην Αγγλία το 1941. Τον έχουν κατατάξει ως τον τελευταίο νεώτερο, στην τετράδα που αγωνίστηκε για το δημοτικισμό. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα αλλά επαγγελματικά ασχολήθηκε με το εμπόριο στην Αγγλία. Ανήκε στους πατριδολάτρες και τους αρχαιολάτρες.
Μια στροφή από το ποίημα "ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ"

Στις ρούγες πάνω του χωριού το απόσκιο κεραμώνει

και σκοτεινιάζουν τω σπιτιώ τ' αραδιαστά κατώφλια.

Τα ζα γεμίζουν τις αυλές, κι ολόγυρα στις βρύσες

οι κοπελιές ασπρολογούν με απιθωμένες στάμνες.

-----------------------------------------------------------------------------------
Ο Σωτήρης Σκίπης γεννήθηκε στη Λάρισα το 1881 και πέθανε στη Γαλλία το 1952.Αγαπούσε τη γραφή και τα ταξίδια.Είχε πολύ καλές σχέσεις με τη Γαλλία και Γάλλους λογοτέχνες, οι οποίοι είχαν μιλήσει θετικά για το έργο του.
Μια στροφή από το ποίημα "ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΝ ΑΣΜΑ"

Ο καιρός γοργός φεύγει και χάνονται
ένας ένας οι χρόνοι σαν ώρες.
Την  ψυχή μας ανώφελα θλίβουμε
με πικρούς στοχασμούς και φροντίδες
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ο Νίκος Χατζάρας γεννήθηκε στον Πειραιά το 1884 όπου και πέθανε το 1949. Δεν είχε σπουδάσει κάτι το ιδιαίτερο, ήταν αυτοδίδακτος και ευαίσθητος ως χαρακτήρας. Είχε νοσηλευτεί στο Δρομοκαϊτειο, κατόπιν έζησε στο Γηροκομείο του Πειραιά και έφυγε από τη ζωή μόνος στο Τζάνειο Νοσοκομείο.
Μια στροφή από το ποίημα "ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ".

Ηλιοβασίλεμα. Σαλεύουν
αύρες τα λούλουδα απαλά.
Σε διάφανο ουρανό τ'αστέρι
το βραδινό φωτάει δειλά.
.........................

Ο Στέφανος Δάφνης γεννήθηκε στο Άργος το 1882 και πέθανε στην Αθήνα το 1947. Το πραγματικό όνομα ήταν Θρασύβουλος Ζωιόπουλος. Ξεκίνησε ως μαθηματικός, συνέχισε ως τμηματάρχης στην Εθνική Βιβλιοθήκη και αργότερα ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Είχε παλαμικές επιρροές.

Ένα απόσπασμα από το ποίημα "ΠΟΙΗΤΑΙ"

...............................

Ωραίοι, ευγενικοί, λευκοί ως οι  κρίνοι,

κι επάνω μας το εφτάφωτο τ' αστέρι!

Στα μάτια μας να λάμπη η καλοσύνη,

τριγύρω μας να πνέη το καλοκαίρι,

και η βάρκα μας να πάη αγάλι αγάλι

ν' αράξη στων ψυχών το περιγιάλι!...

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Μυρτιώτισσα  είναι το φιλολογικό ψευδώνυμο της Θεώνης Δρακοπούλου, που γεννήθηκε την Κωνσταντινούπολη το 1885 και πέθανε στην Αθήνα το 1968.Είχε σπουδάσει ηθοποιός. Με την ποίηση ασχολήθηκε από μικρή. Ο Παλαμάς πίστευε στο ταλέντο της και πολλές φορές προλόγιζε τα ποιήματά της.Σαν άνθρωπο τη χαρακτήριζε ο ρομαντισμός και η ευαισθησία,καθώς επίσης έτρεφε στοργή κι αγάπη για τη φύση.

Δυο στροφές από το γνωστό της ποίημα "Σ' ΑΓΑΠΩ".

Σ' αγαπώ,δεν μπορώ

τίποτ' άλλο να πω

πιο βαθύ, πιο απλό,

πιο μεγάλο!

Μπρος στα πόδια σου εδώ

με λαχτάρα σκορπώ

τον πολύφυλλο ανθό

της ζωής μου.

------------------------------------------------------------------------

O Ρήγας Γκόλφης, γεννήθηκε στο Μεσολόγγι το 1886 και πέθανε στην Αθήνα το 1958.Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Δημητριάδης και το επάγγελμά του ήταν συμβολαιογράφος. Σαν ποιητής ανήκει στους αξιόλογους τους είδους του.

Μια στροφή  από το ποίημα "ΛΙΓΗ ΑΝΟΙΞΗ"

Η αγάπη σου μ' ανέβασε

στον παράδεισο απάνω.

Τη μαύρη μοίρα πάτησα,

τ' άσπρο όνειρό μου φτάνω.

Ο Όμηρος Μπεκές γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1886 και πέθανε στην Αθήνα το 1971. Έζησε στην Κωνσταντινούπολη το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ήταν καθηγητής της ελληνικής και γαλλικής φιλολογίας. Ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία με εμφανή την επίδραση από τον Παλαμά.

Δυο στροφές από το ποίημα "ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΞΑΝΤΡΟΥ".

Κυλήσαν μέρες, μήνες, κυκλογύρισαν

οι εποχές του χρόνου,χρόνια, στην αράδα.

Βάγιες ξαγρύπνησαν, ξαγρύπνησε

μαζί τους κι η μεγάλη Ολυμπιάδα

σιμά στ' ολόχρυσο κλινάρι του

με πορφυρές προβιές για στρώμα.

Αρκούδας γάλα τον ποτίσανε

που κάθε κόμπος του θα χόρταιν' ένα στόμα.

.........................

------------------------------------------------------------------------------------------

Η Αιμιλία Δάφνης, είναι η σύζυγος του Στέφανου Δάφνη.Το πραγματικό της όνομα ήταν Αιμιλία Κούρτελη.Γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1887 και πέθανε στην Αθήνα στο 1941. Ως ποιήτρια ήταν μια από τις αγαπημένες του Παλαμά και της έγραψε έναν επαινετικότατο πρόλογο στη δεύτερη συλλογή της "Τα χρυσά κύπελλα". Είχε τις επιδράσεις από τον Παλαμά, αλλά διατήρησε το δικό της χρώμα.

Μια στροφή από το ποίημα "ΓΛΕΝΤΙ"

Ένα ξεφαντωτής και λυγιστής

και της ταβέρνας ξοδευτής, με το ποτήρι

στην κεφαλή μισόγεμο, χτυπάει

το πόδι αρρύθμιστα μες στο λιοπύρι.

.....................

------------------------------------------------------------------------------------

O Bασίλης Ρώτας, γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας το 1889.Ως δημοτικιστής υπήρξε πιστός. Χαρακτηρίστηκε μαζί με τον Καρθαίο , ως ο αξιολογότερος μεταφραστής του Σαίξπηρ. Είχε ασχοληθεί και με το θέατρο, γράφοντας και παίζοντας.

Ένα μικρό απόσπασμα από το ποίημα "ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ".

Άν έχουνε ψυχή κι οι αιώνες, τούτος ήταν μαύρος,

αιμοχαρής αιώνας, άπληστος σαν λύκος,

που σε μιαν ώρα πνίγει στο αίμα του όλο το κοπάδι.

Μα εγώ δεν κλαίω για το χαμό του τόσα παλικάρια, 

τόσες κοπέλες σαν το κρύο νερό,

τόσους σεβάσμιους γέρους μ' άσπρα γένεια, 

τόσα μωρά μπουμπούκια, που αδικοθανάτισαν,

..............

Ο Κλαύδιος Μαρκίνας γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1890 και πέθανε στην Αθήνα στο 1960.Το πραγματικό του όνομα ήταν Γ. Αργυρόπουλος.Το ποιητικό του έργο, έχει κάτι από το κλίμα του Δροσίνη. Απλή γραφή με μια νοσταλγία της υπαίθρου και ενίοτε οξύ ύφος.
Μια στροφή από το ποίημα "ΧΙΟΝΙΣΜΕΝΟ ΠΑΡΚΟ".

............

Στα λευκά μονοπάτια, τα πάναγνα,

των ανθρώπων τ' αχνάρια έχουν σβήσει

και τα δέντρα με κάτασπρα λούλουδα,

ξωτικά, τα κλαδιά έχουν στολίσει.

...........

-------------------------------------------------------------------------------

Ο Γεώργιος Αθάνας, γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1893.Το πραγματικό του όνομα ήταν Γ. Αθανασιάδης -Νόβας.Οι σπουδές του ήταν περί τα νομικά, αλλά ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και την πολιτική.Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από ευκολία.

Μια στροφή από το ποίημα "ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ".

Μ' όποια γλυκιά γαλήνη την εσπέρα

νανουρίζει το γιο της η μητέρα,

μ' όποια βαθιά γαλήνη, πριν πλαγιάση,

προσεύχεται ο πιστός στο εικονοστάσι,

................................

Ο Λέων Κουκούλας γεννήθηκα στην Ερμούπολη της Σύρου το 1894 και πέθανε στην Αθήνα το 1967. Τα πρώτα του ποιήματα τα δημοσίευσε το 1917. Ασχολήθηκε με το θέατρο και για πολλά χρόνια κρατούσε τη στήλη της θεατρικής κριτικής σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής.

Δυο στροφές από το ποίημα "ΣΑΤΙΡΑ"

.............................

Κι από ένα αρχοντικό κάποιο παιδόπουλο

χλομό σαν άρρωστο άνθος,

με τα ρεμβά τα μάτια του τους κοίταζε

και ρώτησε: "Να 'ρθω κι εγώ μαζί σας;" .

                                                 Κι ο πρώτος καβαλάρης μόλις τ' άκουσε,

κράτησε το άλογό του,

που χλιμιντρούσε αράθυμο κι αυλάκωνε

το χώμα, βιαστικό να ξαναφύγη. 

---------------------------------

Ο Πάνος Ταγκόπουλος γεννήθηκε στους Σοφάδες της Θεσσαλίας το 1895 και πέθανε στο Μαρούσι το 1931.Ήταν γιος του Δημήτρη Ταγκόπουλου.Η πρώτη του εμφάνιση έγινε στις στήλες του "ΝΟΥΜΑ" και είχε αναλάβει τη διεύθυνσή του.Δεν είχε κάποια ιδιαίτερα γνωρίσματα στην ποίησή του. Μια στροφή από το ποίημα "ΑΡΚΑΔΙΚΗ ΑΝΟΙΞΗ".

Ρόδα και κρίνα

και μενεξέδες

στο φως λουσμένα

και στη δροσιά,

στον ίσκιο πέρα

γιούλια, πανσέδες

κι άνθη κρυμμένα

στη φυλλωσιά!

...........................

Η Λιλή Ιακωβίδη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1899.Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και υπηρέτησε ως υπάλληλος στη Βουλή.Στα γυμνασιακά της χρόνια, γνώρισε τον Κωστή Παλαμά και συνδέθηκαν αισθηματικά -φιλικά για όλη τους τη ζωή.Η ποίησή της είναι ξεχωριστή και το πάθος της αγάπης έχει σοβαρή θέση.
Ένα μικρό απόσπασμα από το ποίημα "ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ".

Κάτι σπαράζει μέσα μου,

κάποια ψυχή, φερμένη

απ' του Θεού το θέλημα,

για τη ζωή ανεβαίνει.

Θεέ μου, ευλόγα την να ιδή το φώς και την ημέρα,

και να' ναι πιο ακριβή απ'το φως για τη μητέρα....

------------------------------------------------------------------

Ο Γιωσέφ Ελιγιά ή Ιωσήφ Καπούλιας, γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1901 και πέθανε το 1931. Ήταν Ησραηλίτης που είχε ασχοληθεί με τη σιωνιστική κίνηση της πατρίδας του , η οποία άνθιζε στην Ήπειρο.Η ποιητική του ωρίμανση επήλθε στην Αθήνα, όπου ασχολήθηκε με ιστορικά και φιλοσοφικά έργα.Είχε τραγικό θάνατο, ο οποίος προκλήθηκε από τύφο.Έφυγε μόνος και ανήμπορος.
Στίχοι από το ποίημα "ΟΝΕΙΡΟ".

Όταν ματώνη ο Αυγερινό κι ασημοκλαίει η Πούλια
και τα δασά δεντρά θρηνούν για ό,τι έχει θάψει ο Χρόνος,
ψυχή, λουλουδοκοίμητη σε ρόδα και σε γιούλια,
τ'ωραίο σου μνήμα αφήνοντας, σε νιώθω αχνοντυμένη,
στην αγκαλιά μου να 'ρχεσαι,σα ρέβω έρμος και μόνος,
και να μου λες σιγαλινά: Δεν είμαι πεθαμένη!
----------------------
Το αφιέρωμα στην Ελληνική ποίηση τελείωσε εδώ.

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ '80. ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ, ΟΙ ΣΑΤΙΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΘΥΜΟΓΡΑΦΟΙ.

 Στην εποχή του Παλαμά, ανήκει και μια ομάδα ποιητών, που αντιμετώπισαν τα προβλήματα της Ρωμιοσύνης με το δικό τους τρόπο.Είναι οι ευθυμογράφοι και οι σατιρικοί, οι οποίοι θέλησαν να παρουσιάσουν τα προβλήματα του λαού μας με έναν τρόπο εύθυμο και σατιρικό.Αυτοί οι ποιητές έδιναν βαρύτητα στην κοινωνική ανάπλαση που αναγκαιούσε.Κάποιοι απ'αυτούς αντιμετώπισαν το σκληρό πρόσωπο του Κράτους...τιμωρήθηκαν και φυλακίστηκαν.
Στην ομάδα των σατιρικών και ευθυμογράφων ανήκουν οι:

KΛΕΑΝΘΗΣ  ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΚΚΟΣ

 Ο Κλεάνθης Τριαντάφυλλος, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1850 και πέθανε στην Αθήνα το 1889.Ήταν δημοσιογράφος και αναγκάστηκε από τους Τούρκους να εγκαταλείψει την Πόλη και να έρθει στην Αθήνα.Μ' ένα φίλο του, τον Βλάση Γαβριηλίδη, εκδώσανε το περιοδικό "Ραμπαγά" και από το πρώτο φύλλο του μπήκαν φυλακή, αφού θεωρήθηκε προσβλητικό για το βασιλιά Γεώργιο Α'.Αυτό το γεγονός τον βοήθησε και θεωρήθηκε δημοσιογραφική επιτυχία. Έφυγε νωρίς λόγω αυτοκτονίας.Είχε ψυχολογικά προβλήματα, αλλά την κατάσταση επιβάρυναν οι συνεχείς διώξεις, οι απειλές και η απόπειρα δολοφονίας εναντίον του το 1881.
Δυο στροφές από το ποίημα "ΛΑΕ -ΒΑΣΙΛΙΑ"

Λαέ, σε κλέβουν,σε γελούν μεγάλοι τσαρλατάνοι!
πριν φάς εσύ την κότα σου, την τρώει η αλεπού!
Το βιός σου ξένοι χαίρονται και μοιάζεις τον τσοπάνη
που μες στη βαρυχειμωνιά δεν ξέρει από που
στου λύκου τον αγριεμό θα πρωτοτρέμ' η στάνη!

Α!μούντζωμα μουντζούρωμα δεν έδωκες ακόμα
σ' εκείνους οπού σ' έχουνε μουντζουροβουτηχτό..
Μα τα' χασες και συ, λαέ! είν' η πατρίδα κόμμα,
σε ζώνει με συνδυασμό αδιάντροπο, φριχτό,
και σε ζαλίζ'η φοβερή της ρουσφετίλας  βρώμα!

 Ο Γεώργιος Σουρής γεννήθηκε το 1853 στη Σύρο και πέθανε στο Φάληρο το 1919. Ο Γεώργιος Σουρής  προσπάθησε να ασχοληθεί με το εμπόριο στη Ρωσία,καθώς και να σπουδάσει φιλολογία στην Αθήνα. Ο πατέρας του βέβαια, τον ήθελε ιερέα. Αυτός τελικά ακολούθησε  το δρόμο της σατιρικής ποίησης και έμεινε αξέχαστος!!Ταξιδεύει μέσω των εύστοχων και επίκαιρων...για όλες τις εποχές, ποιημάτων του, σ΄ όλες τις γενιές! Ο ίδιος έλεγε πως εργαζόταν μόνο για την ευχάριστη εντύπωση της στιγμής, χωρίς να τον ενδιαφέρει η υστεροφημία.
Ένα απόσπασμα από το ποίημα "ΠΡΩΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ κ. ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ". Σημ. Το συνέδριο είχε πραγματοποιηθεί με τους Ευρωπαίους (τι ομοιότητες με την εποχή μας!!).

Θα αρχίσω λοιπόν τώρα με φωνή να πω και θάρρος

ό,τι θέλει και δεν θέλει η Ελλάς, και μη προς βάρος.

Αλλά, πριν στο μεγαλείον της Ελλάδος ανατρέξω,

είναι φρόνιμον, νομίζω, το λαρύγγι μου να βρέξω

με καμιά σουμάδα κρύα ή κανένα παγωτό,

για να μη με πιάνη βήχας και τον λόγον σταματώ.

...............................

.....................

Ας στρωθή λοιπόν εμπρός μου της Ελλάδος ένας χάρτης

επειδή αυτός και μόνον αληθής θα είναι μάρτυς

εις εκείνα όπου πρέπει να σας πω κατά καθήκον..

Θα γνωρίζετε βεβαίως πως εμείς εκ των Φοινίκων

παρελάβομεν τα φώτα μετά ζήλου θαυμαστού

δεν θυμούμαι εις τα πόσα, μα νομίζω, πριν Χριστού.

.....................

...............

Γι' αυτά, κύριοι, και άλλα που σας είπα παραπάνω,

δυνατώτερα σας λέγω και σας επαναλαμβάνω,

ότι πρέπει αναγκαίως η Ελλάς να μεγαλώση,

και ας μη το θέλουν τούτο ούτε Τούρκοι ούτε Ρώσοι.

Ή θα γίνη μια γενναία στην Ελλάδα αμοιβή,

ή σας παίρνομε τα φώτα κι απομένετε στραβοί.

 Ο Δημήτριος Κόκκος γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα το 1856 και πέθανε στην Αθήνα το 1891.Καταγόταν από τη Νάξο και σπούδασε νομική στην Αθήνα.Αρχικά ασχολήθηκε με το Διπλωματικό Σώμα και στη συνέχεια εργάστηκε στο Υπουργείο Οικονομικών.Η σατιρική του ικανότητα ήταν πιο έντονη και καυστική απ'του Σουρή, με αποτέλεσμα να θίξει τους προύχοντες της Ύδρας και αυτό αποτέλεσε μια από τις αιτίες της δολοφονίας του.
Μια στροφή από το ποίημα "ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ".

Τώρα, σελήνη, πόφυγε, και συ τι ξεμυτίζεις;
Δεν κρύβεσαι στην άβυσσο κι εγώ στην ερημιά μου;
Ή θέλεις τη βλακεία σου εσύ να μου χαρίζης
κι εγώ...την ασχήμιά μου;

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ. Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ '80. ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΒΟΡΡΑ.

 Μια ομάδα ποιητών επηρεάστηκε από τα λογοτεχνικά "κινήματα" της Βόρειας Ευρώπης.Ως νέο στοιχείο ήταν ο γκρίζος τόνος που πολλές φορές είχε μουσική αύρα.Οι ποιητές της 'ΕΠΑΦΗΣ ΜΕ ΤΟ ΒΟΡΡΑ" ήταν:

KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΜΠΥΣΗΣ

ΣΠΗΛΙΟΣ ΠΑΣΑΓΙΑΝΝΗΣ

 Ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1868 και πέθανε στο πλοίο ταξιδεύοντας για τη Γερμανία και ενταφιάστηκε στο Πρίντεζι ,το 1920. Σπούδασε στη Νομική Σχολή, άσκησε το επάγγελμα για ένα διάστημα και κατόπιν συνέχισε τις περαιτέρω σπουδές του στη  Γερμανία. Επηρεάστηκε από τις σοσιαλιστικές ιδέες, ίδρυσε τη "Σοσιαλιστική Δημοκρατική Κίνηση".Ήταν ο πρώτος που δημοσίευσε το "Κομμουνιστικό μανιφέστο" του Μάρξ και του Ένγκελς στα ελληνικά. Η επίδραση της γκρίζας διάθεσης είχε αποτυπωθεί στα έργα του.
Στίχοι από το ποίημα "ΤΑ ΕΛΕΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΔΥΛΛΙΑ"
..................
Ω αδερφή του πόνου,στα γλαρά σου μάτια
μιαν αυγή με ρόδα που είδα έναν καιρό,
μιαν αυγή με ρόδα που είπαν πως γελάει,
μιαν αυγή με ρόδα κάτω στο γιαλό.

Στίχοι από το ποίημα "ΠΕΡΑΣΕΣ"

Πέρασες και είχες στα μαλλιά
ρόδα και φως και είχες στο χέρι
κρίνα λευκά και στάχια απ' τον αγρό
και σε είδα και είπα κι έφτασε
το καλοκαίρι.

 Ο Γιάννης Καμπύσης γεννήθηκε στα Βουνάρια της Μεσσηνίας το 1872 και πέθανε στην Αθήνα το 1901. Φοίτησε στη Νομική Σχολή της Αθήνα, και αργότερα πήγε στη Γερμανία. Εκεί επηρεάστηκε βαθιά από τα χαρακτηριστικά του βόρειου πνεύματος.Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, προσπάθησε όσο βέβαια πρόλαβε στο σύντομο διάστημα που έζησε, να μεταδώσει την σκοτεινή εικόνα από τα μουντά δάση και τον ομιχλώδη ορίζοντα του βορρά.Εκτός από την ποίηση ασχολήθηκε με  το θέατρο καθώς επίσης και με τη συγγραφή διηγημάτων.
Στίχοι από το ποίημα "ΣΥΝΤΡΙΜΜΙΑ ΚΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ"
.............
Εσύ συντρίβεις τα καράβια των ανθρώπων
και καταπίνεις τα αναχόρταγα,
και μες στα σωτικά σου αγάλλεται η Ζωή,
σαν τα στοιχειά σου το ένα το άλλο  κυνηγά.
..........

Ο Σπήλιος Πασαγιάννης γεννήθηκε στην Καστανιά Σπάρτης το 1874 και πέθανε στη Ζάκυνθο το 1909. Σπούδασε ιατρική αλλά δεν απόκτησε το πτυχίο. Είχε χαρακτηριστεί ως "πολύπλαγκτη ψυχή". Ασχολήθηκε με τη μετάφραση των Ελλήνων λυρικών, έγινε ηθοποιός, ταξίδεψε πολύ στην Ευρώπη και στην Αμερική. Ήταν ο προάγγελος των χίππυς.Προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε ψυχικά και οργανικά εξουθενωμένος , μόλις 25 χρονών.Στην όλη του μαρτυρική ύπαρξη έπαιξε ρόλο ο άτυχος έρωτάς του με την αδερφή του Σικελιανού). Οι στίχοι του κρατάνε την καταγωγή του χωριού του , απ' όπου ήταν οι πρώτες του εικόνες αλλά έχουν και τις άλλες επιρροές.

Στίχοι από το ποίημα "ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΙ ΚΑΡΠΟΙ"

.......................

Οι σμέρνες τρεμοτάραξαν και στα νερά γλιστράνε

τι εγελαστήκαν απ' το φως του φεγγαριού κι εβγήκαν

στις άκρες, για να σμίξουνε τα ωριόπλουμα τα φίδια.

Τα κύματα μονόσκοπο ξεχύνουν το τραγούδι

κι ακούεται στην άφραστη σιγαλεριά ο αφρός τους

που σπάει στην άμμο ανάπαλα.

...........................

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ '80.ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΑΣΤΥ.

Αρκετοί από τους ποιητές είχαν επηρεαστεί από τα χαρακτηριστικά της αστικής ζωής και η ποίησή τους  σε κάποια σημεία διαφοροποιείται από τα μέχρι σήμερα δεδομένα.

 Στο δεύτερο μέρος τω ποιητών του '80."ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΑΣΤΥ". Εδώ ανήκουν οι:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡΟΣΙΝΗΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΟΛΕΜΗΣ

ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΜΑΛΑΚΑΣΗΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΡΥΠΑΡΗΣ

ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΛΑΜΠΡΟΣ ΠΟΡΦΥΡΑΣ

 Ο Γεώργιος Δροσίνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1859 και πέθανε επίσης στην Αθήνα το 1951.Σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα και τη Γερμανία.Από τις πρώτες του ποιητικές συλλογές στάθηκε στο πλάι των νεωτεριστών, που εγκατέλειψαν τα πομπώδη θρηνώδη λόγια και άρχισαν να παρουσιάζουν μια γλυκιά ευτραπελία όπως ονομάζεται.Με αστική καταγωγή μη μπορώντας να αποποιηθεί την τάξη του, παρουσίασε όμως την καλύτερη μορφή αυτής. Υποστήριζε τη μετριοπάθεια, τη λιτότητα, την ολιγάρκεια.Το έργο του ήταν εύκολο να διαβαστεί από όλους, καθόσον ήταν τόσο όμορφα γραμμένο, βατό που κανείς δεν έβρισκε εμπόδια.
Στίχοι από το ποίημα "ΤΑ ΚΕΡΑΣΙΑ"

Στη μικρή μου κερασιά
κρεμασμένα
ντροπαλά, μισοκρυμμένα
μες των φύλλων τη δροσιά
ροδοκοκκινίζουνε
..........

Η συνέχεια με δυο στροφές από το ποίημα "ΤΣΙΜΠΑ ΛΟΙΠΟΝ".

.......................
Μια κόρη με ξανθά μαλλιά,
με γαλανά ματάκια,
σκυμμένη στην ακρογιαλιά,
εψάρευε ψαράκια.

-Αχ και να έδιν' ο Θεός
τη φύση μου ν'αφήσω
και να γενώ
ένα κοβιός,
να 'ρθώ να σου τσιμπήσω!..
.......

Ο Ιωάννης Πολέμης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1862, όπου και πέθανε το 1924.Σπούδασε νομικά και αργότερα έφυγε για το Παρίσι όπου ασχολήθηκε με την Αισθητική.Το ποιητικό του έργο είχε πολύ καλή εξέλιξη. Αξιόλογη ήταν και μια άλλη του πλευρά, αυτή του θεατρικού συγγραφέα.

Η τελευταία στροφή του ποιήματος "ΣΕΡΕΝΑΤΑ"

.....................

Ρίξε τη μεταξόσκαλα

να 'ρθω στην αγκαλιά σου,

μες στη μοσχοβολιά σου.

κρίνε καμαρωτέ.

Στίχοι από το ποίημα "ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ"

-Παπά, μια κόρη αγάπησα

και μ'αγαπούσε σαν τρελή

μια μέρα την αγκάλιασα,

πήρα το πρώτο της φιλί.

Παπά, τι συλλογάσαι; 

-Αν την αγάπησες πολύ,

συχωρεμένος να 'σαι.

.............

Ο Παύλος Νιρβάνας γεννήθηκε στη Μαριανούπολη της Ρωσίας το 1866 και πέθανε στην Αθήνα το 1937.Αυτό ήταν το λογοτεχνικό του όνομα και το κανονικό του ήταν Πέτρος Αποστολίδης. Τον κατατάσσουν στους διανοούμενους. Σπούδασε γιατρός στην Ελλάδα αλλά τον προσέλκυσαν τα γράμματα και ασχολήθηκε με όλα τα είδη. Διακρίθηκε ως χρονογράφος με πολύ αξιόλογα έργα.
Δύο στροφές από το ποίημα "ΑΙΩΝΙΕΣ ΑΓΑΠΕΣ"

Μες στου νέου την αγκαλιά

λαχταρεί τ' ωραίο της σώμα

τα γλυκά κερνάει φιλιά

το ένα στόμα το άλλο στόμα.

Και του λέει: "Θα σ'αγαπώ

χίλια χρόνια κι άλλα χίλια,

κάνε με να σου το πω

με δυό ματωμένα χείλια".

 Ο Μιλτιάδης Μαλακάσης γεννήθηκε στο Μεσολόγγι το 1870 και πέθανε στην Αθήνα το 1943.Το 1885, πήγε στην Αθήνα όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα. Σπούδασε νομικά.Ταξίδεψε στην Ευρώπη και στην Πόλη.Έμεινε πολλά χρόνια στο Παρίσι.Στην ποίησή του διακρίνεται μια διττή όψη, από τη μια οι ηρωικές αναμνήσεις του Μεσολογγίου και απ' την άλλη οι κήποι και οι εικόνες της μεγάλης πόλης.Υπάρχουν αρκετά στοιχεία για το ποιητικό του έργο με πλούσιες κριτικές.
Η πρώτη στροφή από το ποίημα "ΒΕΝΕΤΣΑΝΙΚΟ"

Στον παλιό της Βενετιάς δρομάκο,

σ' ένα μαγαζί

μια ζωή περάσαμε μαζί

σε μιαν ώρα μέσα.

.........

Λίγοι στίχοι από το ποίημα "ΤΡΟΒΑΔΟΥΡΟΣ"

Ήρθα τα τραγούδια μου να σου τραγουδήσω,

μα το παραθύρι σου το 'βρα σφαλιστό

σκέφτηκα, με τι καρδιά να γυρίσω πίσω,

που δεν είχα δύναμη μήτε να σταθώ.

.....................

Ο Ιωάννης Γρυπάρης γεννήθηκε στη Σίφνο το 180 και πέθανε στην Αθήνα το 1942. Φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, στην Πόλη όπου μεγάλωσε. Στην Αθήνα ήρθε το 1888 και σπούδασε φιλολογία.Από το 1892 έπαιρνε μέρος σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και είχε αποσπάσει πολλές διακρίσεις. Ένας σπουδαίος κριτικός έγραψε για τον Γρυπάρη "με τις νέες μορφές, που έφερε στην ποίησή μας, ο Γρυπάρης μπήκε στην πρωτοπορία της εποχής του και έγινε ιδρυτής σχολής, που συνδέθηκε με τα ευρωπαϊκά ρεύματα του Παρνασσισμού, του Συμβολισμού, του Νεοκλασικισμού και του Ρεαλισμού με βάση το δημοτικισμό και με άμεση αναβίωση της σολωμικής παράδοσης".

 Δυο στροφές από το ποίημα "ΠΑΘΟΣ"

Ως πότε η ζωή μας να σαπίζη

σαν τα στεκάμενα νερά ή θλιμμένη,

και μες στο βούρκο της λιμνιάς ν' ανθίζη

λευκά παρθενικά η Νυμφαία ντυμένη; 

Το πάθος το τρανό ζητώ που ορίζει

τη μοίρα της ζωής σα να ήταν ξένη

και την τυφλή απόφαση χαρίζει

που ρίχνουνται στα κύματα οι πνιγμένοι.

 Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου γεννήθηκε στο Καρπενήσι το 1877 και πέθανε στην Αθήνα το 1940.Σπούδασε ζωγραφική και έζησε στο Παρίσι, πηγαίνοντας εκεί ως ανταποκριτής της εφημερίδας "ΕΜΠΡΟΣ".Αργότερα έγινα νομάρχης. Η λογοτεχνία ήταν γι' αυτόν ερασιτεχνική απασχόληση.Το έργο του είναι αξιόλογο και αγαπήθηκε από πολλές γενιές.
Στίχοι από το ποίημά του "ΛΥΠΗΜΕΝΑ ΔΕΙΛΙΝΑ"

Στης γειτονιάς της φτωχικής

γυρίζει ο νους  μου τα στενά,

τα λυπημένα δειλινά

στοχάζομαι της Κυριακής.

Μέσα στην κόκκινη αντηλιά

το μαραμένο θηλυκό

δίχως ελπίδα και μιλιά 

ποτίζει το βασιλικό.

Ο Λάμπρος Πορφύρας γεννήθηκε στη Χίο το 1879 και πέθανε στον Πειραιά το 1932.Το κανονικό του όνομα ήταν Δημήτριος Σύψωμος.Ξεκίνησε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά γρήγορα πέρασε στη σοσιαλιστική ιδεολογία και μαζί με άλλους υπέγραψαν το καταστατικό της "Σοσιαλιστικής Δημοκρατικής Κινήσεως", η οποία θα προσπαθούσε για την επικράτηση του σοσιαλισμού και του δημοτικισμού.Το σημαντικότερο ενδιαφέρον του ήταν να ταξιδεύει στο χώρο των ονείρων.Το ποιητικό του ταλέντο ήταν αναγνωρισμένο. Εκτιμούσε πολύ τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Στίχοι από το ποίημά του "ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ"
............
Με τ'άγιο φως αχνόφεγγο στεφάνι του,
με τα θεϊκά, χαμηλωμένα μάτια
μόνος.Και τα ξερόφυλλα του στρώνουνε
χρυσά χαλιά στα έρμα μονοπάτια.

Του κάμπου τα στρουθιά και τα πετούμενα,
που στις φωλιές κοπαδιαστά γυρίζουν,
άμα τον δούνε χαμηλώνουν πρόσχαρα,
χαμοπετούν και τον καλωσορίζουν.
.........................

Η Ελληνική Ποίηση είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο για το οποίο απλά παρουσιάζω μια περιληπτική εικόνα!!