Απρίλης της άνοιξης και της ανθοφορίας.

Φωτ. Ελένης από Τορόντο.

Απρίλης 2024 των Χαιρετισμών της Παναγίας, του μεγάλου μέρους της Αγίας Τεσσαρακοστής, των ανθέων, της προσμονής καλύτερων ημερών..

Με ευγνωμοσύνη ας υποδεχτούμε τον Απρίλη, που η φύση τον προαναγγέλει γεμάτη από δώρα, καθόσον παραμένει γενναιόδωρη απέναντί μας κι ας της έχουμε κάνει τόσα και τόσα..

Τον γνωρίζουμε ως Απρίλιο ή Απρίλη και για εμάς σύμφωνα με το Ιουλιανό και Γρηγοριανό ημερολόγιο αποτελεί τον τέταρτο μήνα του έτους.

Είναι ο όγδοος μήνας για το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο (αρχίζει τον Σεπτέμβριο)

Είναι ο δεύτερος για το ρωμαϊκό ημερολόγιο

Είναι ο δέκατος για το αττικό ημερολόγιο που ονομάζονταν Μουνιχιών (24 Μαρτίου- 22 Απριλίου του Γρηγοριανού ημερολογίου)

   Ο Απρίλιος περιλαμβάνει 30 ημέρες. 

Η ετυμολογία της λέξεως Απρίλιος συνδέεται με το λατινικό Αprillis, του ρήματος aperire που σημαίνει ανοίγω, αφού ανοίγουν δηλαδή ανθίζουν τα λουλούδια.

Λέγεται ότι το 65 μ.Χ ο Νέρων προσπάθησε να μετονομάσει τον Απρίλιο σε Νερώνιο (Neronius) μετά από μια αποτυχημένη δολοφονία του.

Στην Αρχαία Ρώμη ήταν ο μήνας της Αφροδίτης και του Απόλλωνα.

Έτσι οι Ρωμαίοι γιόρταζαν σύμφωνα με τις πηγές, ως εξής:

1η Απριλίου τα Βενεράλια (Veneralia) προς τιμή της Θεάς της αγάπης και της ομορφιάς Βένους, της Αφροδίτης της ελληνικής αρχαιόητας.

4 έως 10 Απριλίου τα Μεγαλήσια (Megalesia) προς τιμή της Θεάς Κυβέλης, όπου λάμβαναν χώρα μουσικοί και γυμνικοί αγώνες.

21 Απριλίου τα Παλίλια (Palilia) προς τιμή της Θεάς Εστίας και θεωρούνταν ποιμενική εορτή όπου οι ποιμένες με κλαδιά δάφνης που βαστούσαν ράντιζαν τη γη και στη συνέχεια άναβαν φωτιές με άχυρα όπου πηδούσαν τρεις φορές πάνω από τη φωτιά (θυμίζει την εορτή του Αη Γιαννιού του Ριγανά τον Ιούνιο) προκειμένου να εξαγνιστούν.

22 Απριλίου γιόρταζαν με κρασοκατάνυξη τα Βινάλια Πριόρα (Vinalia priora) που σημαίνει τα " Πρώτα Οινοφόρια".

28 Απριλίου ήταν η έναρξη για τα Φλωράλια (Floralia), τα ανθεστήρια, προς τιμή της θεάς της βλάστησης και της άνοιξης, της Flora.

Όπως κάθε μήνας έτσι και ο Απρίλης φέρει κι άλλες ονομασίες που του έχει δώσει ο λαός όπως Αγιώργης ή Αϊ-γεωργίτης , Λαμπριάτης, Γρίλλης δηλαδή γκρινιάρης, Τιναχτοκοφινίτης επειδή τινάζουν τα κοφίνια για να τα καθαρίσουν, να τα ετοιμάσουν.

Απριλιάτικες παροιμίες είναι...

**Αν βρέξει ο Μάρτης δυό νερά κι Απρίλης πέντε δέκα,

να ιδής τον κοντοκρίθαρο πως στρίβει το μουστάκι,

να ιδής και τις αρχόντισσες πως ψιλοκλισαρίζουν,

να ιδής και τη φτωχολογιά πως ψιλοκοσκινάει.

**«Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα».

 Φράσεις από την λαογραφία μας

**Έστησε ο Έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη

**Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε

Έχουμε και το γνωστό έθιμο της Πρωταπριλιάς

Το πανευρωπαϊκό έθιμο με τα αθώα ψέματα που έφτασε στην Έλλάδα όπως λέγεται από την εποχή των Σταυροφοριών κι έχει τις ρίζες τους στους αρχαίους Κέλτες. Τον Απρίλιο που ο καιρός γινόταν καλύτερος πήγαιναν για ψάρεμα. Όπως ήταν φυσικό επέστρεφαν χωρίς ψαριά!!!Έτσι έλεγαν ψεύτικες ιστορίες για τεράστια ψάρια, ώστε να θολώσουν τα νερά στους γνωστούς τους...

Εννοείται πως ο μήνας των λουλουδιών και του έρωτα έχει υμνηθεί από τους ποιητές και γενικά τους καλλιτέχνες (όπως κι ο Μάης...συνηθίζεται η λέξη Απριλομάης..)

 Διονύσιος Σολωμός
 «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»

(απόσπασμα)

«Ο  Απρίλης  με  τον  Έρωτα  χορεύουν  και  γελούνε,

Μάγεμα  η  φύσις  κι  όνειρο  στην  ομορφιά  και  χάρη,

Η  μαύρη  πέτρα  ολόχρυση  και  το  ξερό  χορτάρι`

Με  χίλιες  βρύσες  χύνεται,  με  χίλιες  γλώσσες  κρένει`

Όποιος  πεθαίνει  σήμερα  χίλιες  φορές  πεθαίνει.

Τρέμ’  η  ψυχή  και  ξαστοχά  γλυκά  τον  εαυτό  της…

 Έστησ’  ο  Έρωτας  χορό  με  τον  ξανθόν  Απρίλη,

Κι  η  φύσις  ηύρε  την  καλή  και  τη  γλυκιά  της  ώρα,

Και  μες  στη  σκιά  που  φούντωσε  και  κλει  δροσιές  και  μόσχους

Ανάκουστος  κιλαϊδισμός  και  λιποθυμισμένος.

Νερά  καθάρια  και  γλυκά,  νερά  χαριτωμένα,

Χύνονται  μες  την  άβυσσο  τη  μοσχοβολισμένη,

Και  παίρνουνε  το  μόσχο  της,  κι  αφήνουν  τη  δροσιά  τους, 

Κι  ούλα  στον  ήλιο  δείχνοντας  τα  πλούτια  της  πηγής  τους,

Τρέχουν  εδώ,  τρέχουν  εκεί,  και  κάνουν  σαν  αηδόνια.

Εξ’  αναβρύζει  κι  η  ζωή  σ’  γη,  σ’  ουρανό  σε  κύμα.

Αλλά  στης  λίμνης  το  νερό,  π’  ακίνητό  ‘ναι  κι  άσπρο,

Ακίνητ’  όπου  κι  αν  ιδείς,  και  κάτασπρ’  ως  τον  πάτο,

Με  μικρόν  ίσκιον  άγνωρον  έπαιξ’  η  πεταλούδα,

Που  ‘χ’  ευωδίσει  τς  ύπνους  της  μέσα  στον  άγριο  κρίνο.

Αλαφροίσκιωτε  καλέ,  για  πες  απόψε  τι  ‘δες`

Νύχτα  γιομάτη  θαύματα,  νύχτα  σπαρμένη  μάγια!

Χωρίς  ποσώς  γης,  ουρανός  και  θάλασσα  να  πνένε,

Ούδ’  όσο  καν’  η  μέλισσα  κοντά  στο  λουλουδάκι,

Γύρου  σε  κάτι  ατάραχο   π’  ασπρίζει  μες  στη  λίμνη,

Μονάχο  ανακατώθηκε  το  στρογγυλό  φεγγάρι,

Κι  όμορφη  βγαίνει  κορασιά  ντυμένη  μες  το  φως  του.»

 Έλιοτ 

 «Έρημη Χώρα»  

(απόσπασμα)

«Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας

Μες απ’ την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας

Θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας

Με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές.

Ο χειμώνας μας ζέστανε, σκεπάζοντας

Τη γη με το χιόνι της λησμονιάς, θρέφοντας

Λίγη ζωή μ’ από ξερούς βολβούς.

Ποιες ρίζες απλώνονται γρυπές, ποιοι κλώνοι δυναμώνουν

Μέσα στα πέτρινα τούτα σαρίδια; Γιε του Ανθρώπου,

Να πεις, ή να μαντέψεις, δεν μπορείς, γιατί γνωρίζεις μόνο

Μια στοίβα σπασμένες εικόνες, όπου χτυπάει ο ήλιος,

Και δε σου δίνει σκέπη το πεθαμένο δέντρο, κι ο γρύλος ανακούφιση

Κι η πέτρα ήχο νερού

Κείνο το λείψανο που φύτεψες στον κήπο σου τον άλλο χρόνο

Άρχισε να βλασταίνει; Πες μου, θα ανθίσει φέτο;»

Οδυσσέας Ελύτης

Το ημερολόγιο ενός αθέατου Απρίλη»

(απόσπασμα)

Ολοένα σφύριζε ο αέρας κι ολοένα σκοτείνιαζε

Κι ολοένα έφτανε η μακρινή φωνή στ’ αυτιά μου:

«μια ζωή ολόκληρη»… «μια ζωή ολόκληρη…»….

Άραγες να ‘ναι η μοναξιά σ’ όλους του κόσμους ίδια;

…………………………………

Ολοένα σφύριζε ο αέρας κι ολοένα σκοτείνιαζε

Κι ολοένα έφτανε η μακρινή φωνή στ’ αυτιά μου:

«μια ζωή ολόκληρη»… «μια ζωή ολόκληρη…»….

Στον αντικρινό τοίχο οι σκιές των δέντρων παίζουν κινηματογράφο.

Κάπου, φαίνεται, θα διασκεδάζουν

Μόλο που δεν υπάρχουν διόλου σπίτια ή άνθρωποι

Ακούω κιθάρες κι άλλα γέλια που δεν είναι σιμά

Μπορεί και μακριά πολύ μέσα στων ουρανών τα αποκαϊδια

Την Ανδρομέδα, την Άρκτο ή την Παρθένο…

Άραγες να ‘ναι η μοναξιά σ’ όλους του κόσμους ίδια;»

Κ. Καρυωτάκης

Μέρα τ’ Απρίλη
γεμάτη θάμπος
γελούσε ο κάμπος
με το τριφύλλι.
Ως την εφίλει
το πρωινό θάμπος,
η φύση σάμπως
γλυκά να ομίλει.
Εκελαδούσαν
πουλιά πετώντας
όλο πιο πάνω.
Τ’ άνθη ευωδούσαν.
Κι είπε απορώντας:
“Πώς να πεθάνω;”

Γιάννης Ρίτσος

Απρίλης: Άνοιξη! Δυο σταγόνες θάλασσα τα μάτια σου.
Μια καρδερίνα ανεβοκατεβαίνει σ’ έναν ξύλινο σταυρό.”
“… Ένα καροτσάκι
τέσσερις Απρίληδες το σέρνουν
στο στρατί – στρατί του γαλαξία,
τέσσερις Απρίληδες με σέρνουν
      μες στον ουρανό».

 

Απρίλη μου

 Στίχοι και σύνθεση Μίκη θεοδωράκη 1962 στο άλμπουμ 

 " Το τραγούδι του νεκρού αδελφού" .

Ερμηνεία Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Απρίλη μου, Απρίλη μου ξανθέ
και Μάη μυρωδάτε, καρδιά μου πως αντέ
Καρδιά μου πώς, καρδιά μου πως αντέχεις
μέσα στην τόση αγάπη και στις τόσες ομορφιές
Γιομίζ’ η γειτονιά τραγούδια και φιλιά
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ, μα το `χω μυστικό
Αστέρι μου, αστέρι μου χλωμό
του φεγγαριού αχτίδα στο γαϊτανόφρυδο
Στο γαϊτανο , στο γαϊτανοφρυδό σου
κρεμάστηκε η καρδιά μου σαν το πουλάκι στο ξόβεργο
Γιομίζ’ η γειτονιά τραγούδια και φιλιά
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ, μα το `χω μυστικό
Λουλούδι μου, λουλούδι μυριστό
και ρόδο μυρωδάτο, στη μάνα σου θα `ρθω
στη μάνα σου, στη μάνα σου θα `ρθω
να πάρω την ευχή της και το ταίρι που αγαπώ
Γιομίζ’ η γειτονιά τραγούδια και φιλιά
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ
Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ, μα το `χω μυστικό

Σοφία Δ. Αγραπίδη

Απριλιάτικη μέρα

Τι όμορφο αυτό το πρωινό, Απρίλης,

στον κήπο κρίνα και γαρίφαλα μοσχοβολούν,

αιθέρια αρώματα σκορπούν

κι ο νους πετά έξω απ' τον κόσμο αυτόν της ύλης.

Καθώς ολόχρυσος φάνηκε ο ήλιος

με τις αχτίδες του να δίνουν θαλπωρή,

στης κερασιάς το ανθισμένο το κλωνάρι

στην πασχαλιά, στ' αγιόκλημα,στο γιασεμί.

Ω! μέρα ανθοφόρα, απαλή και μυρωμένη

πήρε το νου απ' την αγάπη την παλιά,

που ήταν νυχτιές ολάκερες δοσμένη,

η πληγωμένη,η ολοκάθαρη καρδιά.

Μέρα γλυκιά και ξελογιάστρα

πόσες καρδιές αναστατώνεις μυστικά,

πόσα  ματάκια δεν κοιτούν εκστατικά

ψηλά στο άπειρο, τα λαμπερά τα κάστρα.

Ποιητική Συλλογή "Ανατολή Ψυχής". Εκδ. ΚΕΦΑΛΟΣ, σελ 57

                                                        Φωτ. Ελένη, Τορόντο

Η πρώτη και η τελευταία φωτογραφία ανήκουν στη συλλογή της αγαπημένης μου φίλης Ελένης, που ζει σε περιοχή του Τορόντο.
 

Όλες οι άλλες, ανήκουν στη συλλογή της επίσης αγαπημένης μου φίλης Αντωνίας, που ζει σε χωριό της Αρκαδίας.

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΜΕ ΠΙΣΤΗ, ΠΡΟΣΕΥΧΗ,ΥΠΟΜΟΝΗ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ.

Η ΖΩΗ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙ ΜΕΜΨΙΜΟΙΡΙΑ, ΘΕΛΕΙ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΚΙ ΑΓΑΠΗΣ ΧΑΜΟΓΕΛΑ.

***Τα στοιχεία στα γραφόμενά μου αποτελούν προϊόντα έντυπου υλικού της βιβλιοθήκης μου.