Aποκριάτικη Αθήνα σε άλλες εποχές (Πλάκα,Ψυρρή..).

Για την αποκριάτικη όψη της Αθήνας με κεντρικά μέρη την Πλάκα, του Ψυρρή, το Ζάππειο,του Φιλοπάππου άκουγα από τα παιδικά μου χρόνια, έχοντας θείες και θείους που γεννήθηκαν στην πρωτεύουσα και που αν ζούσαν θα ξεπερνούσαν τη διάρκεια του ενός αιώνα. Στην πορεία οι αφηγήσεις τους που παρέμειναν ως ζωντανές μνήμες μέσα μου, συναντήθηκαν με το πνευματικό υλικό ανθρώπων που ασχολήθηκαν μ' αυτή την πόλη όπως τον Γιάννη Καιροφύλα, ξένων περιηγητών, με το έντυπο υλικό συγγραμμάτων από διάφορες βιβλιοθήκες , μουσεία, εκθέσεις που επισκεπτόμουν πριν την παρούσα κατάσταση.

Ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης που γεννήθηκε στην Πλάκα (Αδριανού και Θέσπιδος) στις 9 Δεκεμβρίου του 1859 όταν η Αθήνα είχε πενήντα χιλιάδες κατοίκους, περιέγραφε  την εικόνα του καρναβαλιού κυρίως τις δυο τελευταίες Κυριακές της Αποκριάς τότε που τα μικρά παιδιά ζητούσαν από τις μανάδες τους να φάνε στο παράθυρο ώστε να διασκεδάζουν με το τρελό πέρασμα των μεταμφιεσμένων με αξέχαστες εικόνες από την "Γκαμήλα" που όπως έλεγε ενοχλούσε τους πλανόδιους εμπόρους αφού ανακάτευε και πέταγε τα πορτοκάλια του μανάβη, τα κουλούρια του κουλουρτζή, με την τεράστια μασέλα της τρόμαζε τις γειτονιές, τα παιδιά αλλά κυρίως τις νεαρές υπηρετριούλες που είχαν έρθει απ' τα χωριά τους δίχως να γνωρίζουν από τέτοιες εμπειρίες.

Η "Γκαμήλα" που δεν ήταν ένα άτομο βέβαια, συνοδεύονταν από τον καμηλιέρη που ήταν ένας μασκαρεμένος , φουμαρισμένος και με το τουμπερλέκι του τραγουδούσε 

"Μπαμπανί, μπαμπανί, Σόνι καταγκέλ

Η παρέα της "Γκαμήλας" είχε και τους εισπράκτορες, αυτούς δηλαδή που ζητούσαν με χωρατά χρήματα από όσους παρακολουθούσαν στον δρόμο αλλά και από εκείνους που κοιτούσαν από τα παραθύρια.

Φωτογραφία στου Φιλοπάππου το 1954

Χαρούμενες παρέες αποτελούσαν την ομάδα που σεργιανούσε στις γειτονιές το γαϊτανάκι, τους μασκαρεμένους που την Καθαρά Δευτέρα με σημείο συνάντησης τις Στήλες του Ολυμπίου Διός ξεσήκωναν την πλάση με τα νταούλια και τις πίπιζες. Το τραγούδι που έλεγαν πριν, παιρνώντας από τις διάφορες συνοικίες ήταν:

Mασκαράδες και πολίται

στις Κολόνες να βρεθείτε...

Επειδή οι απόκριες είχαν τη χαρά του Διόνυσου και τη χάρη επίσης του Θεού με άφθονη οινοποσία, πειράγματα πικάντικα, στις ταβέρνες ακούγονταν ένα τραγούδι του Τίμου Μωραϊτίνη, το:

Tι ρετσίνα κεχριμπάρι:Ταβερνιάρη,ταβερνιάρη,

Βάλε μας να σβύσ' η έννοια..

Ωχ!: Από την κεχριμπαρένια..

Η Πλάκα ήταν γεμάτη από ταβέρνες και την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ο μπακαλιάρος στο τηγάνι με την σκορδαλιά όπου το ξύδι και το σκόρδο ήταν μπόλικα, μεθούσαν όλη την περιοχή.

Πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν που οι Απόκριες στην Πλάκα ήταν μοναδικές με ποικιλία δρώμενων. Εκτός των προαναφερόμενων υπήρχε και μια παρέα ανδρών που μεταμφιέζονταν και εμφανίζονταν σαν Αφρικανοί , χόρευαν και τραγουδούσαν βέβαια - το τραγούδι δεν έλειπε εκείνες τις μέρες- το " Άι Βαλά".

Άλλοι έστηναν κουκλοθέατρο μ' ένα παραβάν, με κεντρικό ήρωα τον Φασουλή και φυσικά από τις μέρες δεν έλειπε ο ξυλοπόδαρος που ήταν κάποιος ο οποίος είχε εκπαιδευτεί στην ισορροπία, ανέβαινε σε δυο ψηλά δοκάρια με μακρύ παντελόνι που τα κάλυπτε κι από πάνω φράκο και ψηλό καπέλο. Εννοείται πως κυκλοφορούσε στις γειτονιές της Πλάκας και ζητούσε χρήματα από τις νοικοκυρές και τους θεατές γενικότερα.

Σιγά σιγά έκαναν την εμφάνισή τους κάποια άρματα αφού πολλές παρέες όπως ήταν μασκαρεμένοι ζητούσαν από τα μόνιππα να τους κάνουν βόλτα.

Λέγεται ότι το 1899 έγινε ο πρώτος καρνάβαλος ο οποίος ήταν αδύνατον να κινηθεί - περάσει μέσα από τα πλακιώτικα στενά δρομάκια. Έτσι το δρομολόγιο της παρέλασης του καρνάβαλου ήταν από τη Φιλελλήνων και πήγαινε στο Σύνταγμα ή κάποιες φορές έφτανε στην Ερμού ή στη Μητροπόλεως.

Ένα άλλο δρομολόγιο ήταν να έχει ως αφετηρία το σημείο κάτω από την Ακρόπολη και διασχίζοντας την οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου να φτάνει στην Αμαλίας κι αφού περνούσε από το Ζάππειο, το Σύνταγμα , την Πανεπιστημίου να ολοκληρώνεται η διαδρομή στην Ομόνοια.

Όποια κι αν ήταν η διαδρομή,σημασία είχε ότι το κυρίως γλέντι προς τιμή των ημερών γινόταν στην πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας στην Κυδαθηναίων, με κόσμο και στην Αδριανού, με χαρτοπόλεμο και κομφετί που δημιουργούσαν ένα τεράστιο χαλί.

Τέλος όλες οι πηγές αλλά και οι μαρτυρίες λένε ότι από τη δεκαετία του '50 που ξανάρχισε η ζωή να βρίσκει τον δρόμο της, οι μεταμφιεσμένες παρέες κυκλοφορούσαν με τα γνωστά ρόπαλα όπου δεν ήταν και τόσο διασκεδαστική η κατάσταση αφού ο κίνδυνος για τραυματισμούς αλλά και φασαρίες καραδοκούσε. Αυτό η γράφουσα το επιβεβαιώνει καθόσον είχε βρεθεί σε νυχτερινή βόλτα πριν λίγα χρόνια στην Πλάκα, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς.

Η αλήθεια να λέγεται όμως!!ακόμη και στις μέρες μας (πριν την θλιβερή επίσκεψη του ιού) τα βραδάκια στις ταβέρνες της ιστορικής, ρομαντικής και λατρεμένης περιοχής,επίσης στου Ψυρρή, τέτοιες μέρες είχαν άλλη χάρη, άλλη αύρα, διακρίνονταν από την έννοια της αληθινής ψυχαγωγίας που πηγάζει από την ποιότητα γενικά.

Καλές Απόκριες σε όλους

με την ευχή του χρόνου να είναι καλύτερα!!

Με αγάπη και σεβασμό

Υ.Σ Αξίζει να αναφερθεί πως μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων καθώς και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο η κοινωνία είχε πολλά προβλήματα που δεν άφηναν το περιθώριο της ενασχόλησης με την αποκριά και το καρναβάλι. Σύμφωνα με τις πηγές πάντα, τη δεκαετία από το 1920 έως το 1930 οι απόκριες εκδηλώνονταν  μόνο με χοροεσπερίδες που είχε θέση και το φιλανθρωπικό μέρος. Εκείνη την εποχή οι Αθηναίοι ήταν σαν να μη γνώριζαν τα γλέντια έξω στις γειτονιές και στις πλατείες και έτσι χόρευαν στο σπίτι, στα παρκέ όπως έλεγαν. 

Το 1931 όμως δημιουργήθηκε μια ομάδα με σκοπό να αναλάβει τις απόκριες που ονομαζόταν "Κομιτάτο της Αποκριάς" με σκοπό να αναβιώσουν τις παλιές απόκριες. Έτσι η συνοικία του Ψυρρή και η Πλάκα γέμισε πάλι από φουστανελάδες με μουσικά όργανα, ταβέρνες με τον ανάλογο διάκοσμο κι όλα τα άλλα τα δρώμενα (όσα προανέφερα) που ξαναβρήκαν τη θέση τους .

Σάββατα αφιερωμένα στις ψυχές στην αιωνιότητα.

 

Η επίγεια ζωή αποτελεί το πέρασμα για την αιωνιότητα σύμφωνα με τη θρησκεία μας, όπως γνωρίζουμε κι όπως αναφέρουμε συχνά,όσοι βέβαια έχουμε κοινά πιστεύω σ' αυτόν τον τομέα. Όλοι έχουμε οικεία ή  αγαπημένα πρόσωπα από κάθε τομέα της ζωής μας που πλέον δεν βρίσκονται κοντά μας.Είναι πολύ δύσκολο να συμβιβαστούμε με την ιδέα της απώλειας γιατί μπορεί να το γνωρίζουμε, αλλά σχεδόν κανένας δεν το συνειδητοποιεί.. 

Πιστεύω ακράδαντα έπειτα από προσωπικές μου καταστάσεις ότι οι ψυχές ζουν και βρίσκονται κοντά μας. Αποτελούν τη ροδόχρωμη σκιά της ανατολής, την πιο γλυκιά ηλιαχτίδα που χαϊδεύει το πρόσωπό μας το χειμωνιάτικο πρωινό, τη φανταχτερή πεταλούδα που έρχεται στη λεβάντα μας την άνοιξη, τη σπάνια αχιβάδα και το ξεχωριστό κοχύλι που μας προσμένουν στο λατρεμένο ακρογιάλι.

Η πάλη των συναισθημάτων μας που δημιουργείται με την απώλεια, τα πως και τα γιατί, έρχονται με τον καιρό και συμβαδίζουν με την καθημερινότητά μας, αφήνοντας βέβαια την γλυκόπικρη γεύση αυτού του μυστηριώδους εσωτερικού κενού. Οι άνθρωποί μας, λείπουν αλλά προχωράμε τη ζωή μας καθόσον το τρενάκι δεν σταματάει τη διαδρομή του. Πολλές φορές μιλάμε με τις ψυχές, τις επικαλούμαστε στις δύσκολες στιγμές, τις συνδέουμε με πράγματα ή καταστάσεις γιατί έτσι αισθανόμαστε καλύτερα.

Σύμφωνα με την Ορθοδοξία, για όλους του κεκοιμημένους  οι προσευχές, τα μνημόσυνα, τα τρισάγια, τα ψυχοσάββατα αποτελούν τη δάδα της φλόγας, της αγάπης μας και της αιώνιας μνήμης.

Τα Ψυχοσάββατα θεσπίστηκαν  ως μνημόσυνο για τους ανθρώπους  που από πολύ παλιά έφευγαν εντελώς μόνοι, χωρίς να αφήνουν οικείους , στη θάλασσα, στην ξενιτιά, σε άλλες δύσκολες συνθήκες.

 Τα δύο μεγάλα ψυχοσάββατα είναι αυτό πριν από την Κυριακή της Απόκρεω και το άλλο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής. Ουσιαστικά είναι δυο διήμερα, συμπεριλαμβανομένης και της Παρασκευής που τελείται ο εσπερινός. Κατά περιοχές ορίζονται και άλλα, όπως στη Θεσσαλονίκη, το Σάββατο πριν του Αγίου Δημητρίου. Στην Αθήνα και στις περισσότερες περιοχές  είναι και το Σάββατο πριν της Τυρινής  (όχι γνωστό), καθώς  και το Σάββατο της πρώτης εβδομάδος των νηστειών, γνωστό ως των Αγίων Θεοδώρων. Επίσης και το Σάββατο του Λαζάρου συνδέεται με τις ψυχές.

Για φέτος!!

    Τα δυο Ψυχοσάββατα είναι:

το πρώτο Ψυχοσάββατο του 2024 είναι σήμερα 9 Μαρτίου.

Το δεύτερο στις 22 Ιουνίου, μια ημέρα πριν την Πεντηκοστή

Βέβαια ας μην ξεχνάμε τη μέρα της ανάμνηση του θαύματος των κολλύβων,

 το Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων  στις 23 Μαρτίου

Χαίρομαι γιατί διαπιστώνω ότι στις μέρες μας που οι αιρετικές διεισδύσεις, οι ψευτοφιλοσοφικές απαιτήσεις, οι δήθεν εξελιγμένες διαθέσεις, προσπαθούν να διαλύσουν κάθε ίχνος θρησκευτικής και λαογραφικής παράδοσης, να ατονίσουν την πίστη μας, υπάρχουν πολλές νέες γυναίκες οι οποίες τιμούν μ' όλο το μεγαλείο αυτά τα Σάββατα τα οποία αποτελούν μια από τις ιερότερες σελίδες των αναμνήσεών μας.

 Τα κόλυβα που σύμφωνα με τα θρησκευτικά μας έθιμα, συνδέονται με τις ψυχές, είναι σιτάρι βρασμένο. Τοποθετούνται σε δίσκο ή πιάτο και στολίζονται αναλόγως.Συνήθως όμως με ξηρούς καρπούς, καρύδια, σταφίδα, ρόδι και κρυσταλλική ή άχνη ζάχαρη. Συμβολίζουν την κοινή μας ανάσταση. Όπως ο σπόρος του σιταριού πέφτει στη γη, θάβεται, χωνεύεται, σαπίζει και στη συνέχεια φυτρώνει  ωραιότερος, έτσι και το ανθρώπινο σώμα θάβεται στη γη  και μετά από την ανάλογη διαδικασία...θα αναστηθεί άφθαρτο , ένδοξο και αιώνιο.

Εύχομαι σε όλους μας οι ψυχές να μας προστατεύουν πάντα! 

Θαυμάζω κάποιους φίλους μου που δηλώνουν άθεοι, αλλά τα Ψυχοσάββατα και τη Μ. Παρασκευή κάνουν αναφορά στους κεκοιμημένους, έστω και με ένα ταπεινό κεράκι στα μικρά πνευματικά καταφύγια του κέντρου της Αθήνας ή αλλού όπου αισθάνονται ηρεμία.

Μακάρι και φέτος ...μέσα από τις περίεργες καταστάσεις που βιώνουμε, να τιμήσουμε τη μνήμη των ψυχών!!

Σαν ανάμνηση από τα παιδικά μου χρόνια έχω στη σκέψη μου, τις κυρίες στο χωριό μου, που πήγαιναν τα Ψυχοσάββατα με τα κόλλυβα στην εκκλησία και εμείς τα παιδιά τρέχαμε να φάμε την άχνη και τα καρύδια!

Από τότε που συνειδητοποίησα ότι ο αριθμός των προσώπων μας που βρίσκονται στον ουρανό..αυξάνεται συνεχώς, τόσο πιστεύω ότι δεν αξίζει ο αρνητισμός, ο θυμός, η κακία, η ζήλια, το φαίνεσθαι...

Με την ευχή για καλύτερες μέρες από αυτές που μαυρίζουν τη ζωή της ανθρωπότητας..

Με αγάπη ας βιώσουμε όσο μπορούμε τα ευλογημένα Σάββατα.

Αυτό το Ψυχοσάββατο να μην ξεχάσουμε να προσευχηθούμε για τους εκλιπόντες, από το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα.

Απόκριες στην Αθήνα της δεκαετίας του '50.

 

Όταν ανοίγει το Τριώδιο όπως λέμε, μέχρι και την Καθαρά Δευτέρα βρισκόμαστε σε αποκριάτικο κλίμα από πλευράς εορτών. 

Η δεκαετία του '50 από την οποία έχω παρουσιάσει κάποια θέματα και θα ακολουθήσουν κι άλλα ακόμη, ήταν το ξεκίνημα μια εποχής με πολλές ανακατατάξεις,μετά από την τραγική κατάσταση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου  και του Εμφυλίου για την Ελλάδα που ουσιαστικά κράτησαν από το 1940 έως το 1949.

Ο κόσμος πιεσμένος κι αγανακτισμένος απ' τα τόσα που τράβηξε άρχισε να δείχνει έντονα την επιθυμία να ξεφύγει από τις δυσκολίες, να θέλει να ψυχαγωγηθεί. Έτσι οι απόκριες του 1952 ήταν μια καλή ευκαιρία κατά την οποία σ' όλη την Ελλάδα τιμήθηκαν οι μέρες. Η Αθήνα μόνο είχε τη χαρά να απολαύσει 186 δημόσιου χορούς. Η οικονομική κατάσταση δεν είχε αλλάξει , η φτώχεια ήταν το χαρακτηριστικό αλλά οι πολίτες περισσότερο από την περασμένη χρονιά ήθελαν να το ρίξουν έξω. 

Στις επάλξεις ήταν οι αίθουσες των ξενοδοχείων!!κάποια στοιχεία μαρτυρούν ότι στο κέντρο "Γρανάδα" της Λεωφόρου Αλεξάνδρας πραγματοποιήθηκαν έντεκα χοροεσπερίδες, στο "Ακροπόλ Παλλάς" της οδού Πατησίων οι χοροεσπερίδες ήταν δεκατρείς, στον "Παρνασσό" της οδού Σταδίου καθώς και στο εστιατόριο "Αβέρωφ" της ίδιας οδού οι χοροεσπερίδες ήταν συνολικά δέκα, στο " Πανελλήνιον" της Πανεπιστημίου οι χοροεσπερίδες ήταν έξι.Χοροεσπερίδες επίσης διοργανώθηκαν για την "υψηλή"  κοινωνία, στις αίθουσες με τον πανάκριβο διάκοσμο των πασίγνωστων ξενοδοχείων "Μεγάλη Βρετανία" καθώς και στο " Κινγκ Τζωρτζ".

Τα εισιτήρια για τις χοροεσπερίδες ήταν από πέντε χιλιάδες το άτομο έως εκατό χιλιάδες! 

Οι χώροι όπου πήγαιναν οι Αθηναίοι ήταν το Πεδίο του Άρεως, το Ζάππειο, η Πλάκα, τα Φάληρα όπως έλεγαν. Την Καθαρά Δευτέρα πολλοί ήταν αυτοί που έφευγαν από την πόλη για να πάνε στο Λουτράκι, στο Ξυλόκαστρο, στον Άγιο Ανδρέα, στη Βάρκιζα, στα νησιά του Σαρωνικού.

Εννοείται πως την τιμητική τους είχαν και τα καφενεδάκια στις γραφικές γειτονιές της πρωτεύουσας όπου η βανίλια και το ουζάκι ήταν σπουδαία για τη φτωχή τάξη!

Οι σύλλογοι ή οι φορείς που αποτελούσαν τους διοργανωτές φρόντιζαν και προμηθεύονταν "λαχεία" με δώρα πολύ χρήσιμα για εκείνη την εποχή.Τα δώρα τα χάριζαν οι γνωστοί τους καταστηματάρχες ή επιχειρηματίες κι έτσι είχαν ένα σημαντικό κέρδος για τα έξοδά τους μες στο χρόνο. Ως μεγάλα δώρα ήταν διάφορες ηλεκτρικές συσκευές  κάτι πολύ χρήσιμο για την εποχή, υπήρχαν και πολύ μικρά, επίσης χρήσιμα όμως, όπως μια μεταποίηση στη μοδίστρα.

Η αλήθεια είναι όπως γνωρίζουμε από ανθρώπους που έτυχε να μας διηγηθούν την ιστορία τους , εκείνα τα χρόνια...τα έξοδα για τους χορούς ήταν πάρα πολλά , ένα εισιτήριο μπορεί να ήταν δύο ή και τρεις μισθοί....

Πάντως η θέληση των ανθρώπων για να γυρίσουν πάλι τον τροχό και να ζήσουν ελεύθερα, να ζήσουν καλύτερα ήταν λογικό να έχει και το γλέντι στο πρόγραμμα!

Καλωσόρισμα στον Μάρτιο!

Περνάμε από τον χειμώνα στην άνοιξη, στην αναγέννηση, στην ελπίδα, στη ανθοφόρα όψη της γης.

Ελαφηβολιών, Μάρτης,Γδάρτης, Παλουκοκάφτης, Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος, Ανοιξιάτης..

ανήκει στην άνοιξη, είναι ο τρίτος στη σειρά μήνας κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 

31 ημέρες.

Ο μήνας που μόλις έφτασε αντιστοιχεί με το αρχαίο αττικό ημερολόγιο ως προς το πρώτο δεκαπενθήμερο

με τον όγδοο μήνα, τον λεγόμενο Ανθεστηριώνα και κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο με τον ένατο μήνα τον λεγόμενο Ελαφηβολιώνα.

Αυτόν τον μήνα στη Δήλο εορταζόταν ο μουσηγέτης θεός και στη Ελευθερές μια κωμόπολη που βρισκόταν στα όρια Αττικής και Βοιωτίας εορταζόταν ο Διόνυσος.

Με τον καιρό τα Διονύσια έγιναν πολυήμερη εορτή κι αργότερα συνδέθηκε μ' αυτά η εορτή των Ασκληπιείων.

Σύμφωνα με το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Μάρτιος ήταν η αρχή του έτους και η πρωτοχρονιά εορτάζονταν την 1η Μαρτίου (Καλένδες Μαρτίου).

Έθιμα του Μάρτη

Ο Μάρτης ή Μαρτιά (μαρτάκι σήμερα)  όπως λέγεται η άσπροκόκκινη κλωστίτσα που βάζουμε στα χέρια μας είναι το πιο γνωστό έθιμο και ριζώνει στην αρχαιότητα, συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια όπου οι μύστες έδεναν  μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Θεωρείται ως προστασία από το κάψιμο του ήλιου και το αφαιρούσαν την Κυριακή της Λαμπρής ή τα έριχναν στα κλαδιά των δέντρων για να φτιάξουν τις φωλιές τους τα χελιδόνια που έρχονταν.

Επίσης ένα έθιμο θέλει οι ανύπαντρες κοπέλες να βάζουν κόλλυβα από το Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων στο μαξιλάρι τους για να εμφανιστεί στον ύπνο τους ο νέος που θα παντρευτούν

Ακόμη τα χελιδονίσματα ή έθιμο της χελιδώνας για το οποίο θα αναφερθώ σε άλλο κείμενο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παροιμίες που είναι γραμμένες απ' τον λαό και γι' αυτόν τον μήνα και ταξιδεύουν από γενιά σε γενιά.

Από του ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ του Γεωργίου Δροσίνη του έτους 1929

** Κάλλια Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές.

**Απ' το Μάρτη καλοκαίρι κι απ' τον Αύγουστο χειμώνας.

**Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σιγγούνι.

**Μάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.

**Μάρτης βρέχει, ποτέ μην πάψη.

**Οπώχει κόρην ακριβή του Μάρτη ο ήλιος μην τη δη.ξ

**Λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή;

Kαι άλλες που θυμάμαι από παιδί

**Φύλα ξύλα για τον Μάρτη να μη κάψεις τα παλούκια»

**«Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια»

**«Αν ρίξ' ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά πό 'χει πολλά σπαρμένα».

Η άνοιξη ουσιαστικά αρχίζει όταν ο Ήλιος φτάνει στο εαρινό σημείο της τροχιάς του στις 20 - 21 Μαρτίου.

 Σημαντικός μήνα κι από πλευράς εορτών αφού εκτός από όλες τις μέρες που συνδέονται με την Αγία Τεσσαρακοστή, εορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την εθνική επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Όπως είναι γνωστό ο λαός έπλαθε διάφορους μύθους που αποτελούν ομορφιά στις μέρες, στους μήνες , στα χρόνια...πόση χαρά για όσους είχαμε την τύχη να μας τους διηγηθούν ηλικιωμένοι άνθρωποι του χωριού και της καθαρής καρδιάς!

Ο Μάρτης είναι πασίγνωστος για την καιρική του αστάθεια " Μάρτης είναι, μία κλαίει, μία γελάει" 

κι έτσι η φαντασία των ανθρώπων που ζούσαν από κοντά, στη φύση λόγω των εργασιών τους, ήθελαν κάπου να αποδώσουν αυτά τα καμώματα...

Έτσι τον ήθελαν να έχει δυο γυναίκες με αντιθέσεις...η μια σπάνιας ομορφιάς αλλά φτωχή ενώ η άλλη τέρας ασχήμιας αλλά πλούσια.Έτσι ο καημένος ο Μάρτης που κοιμόταν ανάμεσά τους, όταν γυρνούσε το πλευρό του προς την όμορφη ο ήλιος έλαμπε σ' όλη την πλάση, μα όταν γυρνούσε προς την άσχημη οι καταιγίδες κι η παγωνιά δεν άφηναν τη φύση ήσυχη. 

Πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη

Εύχομαι καλό μήνα σε όλο τον κόσμο με λιακάδες στην ψυχή κι ο Μάρτης ας κάνει αυτά που τον χαρακτηρίζουν!!πως άλλωστε θα επιβεβαιώνονται οι ονομασίες που του έχουμε δώσει.

Πίστη, δύναμη και αισιοδοξία

και αιώνια άνοιξη για πάντα στην καρδιά!

Ο Μάρτης της Σαρακοστής

του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

και της μεγάλης

Εθνικής μας εορτής!

Ο Μάρτης της άνοιξης,

αρχή της ανεμελιάς

και της τρελής Αποκριάς.

Ο έρωτας στη ζωή των:Αχιλλέα Νέη και Αχιλλέα Παράσχου.

Στο σημερινό αφιέρωμα περί παλιάς Αθήνας και έρωτος..σειρά έχουν ο Αχιλλέας Νέη κι ο Αχιλλέας Παράσχος.

Στην παλιά Αθήνα τις γυναίκες , τις λεγόμενες Ατθίδες τις τιμούσαν με τους στίχους τους πολλοί ποιητές.Από τους πιο γνωστούς ήταν ο Αχιλλέας Νέης ο οποίος δεν έπαψε στιγμή να εξυμνεί τον έρωτα, να εκθειάζει τις γυναίκες, να είναι αγαπητός σ' όλες τις καλλονές της εποχής.

Τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά τον έκαναν να ξεχωρίζει όπου κι αν βρισκόταν, στο Σύνταγμα τον έβλεπαν να περπατά με ένα μεγάλο καπέλο, με μια μπέρτα που κρατούσε πάντα ανάρριχτα στον ώμο του, με σήμα κατατεθέν τη μακριά γενειάδα του. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι οι Ατθίδες του ζητούσαν να γράφει στίχους και τον πλήρωναν, χωρίς να είναι απολύτως βέβαιο. Ο Νέης για δεκαπέντε χρόνια ύμνησε τις γυναίκες κάθε ηλικίας αφού τον κολάκευε η ομορφιά και η χάρη, κάτι που δεν περιορίζεται ηλικιακά.Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1905  με χαρακτηριστικό ποίημα αυτό που έγραψε για μια νέα γυναίκα την Νίνα Κρασσά.

Αρχαίον κάλλος άφθαστον

ελληνική θεότης,

που ανθοβολά στα μάρμαρα

η αμάραντη εμορφιά σου,

ξαναπροβάλλεις στη φτωχιά

πατρίδα τη γλυκειά σου

σαν όνειρο ολοζώντανο

της ξακουστής σου νιότης...

Λίγα λόγια για τον ποιητή Αχιλλέα Παράσχο.

Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1838 καθόσον εκεί κατέφυγε ο πατέρας του μετά από την καταστροφή της Χίου.Η ζωή του συνεχίστηκε στην Αθήνα κι ο Αχιλλέας σύντομα βρέθηκε στον κύκλο της " Χρυσής Νεολαίας" , στην ομάδα δηλαδή των φοιτητών κι άλλων διανοούμενων που επιδίωκαν την απομάκρυνση του  βασιλιά Όθωνα από τη χώρα. 

Κάποτε φυλακίστηκε για τη δράση του και έτσι έκτισε την ποινή του στις φυλακές του Μεντρεσέ, απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο του μνημείου των Αέρηδων στην Πλάκα. Καθόσον η έμπνευση δεν τον εγκατέλειπε ποτέ, στις εύκολες και στις δύσκολες φάσεις, σαν κρατούμενος έγραψε ένα επαναστατικό ποίημα με τίτλο "Εις τον πλάτανον του Μεντρεσέ" που είχε απήχηση σε όλη την Ελλάδα. Το ποίημα έκανε αναφορά στον πλάτανο που κρέμαγαν οι Οθωμανοί, αυτούς που τιμωρούνταν με ποινή θανάτου.Στη φυλακή ασθένησε κι έτσι αποφυλακίστηκε αλλά συνέχισε την αντιβασιλική του δράση.

Σχετικά με την ποίηση ήταν ο δημοφιλέστερος της Α' Αθηναϊκής Σχολής κι ο τελευταίος εκπρόσωπος της αθηναϊκής ρομαντικής ποίησης.Επίσης ήταν ποιητής που βιοπορίζονταν από την ποίηση.

Όπως  ο Νέης έμεινε στην παλιά Αθήνα ως ο μελωδός των Ατθίδων έτσι κι ο Παράσχος έμεινε στην ιστορία ως ο υμνητής του έρωτα.

Ο Παράσχος ήταν κι αυτός ψηλός, με περιποιημένο μούσι και ως στέκι του είχε το καφενείο του Κεραμά που βρισκόταν στην πλατεία Συντάγματος. Το καφενείο αυτό αποτελούσε τόπο συνάντησης για τους ανθρώπους των Γραμμάτων και την Τεχνών της Αθήνας.Πολλές φορές οι φίλοι του του εξέφραζαν την επιθυμία για απαγγελίες των ποιημάτων του κι αυτός με τον ιδιαίτερο τρόπο του και το μεγαλειώδες ύφος του, πραγματοποιούσε την επιθυμία τους.

Εκτός από την ενασχόληση με την ποίηση, ήταν γνωστό στην κοινωνία της Αθήνας ότι λάτρευε το γυναικείο φύλο και πάντοτε είχε να διηγηθεί στους φίλους του μια ερωτική ιστορία. Η αλήθεια είναι ότι δεν χρειαζόταν να επιδιώξει τις ερωτικές περιπέτειες , αφού η εξωτερική του εμφάνιση με την έκδηλη αρρενωπότητα από τη μια και η πνευματική προσωπικότητά του απ΄την άλλη τον έκαναν περιζήτητο ως εραστή.

Μια από τις αγαπημένες του ιστορίες διαδραματίστηκε στη Ρωσία, το 1882 όπου ταξιδεύοντας έφτασε στην Πετρούπολη. Κάποιο βράδυ επισκέφτηκε...ένα νυχτερινό κέντρο και σαγηνεύτηκε από μια κοπέλα με αβρά χαρακτηριστικά, την αποκαλούσε " παρθένο του βορρά" αλλά τελικά αποδείχτηκε μια έμπειρη...γυναίκα. Μετά από έντονο φαγοπότι, ο Παράσχος σχεδόν μεθυσμένος πήρε άμαξα ώστε να πάει, έτσι επίσημα την κοπέλα στο σπίτι της. Δυστυχώς γι' αυτόν κι ευτυχώς για εκείνη..ο ποιητής από τους κραδασμούς της άμαξας σε συνδυασμό με την κατάστασή του έγειρε κι αποκοιμήθηκε. Αυτή ήταν η καλύτερη ευκαιρία για να κατέβει πηδώντας από την άμαξα η όμορφη Ρωσίδα παίρνοντάς του βέβαια και το πορτοφόλι του μαζί της..Ο Παράσχος συνειδητοποίησε τι του συνέβη όταν τον ξύπνησε ο αμαξάς που είχε οδηγήσει την άμαξα ως το τέλος του δρόμου που είχε φροντίσει να του υποδείξει η κοπέλα.Το ωραίο είναι πως ο ποιητής για καιρό σκεφτόταν πως ήταν δυνατόν εκείνο το γλυκό πρόσωπο να κρύβει έναν χαρακτήρα απατεώνα..

Σκεφθείτε για εκείνη την εποχή , πόσο γέλιο δημιούργησε αυτή η αφήγηση.

Μετά την προαναφερόμενη ερωτική ιστορία του Παράσχου, ακολούθησε μια άλλη με πάθος αλλά και απίστευτο πόνο. Είχε ερωτευτεί σφόδρα με αμοιβαία ανταπόκριση μια όμορφη Αθηναία τη Μαρία όπως έλεγε στους φίλους αλλά τελικά η κοπέλα ήταν η Αμαλία Σεραφείμ. Ο έρωτάς τους ήταν δυνατός και αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης για τα γεμάτα φλόγα ποιήματά του. Η μοίρα όμως άλλα είχε σχεδιάσει και ξαφνικά η Μαρία τον ενημέρωσε διά επιστολής ότι η σχέση τους διακόπτεται. Ο ποιητής αρρώστησε, ήταν κάτι που δεν μπορούσε να αντέξει, κάτι που του γέννησε σκέψεις πολύ άσχημες για τη συνέχιση της ζωής του. Το χειρότερο που του τάραξε τον εσωτερικό του κόσμο ήταν πως η αγαπημένη του νοσούσε ψυχικά και οι οικείοι της, την οδήγησαν σ' ένα μοναστήρι στη Σαντορίνη. Λίγο αργότερα αφού είδαν ότι η κατάστασή  της όχι μόνο δεν βελτιωνόταν αλλά πήγαινε προς το χειρότερο, αποφάσισαν να την οδηγήσουν στην Κέρκυρα όπου υπήρχε ψυχιατρείο.Η ζωή του Παράσχου πλημμύρισε από μελαγχολία  και βαθύ πόνο. Ο ποιητής που την αγαπούσε τόσο, βοήθησε κι ο ίδιος να την μεταφέρουν στην Κέρκυρα.Η εμπλοκή του σ' αυτό έγινε καθόσον εκείνη την εποχή είχε διοριστεί Έπαρχος στη Σαντορίνη.

Ήταν τραγική αυτή η ιστορία καθόσον έβλεπε ένα θεσπέσιο πλάσμα να λιώνει στην πυρά της ψυχοπάθειας. Η έμπνευσή του για να δημιουργεί ποιήματα δεν έπαψε ούτε σ΄αυτή την κατάσταση που ήταν πλέον η Μαρία. Αντιθέτως μάλιστα που μέσα από τους στίχους του υμνούσε την αγάπη τους, θρηνούσε για την κακή της τύχη..

Σ' ένα από τα ποιήματα που τα περισσότερα τα τραγουδούσε έγραφε

"έφερε είκοσι φθινόπωρα και άνοιξιν καμία" ..λίγες λέξεις που κλείνουν τον τεράστιο πόνο μια ζωής που δεν πρόλαβε να χαρεί τους ανθούς της.

Ο ποιητής που η ερωτική του ζωή είχε ξεκινήσει με αρκετές αστείες περιπέτειες, έως την τελευταία ώρα της ζωής του το 1895 δεν έπαψε να θρηνεί για την λατρεμένη του ύπαρξη.Όμως κι αυτή η άτυχη κοπέλα, έφυγε λίγο αργότερα , χωρίς να επανέλθει στη λογική της.

Σε γενικές γραμμές όσοι γνώρισαν τον Παράσχο μιλούσαν για τις ατελείωτες ερωτικές του υποθέσεις, οι οποίες δεν σταμάτησαν ούτε τότε που παντρεύτηκε την Κλειώ Κλάδου, μια καλλονή γυναίκα της Αθήνας.

Οι έρωτες αλλά και η αγάπη του για την ποίηση τον έκαναν, να εγκαταλείψει δυο σημαντικές θέσεις , η μια του Έπαρχου στη Θήρα και η άλλη του Πρόξενου στο Ταϊγάνι.

Ο ποιητής πλούσιος σε χρήματα δεν υπήρξε αλλά από ειδύλλια δεν μπορούσε κανένας της γενιάς του να τον συναγωνιστεί.

Πολλοί τον χαρακτήριζαν ως " ψάλτη του Έρωτος".

Κωστής Παλαμάς, μνήμες από την ερωτική του ζωή.

Ο Κωστής Παλαμάς δεν έμεινε ασυγκίνητος από τον έρωτα αλλά δεν ανήκε στα πρόσωπα που τάραξαν την κοινωνία της Αθήνας. Στο λογοτεχνικό του έργο εξύμνησε τη γυναικεία ύπαρξη με απόλυτο σεβασμό και λεπτότητα. 

Σύμφωνα με τις πηγές και όσους τον γνώριζαν, για πρώτη φορά αισθάνθηκε να σείονται τα φυλλοκάρδια του στην ηλικία των έξι  χρόνων περίπου για ένα μικρό κοριτσάκι με το όνομα Φωτεινή, για το οποίο θυμόταν ένα ανοιξιάτικο χαμόγελο, μια ανάλαφρη μορφή που ανέδυε ένα μυστηριώδες μεγαλείο. Η μορφή της Φωτεινής έμεινε για πάντα χαραγμένη στη μνήμη του δίχως συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αλλά σαν πνεύμα, σαν λάμψη τους βάθους της ψυχής.

Έλεγε ο ποιητής ότι δίπλα από το σπίτι του υπήρχε ένα σπιτάκι που στο ισόγειο ήταν ο φούρνος του κύριου Τριαντάφυλλου, πολύ κοντά ένας μαραγκός κι απέναντί του κάποιος άλλος του οποίου κόρη ήταν η μικρή Φωτεινή.

Στα " Δεκατετράστιχα" , περίπου εξήντα χρόνια αργότερα ο Παλαμάς έγραψε για αυτή την αγάπη αλλά για μια άλλη γυναικεία παρουσία που ρίζωσε στην καρδιά του , την Κωνσταντίνα που ήταν όμορφη με έντονα θηλυκά χαρακτηριστικά. Η τελευταία ανήκε στο υπηρετικό προσωπικό του σπιτιού, αφού όπως ήταν γνωστό οι πλούσιοι τότε αλλά και αρκετά αργότερα είχαν νεαρά κορίτσια (κυρίως από την επαρχία και νησιά) για τις οικιακές δουλειές..κορίτσια που τα αποκαλούσαν δούλες ή παραδουλεύτρες και στην πολύ καλή περίπτωση ψυχοκόρες.

Η αλήθεια  είναι ότι πολλοί νεαροί και μεγαλύτεροι άνδρες σκιρτούσαν γι' αυτές τις κοπέλες.Έως εδώ ήταν φυσιολογικό το συναίσθημα, την εποχή εκείνη...να έχεις νέο κορίτσι στο σπίτι, δεν ήταν απλό θέμα..Το αχαρακτήριστο βέβαια ήταν στις περιπτώσεις που τα κοριτσάκια τα εκμεταλλευόντουσαν (όπως ήταν η συνηθισμένη έκφραση) τα αφεντικά -κάποιες φορές και ηλικιωμένοι- τα βίαζαν και στο τέλος τους φόρτωναν όλη την ανηθικότητα, ενώ στην ουσία η πλειονότητα αποτελούσε θύματα της κοινωνία του καθωσπρεπισμού.

Ο ποιητής κατά την πορεία του ένιωσε πάλι τον έρωτα να τον ταλαιπωρεί με μια ακόμη ψυχοκόρη την Παρασκευή, εννοείται πως δεν σύναψε σχέση ούτε τώρα.

Η ερωτική του ζωή πήρε χρώμα, συνεχίστηκε στο σχολείο με πλατωνικούς έρωτες, τρυφερά ειδύλλια με κάποιες συμμαθήτριές του  που τις ανέφερε κατά καιρούς στις αφηγήσεις του.Ήταν η Αιμιλία, η Αγλαΐα,η Λενίτσα, η Μαρίνα ενώ σε κείμενά του έκανε αναφορά στη Μαλβίνα του Γιασεμιού,στην Ευανθία του Αλέγρα, στην Ιουλία τη Δεσποτοπούλου, στην Ποθούλα.

 To 1888 ήταν το έτος που ο Παλαμάς με τη Μαρία Βάλβη προχώρησαν εις γάμου κοινωνία όπου πέρασαν όμορφα κι απέκτησαν παιδιά.

Τα Χριστούγεννα του 1921 βρέθηκε στο σπίτι του ανιψιού του Χρήστου Ξανθόπουλου και εκεί παραμόνευε έναν νέος δυνατός έρωτας..αυτό της ώριμης ηλικίας των εξήντα πέντε χρόνων που δύσκολα αντιμετωπίζεται (ακόμη και σήμερα όπως γνωρίζουμε αυτό ισχύει).

Γνωρίστηκε και συνδέθηκε με τη Ραχήλ που ήταν το ψευδώνυμο της Ελενίτσας Γκορτζά, μιας ήρεμης ύπαρξης αλλά ταλαιπωρημένης λόγω της φυματίωσης που θεράπευσε πηγαίνοντας στην Ελβετία.

 Η Ελενίτσα ή Ραχήλ ήταν είκοσι χρονών με υψηλό επίπεδο μόρφωσης κι ο ποιητής βέβαια μεθούσε από τη γοητεία του τρόπου που μιλούσε, του τρόπου που συζητούσαν. Τα αμοιβαία τους αισθήματα αποτύπωναν στα ρομαντικά γράμματα που έστελνε ο ένας στον άλλο. Τα Σάββατα τη συναντούσε στο σπίτι του ανιψιού του αλλά κάποια στιγμή κατάφερε να την πείσει να πηγαίνει στο κελί του όπως έλεγε το μέρος όπου έβρισκε ηρεμία και μπορούσε να εμπνέεται, να μελετά. Ήταν τόσο χαρούμενος, ένιωθε τόσο σπάνια συναισθήματα που πηγάζουν από τους στίχους που είχε γράψει γι' αυτές τις επισκέψεις της...

Όταν η πόρτα ανοίγεται του καλυβιού και μπαίνεις

σου το είπα,ο ερμοκάλυβο γίνεται δόξα ναός...

όταν η πόρτα ανοίγεται του καλυβιού και μπαίνεις

μπαίνει μ' εσέ, θαμπώνοντας τη σκέψη μου το φως...

Ένα γράμμα , μια πηγή δυνατών συναισθημάτων που έγραψε ο ποιητής το 1926 για την Ελενίτσα ήταν ικανό για να επιβεβαιώσει την ανεκτίμητη αγάπη του εβδομηντάχρονου πια άνδρα με την εικοσιπεντάχρονη πλέον κοπέλα. Της έγραφε με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο πως δεν μπόρεσε τα πέντε χρόνια που τους ένωναν να της αποκαλύψει όλα όσα ένιωθε, ότι πλέον φοβάται πως δεν θα την ξανασυναντούσε.

Το 1935 μεγάλος πια και με τις δυνάμεις να νιώθει ότι τον εγκαταλείπουν της έγραψε ακόμη ένα γράμμα για να την ενημερώσει ότι είχε φύγει από την οδό Ασκληπιού 3 που έμενε και πως το χέρι του είχε παραλύσει.

Το 1936 της αφιέρωσε ένα βιβλίο. Γράμματα της έστελνε έως το 1942 δηλώνοντας τον μεγάλο έρωτα που ένιωθε...έως δηλαδή  ένα χρόνο πρι να φύγει για πάντα απ' την επίγεια ζωή, δεκαοκτώ μέρες πριν είχε φύγει η σύζυγός του..

Το παρόν αφιέρωμα κλείνει με τους ερωτικούς στίχους του ποιητή που τιτλοφορούνται ως 

"Επιστολή"

Φαρμάκι είναι τ' αχείλι μου

και μαύρ είν' η καρδιά σου 

απ' τον καιρό που σ' έχασα

μονάκριβ' έρωτά μου!

Του κάκου τόσες της ζωής

χαρές και τρικυμίες

της νιότης τα ονείρατα

του κόσμου οι ιστορίες.

Τριγύρω μ' ανυπόμονα

πετούν και θορυβούνε

και τη στολή του τραγουδιού

γυρεύουν να ντυθούνε.

Τ' αφήνω κι απελπίζονται

και φεύγουν πεισμωμένα

παιδιά που τα παράτησεν

η μάνα γυμνωμένα.

Μα όταν σε στοχάζομαι,

κατάλευκα λουλούδια

χτες σ' άγριο βάτο έβλεπα

γεμάτο απ' αγκάθια.

Για σένα έχω μοναχά

παρθενικά τραγούδια

στης ερημιάς τα βάσανα

'ς της ξενητειάς τα πάθια.

 

Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία του ονείρου (…) Μα πως μου παρουσιάζοσουν εσύ, όνειρο του ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…) Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της Ραχήλ (…) Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη, ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου… Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-triferos-erotas-tou-kosti-palama-gia-ti-neari-rachil-pos-ithela-na-pethano-ke-pos-ithela-na-anastitho-sti-chora-ton-pnevmaton-mazi-sou/

Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία του ονείρου (…) Μα πως μου παρουσιάζοσουν εσύ, όνειρο του ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…) Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της Ραχήλ (…) Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη, ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου… Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-triferos-erotas-tou-kosti-palama-gia-ti-neari-rachil-pos-ithela-na-pethano-ke-pos-ithela-na-anastitho-sti-chora-ton-pnevmaton-mazi-sou/

“Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία του ονείρου (…) Μα πως μου παρουσιάζοσουν εσύ, όνειρο του ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…) Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της Ραχήλ (…) Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη, ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου… Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-triferos-erotas-tou-kosti-palama-gia-ti-neari-rachil-pos-ithela-na-pethano-ke-pos-ithela-na-anastitho-sti-chora-ton-pnevmaton-mazi-sou/

 

Οι γνωστοί έρωτες των Αθηναίων μιας άλλης εποχής κι ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης.

Το κεφάλαιο με τους γνωστούς έρωτες των Αθηναίων που έχω ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό συνεχίζεται με τον έρωτα στη ζωή του γνωστού μας ποιητή Γεωργίου Δροσίνη.

Ήταν δυο αρχοντικά ανάμεσα σε τεράστια πεύκα, με το πέρασμα των χρόνων να έχει αφήσει τα σημάδια του που έρχονταν σε αντίθεση με την αρχιτεκτονική τους κι την ιστορία τους οι οποίες  διατηρούσαν τη ζωντάνιά τους. Το ένα κτίριο ανήκε στην οικογένεια του Στράτου Δροσίνη και το άλλο στην οικογένεια του Επαμεινώνδα Βιθυνού. Η τοποθεσία των οικημάτων ήταν ο λόφος του Αγίου Δημητρίου, στην παλιά Κηφισιά.

Ο ποιητής καθόταν πίσω απ' το μεγάλο παράθυρο διάβαζε, έγραφε, συλλογιζόταν δίχως να έχει καμιά σχέση με τον έξω κόσμο. Μια μέρα όμως καθώς μελετούσε, η ακοή του ευαισθητοποιήθηκε από μια γλυκόλαλη φωνή και μάλιστα γυναικεία. Τότε εστίασε την προσοχή του προς την κατεύθυνση της φωνής και εντόπισε το απέναντί του αρχοντικό κτίριο με τους δυο ορόφους, το μεγάλο παράθυρο, τους μελωδικούς στίχους που του δημιούργησαν μια ιδιαίτερη προσέγγιση για τη φιλία...

Ο Δροσίνης εκείνη τη μέρα γράφοντας ένα τετράστιχο δημιούργησε τους δεσμούς μιας συναισθηματικής φιλίας από εκείνες που σπάνιζαν τότε όπως και σήμερα.

Σ' αυτό το σπίτι πήγαινε κάθε Παρασκευή κι έφευγε την Κυριακή. Εκείνη την εποχή το 1929,ο ποιητής ήταν περίπου εβδομήντα χρονών, εμφανώς άνθρωπος του πνεύματος  με περιποιημένη εμφάνιση.Δεν εγκατέλειπε τα κοστούμια με τις καλαίσθητες γραβάτες και φυσικά στο τσεπάκι κάθε του σακακιού φάνταζε το μεταξωτό μαντήλι που έδενε με τα χρώματα του συνόλου.

Η φωνή που συγκίνησε τον Δροσίνη ήταν της νεαρής Καίτης Βιθυνού και το τετράστιχο που της χάρισε περιείχε τα παρακάτω λόγια:

Παιδούλα είσαι, όμως μάθε το

η μοίρα σ' έχει τάξει Μούσα.

Θάθελα νάμαι ο Ερωτόκριτος

και συ να ήσουν Αρετούσα.

Η φιλία δεν άργησε να αναπτυχθεί,περνούσαν πολλές βραδιές μελετώντας κι αναλύοντας διάφορους λόγιους της εποχής καθώς επίσης είχαν αδυναμία στην εκλεκτή μουσική.Πολλές φορές στις μουσικές βραδιές έπαιρνε μέρος η αδερφή της Καίτης , η Νάντια που ήταν μουσικός. Ο Δροσίνης είχε τη δυνατότητα να κατέχει δυσεύρετους  μουσικούς δίσκους, με τους οποίους του έδειχναν την αγάπη τους οι κόρες του, η Μπεμπούλα Κορτίνι που ζούσε στη Ρώμη και η Λίλη ντε  Πλαντά που ζούσε στη Λωζάνη.

Οι περίπατοι του Δροσίνη και της Καίτης είχαν πάντοτε ρυθμό μόρφωσης και χαρακτήρα πνευματικής καλλιέργειας.Αυτός όπου κι αν πήγαινε κρατούσε κάποιο αγαπημένο του βιβλίο και είχε κρεμασμένα τα γυαλιά του. Αποτελούσε μεγάλη χαρά γι' αυτόν η επιθυμία να δώσει όσο παραπάνω μπορούσε από το φως της γνώσεώς του στην αγαπημένη του φίλη.

Κάπου - κάπου η Καίτη τραγουδούσε τους στίχους του, άλλες φορές μετέφραζαν από τ' αγγλικά τα έργα του Μπάιρον αλλά στο τέλος το ενδιαφέρον τους στρεφόταν στου Αρχαίους. Εκείνη το 1930 πήγε στους Δελφούς όπου πήρε μέρος στις Δελφικές γιορτές, συμμετέχοντας στον Χορό κι ο Δροσίνης της δήλωσε ότι η σκέψη του και η ψυχή του θα ήταν μαζί της.Μάλιστα της είχε γράψει κάποιους στίχους και τέσσερα γράμματα. Της έγραφε ότι θα την περιμένει με πίστη και αφοσίωση, ότι θα την ακολουθά σαν ίσκιος...κι άλλα τρυφερά λόγια που έδειχναν ότι κάτι παραπάνω από φιλία ένιωθε ο μεγάλος μας ποιητής.

Αργότερα ήρθε η ώρα που ο θεός του έρωτα της έριξε τα βέλη του μέσω ενός μηχανικού του Θανάση Μάνου και μάλιστα όταν για πρώτη φορά μετά συναντήθηκε με τον ποιητή του είπε για τον έρωτά της.Εκείνος μελαγχόλησε και αφήνοντάς της έξω απ' το αρχοντικό της, της είπε " όμως πρόσεξε, γιατί η βιασύνη και η οργή είναι εχθροί της σωστής κρίσης" . Αργότερα την ενημέρωσε να μην πάει για τη γνωστή αναγνωστική και μουσική βραδιά. Το νέο τετράστιχο ήταν:

Σαν περιστέρι τώσφαξες το ωραίο,

δε θα  το κλάψω

σε κοιμητήρι λησμονιάς

άκλαυτο θα το θάψω.... δηλώνοντας έτσι την πίκρα του.

Την επόμενη μέρα είπε στην Καίτη πως ήθελε να γνωρίσει τον αγαπημένο της κάτι που έγινε πολύ σύντομα και ο Δροσίνης επισφράγισε τη γνωριμία τους με την συμπάθεια που ένιωσε για τον νέο.

Η Καίτη όταν γνώρισε τον Δροσίνη ήταν 16 ετών κι όπως είχε πει η ίδια πολλά χρόνια αργότερα δεν είχαν ερωτική σχέση εκτός από ένα φιλί που της είχε δώσει αυτός. Με τον Μάνο κλέφτηκε κι ο ποιητής ήταν αυτός που τη βοήθησε πηγαίνοντάς της ως το Κεφαλάρι που την περίμενε ο νέος. Ο έρωτας του Δροσίνη αποκαλύφθηκε ...όταν την μέρα του γάμου των νέων, αυτός ήταν με σαράντα πυρετό.Το γαμήλιο δώρο του ποιητή ήταν ένα εκλεκτό γλυπτό του μεγάλου γλύπτη της εποχής Μιχ.Τόμπρου και ένα μικρό ποίημα που εμφανίζεται η ψυχολογική του κατάσταση μετά τον γάμο.

"-Τα βλέφαρά μας κλείσαμε,

μα μένουν κούφια κι άδεια,

το Ωραίο δεν ξαναβλέπουμε-

-Τι βλέπετε;

-Σκοτάδια!"

Ο χρόνος κύλησε και φτάνουμε στις μαύρες μέρες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου με τους δυο καρδιακούς φίλους...να κάνουν και πάλι παρέα μέχρι που η Καίτη έπρεπε να ακολουθήσει τον σύζυγό της στο Παρίσι για επαγγελματικούς λόγους.Όταν αποχαιρέτισε τον Δροσίνη της είπε ότι πως ο κάθε χωρισμός προμηνύει τον μεγάλο χωρισμό...Επικοινωνούσαν διά της αλληλογραφίας απ΄το Παρίσι γιατί όντως ήταν ψυχικά συνδεδεμένοι κι εκείνος δεν ξεχνούσε να της στέλνει τα ποιήματά του που είχαν μια δόση από τη νοσταλγία του για τον γυρισμό της. Ο ποιητής μας όπως γνωρίζουμε έφυγε από τη ζωή στις 2 Ιανουαρίου του 1951 και μαζί με τον Ελληνικό λαό, τις κόρες και τους συγγενείς , τη θλίψη της δεν έκρυψε και η Καίτη που για χρόνια αποτελούσε τη μούσα του.

Στην Μούσα του ο Δροσίνης είχε εμπιστευτεί σχεδόν όλη του τη ζωή κι από εκεί έχει γίνει γνωστό ότι ο ποιητής είχε δεσμό κάποτε με την Αικατερίνη Ευλαμπίου Τυπάλδου με την οποία εικάζεται ότι είχε αποκτήσει μια κόρη που έφυγε για την αιωνιότητα νέα και εμπνεύστηκε την ποιητική του συλλογή " Λαμπάδες" .Ίσως γι' αυτό είχε προτρέψει τελικά να είχε προτρέψει την οικογένειά του να φύγει για το εξωτερικό που αναφέρεται παρακάτω.

Υπάρχουν πληροφορίες και για τον πρώτη ερωτική σχέση του ποιητή που ήταν με την Μαρία Κασσαβέτη της οποίας ο αδερφός ήταν γνωστός πολιτικός του Βόλου.

Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες η Μαρία ήταν μια όμορφη κοπέλα η οποία ήταν μνηστευμένη μ' έναν άλλο γνωστό ποιητή τον Ιωάννη Πολέμη ο οποίος όταν κλήθηκε από την Πατρίδα για να εκτελέσει τα στρατιωτικά του καθήκοντα την άφησε στον φίλο του για να την προστατεύει. Ήταν νέοι κι οι δυο με τον έρωτα να παίζει τον καθοριστικό του ρόλο.Η ιστορία τους ήταν γλυκιά, ήταν όμορφη και κατέληξε σε γάμο.

Σύμφωνα με έναν πολύ καλό οικογενειακό φίλο του Δροσίνη, τον Π. Δρόσο η πανέμορφη Μαίρη δεν είχε καμιά σχέση με τον Πολέμη αλλά γνωρίστηκε με τον πρώτο ποιητή στο Χορευτό του Πηλίου, που αποτελούσε τόπο καλοκαιρινών του διακοπών. Κάποια στιγμή η κ. Δροσίνη έφυγε για το Παρίσι με τα τρία τους παιδιά κατόπιν προτροπής του Γεώργιου καθόσον η σχέση τους δεν ήταν αρμονική εξαιτίας της υπερβολικής αδυναμίας της στη βασιλική οικογένεια και στον βασιλιά Κωνσταντίνο ενώ παρέβλεπε τον Βενιζέλο. Διαζύγιο δεν πήραν ποτέ.Έζησε στη Λωζάνη τελικά με τα παιδιά της όπου περνούσε δύσκολα γιατί αργοπορούσε τα χρήματα που της έστελνε ο Δροσίνης. Έτσι όταν ο Δρόσος που την είχε συναντήσει στη Λωζάνη όταν ήρθε στην Ελλάδα πήγε και μίλησε στον Δροσίνη για το οικονομικό θέμα της οικογένειάς του αλλά εκείνος δεν ήθελε να ακούσει τίποτα.

Ο γιος του Δροσίνη έκανε δυο γάμους στο Παρίση και πέθανε νέος.Η πρώτη του κόρη η Κούλα ή Μπεμπούλα που ήταν έξυπνη σαν τον πατέρα της αλλά με άσχημα εξωτερικά παντρεύτηκε κι έζησε στην Ιταλία ενώ η μικρή του κόρη η Λίλη με πολύ όμορφα χαρακτηριστικά παντρεύτηκε και έζησε στην Λωζάνη.

Η Μαρία Δροσίνη, η σύζυγός του πέθανε το 1946 στη Λωζάνη και η μικρή τους κόρη στη Λωζάνη το 1982.

Μελετώντας κι αυτόν τον τομέα της ζωής των ποιητών και των λογοτεχνών κάνουμε μια αναδρομή που μας διδάσκει για τα χαρακτηριστικά εκείνων των εποχών, που επιβεβαιώνει ότι ο έρωτας σε όλες τις γενιές είχε καθοριστικό ρόλο για το ταξίδεμα της ζωής, μια αναδρομή που μας ξεκουράζει από τη δύσκολη εποχή μας...