Με νήματα, κλωστές, βελόνες, βελονάκια!

Νήματα, κλωστές, βελόνες, βελονάκια, χρώματα, σχέδια και η χαρά της δημιουργίας απογειώνεται, για όσα πρόσωπα χαίρονται μ' αυτό το είδος της ενασχόλησης.

Για την ιστορία του πλεξίματος , υπάρχουν διάφορες πληροφορίες. 

Aκολουθούν κάποια στοιχεία και οι πηγές απ' όπου προέρχονται.

www.archaiologia.gr 

Το βελονάκι (crochet =  άγκιστρο) είναι μια μέθοδος που επιτρέπει με μία βελόνα που καταλήγει σε κυρτή απόληξη να φτιάχνει κανείς ύφασμα με μία μόνο κλωστή. Η Λις Παλουντάν (Lis Paludan), που μελέτησε το θέμα, υποστηρίζει πως η τεχνική αυτή πρωτοχρησιμοποιήθηκε στην Αραβία, τη Λατινική Αμερική και την Κίνα, ενώ στην Ευρώπη δεν έγινε γνωστή παρά τον 19ο αιώνα.

Τελείως διαφορετική τεχνική είναι αυτή του πλεξίματος με δυο βελόνες. Και πάλι, με ένα νήμα και τις δύο βελόνες κατασκευάζεται ύφασμα.

Έρευνες πάνω στο θέμα έδειξαν πως το πλέξιμο πρωτοεμφανίστηκε στη Μέση Ανατολή και από εκεί διαδόθηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική μέσω των αποίκων. Τα πιο παλιά δείγματα πλεκτού υφάσματος βρέθηκαν στην Αίγυπτο και χρονολογούνται μεταξύ του 11ου και του 14ου αιώνα. Στην Ευρώπη, τα αρχαιότερα δείγματα πλεκτικής προέρχονται από τον βασιλικό οίκο της Ισπανίας που χρησιμοποιούσε Άραβες τεχνίτες.

                                                         www.mixanitouxronou.gr

Στο Μεσαίωνα έπλεκαν οι άντρες. Μετά έγινε χόμπι πλούσιων γυναικών. Στην Ελλάδα ήταν μέρος της καθημερινότητας και ανέδειξε το περίφημο σεμεδάκι.

Kέντημα 

www.el.inditics.com

..... Ήδη στον αρχαίο κόσμο, ήταν γνωστές πολλές μέθοδοι και είδη κεντήματος. Βασικά, συμβόλιζε ορισμένες πεποιθήσεις ενός ή άλλου ανθρώπου, ήταν ένα είδος φυλαχτό από τις σκοτεινές δυνάμεις και τα κακά πνεύματα. Επίσης, για παράδειγμα, στην αρχαία Αίγυπτο, ένα συγκεκριμένο κέντημα σήμαινε την κοινωνική θέση ενός ατόμου: τα πιο όμορφα, πολύχρωμα, πλούσια κέντημα έγιναν σε ρούχα μόνο από την βασιλική οικογένεια, τους φαραώ; ανάμεσα στα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας ήταν πολύ πιο μετριοπαθής ή ανύπαρκτο.

Βεβαίως, τα κεντήματα ήταν κοινά όχι μόνο στην Αίγυπτο, αλλά, για παράδειγμα, στην Αρχαία Ελλάδα, όπου βρέθηκαν σπιτικά αντικείμενα, πάνω στα οποία απεικονίζονται γυναίκες που κεντρίζουν στο κέντημα. Διατηρούνται μέχρι σήμερα και τα αρχαία κινεζικά προϊόντα από μετάξι, τα οποία είναι επιδέξια κεντημένα με χρυσά και ασημένια

Οι σλαβικοί λαοί αρχικά είχαν κέντημα θρησκευτικής φύσης, ήταν το λεγόμενο φυλαχτό του κακού. Δεν είναι περίεργο ότι το κέντημα ήταν στην άκρη των μανικιών, του περιλαίμιου, του ποδιού, δηλαδή στα σημεία όπου το σώμα είναι ανοιχτό. Πολύ διαφορετικά, ορισμένα σχέδια προορίζονταν για εορταστικά, τελετουργικά και γαμήλια φορέματα. Τα κεντημένα προϊόντα δόθηκαν στο παιδί κατά τη γέννηση, πιστεύεται ότι το προστατεύουν από τις κακές δυνάμεις.

Αργότερα, το κέντημα χρησιμοποιήθηκε όχι μόνο ως σύμβολα της θεότητας, αλλά και ως στολίδι των ειδών ένδυσης και οικιακής χρήσης - κουρτίνες, τραπεζομάντιλα, κλινοσκεπάσματα, καπέλα, πουκάμισα, πετσέτες και ούτω καθεξής. Οι γυναίκες θα μπορούσαν να εκτυπώσουν μια ευρεία ποικιλία σχεδίων: από γεωμετρικά σχήματα έως διάφορες σκηνές από την καθημερινή ζωή. Πολύ γνωστή για τα κεντήματα από το Βυζάντιο, όπου οι δάσκαλοι έφτασαν σε πρωτοφανή ύψη στην απεικόνιση του διακοσμητικού φυτού.

Η τεχνική του κέντημα επηρεάζεται έντονα από τη δομή του υφάσματος, ίσως, συνεπώς, η διασταυρούμενη ραφή ήταν ιδιαίτερα κοινή, ως ευκολότερη μέθοδος. Ωστόσο, το κέντημα στην επιφάνεια είναι επίσης μια αρχαία μέθοδος. Επίσης, μεγάλη σημασία αποδίδεται όχι μόνο στο στολίδι, αλλά και στο χρωματικό σχήμα του κεντημένου σχεδίου. Συχνά, ορισμένα χρώματα ή συνδυασμοί χρωμάτων ήταν ένα είδος κάρτας επισκέψεων, ενός χωριού, μιας πόλης, και μερικές φορές ολόκληρου του έθνους.

Γενικά, το κέντημα ήταν πολύ συνηθισμένο στην ύπαιθρο και συνδέεται κυρίως με πολιτιστικά έθιμα, ενώ στην πόλη μπορεί να βρεθεί πολύ λιγότερο συχνά και κυρίως ανάμεσα στον αξιοσημείωτο πληθυσμό. Το κέντημα της πόλης επηρεάστηκε περισσότερο όχι από τις πολιτιστικές παραδόσεις, αλλά από τις μοντέρνες τάσεις εκείνης της εποχής.

Χειροποίητα κεντήματα και τώρα, στον κόσμο της υψηλής τεχνολογίας και της εργασίας υπολογιστών, δεν έχει χάσει τη σημασία και τη δημοτικότητά του. 

www.peribelonaskaiklostis.gr

Το κέντημα είναι μια πολύ αρχαία τέχνη διακόσμησης υφασμάτων και αντικειμένων που εκτείνεται σε χιλιάδες χρόνια. Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη αρχική πηγή ή χρονολογία για την εμφάνισή του, το κέντημα αποτελεί τη μία από τις παλαιότερες τέχνες διακόσμησης υφασμάτων και αντικειμένων.

Τα πρώτα κεντήματα εντοπίζονται ανάμεσα στον 5ο και 3ο αιώνα π.Χ. στην αρχαία Αίγυπτο, και χρησιμοποιούνταν για να διακοσμούν ρούχα, περιδέραια, σημαίες και άλλα αντικείμενα. Κατά το μεσαίωνα, το κέντημα αναπτύχθηκε σε μια σημαντική τέχνη και πολυτέλεια, χρησιμοποιώντας πλούσια διακοσμητικά σχέδια σε εκκλησίες, παλάτια και αριστοκρατικές ενδυμασίες.

Στην Αναγέννηση, το κέντημα κέρδισε μεγάλη αναγνώριση στην Ευρώπη και χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσει διάφορες θεματικές. Σήμερα, παραμένει μια δημιουργική δραστηριότητα που χρησιμοποιείται για διακόσμηση και ως έκφραση της προσωπικής τέχνης και δημιουργικότητας.

Mέχρι και σήμερα, αρκετές οικογένειες αναθέτουν σε κεντήστρες τη δημιουργία χειροποίητων, κατασκευών για είδη σπιτιού, προκειμένου να έχουν στη συλλογή (προίκα όπως παλιά) τα παιδιά τους, χειροποίητα είδη, λευκά  και χρωματιστά.

Έως πριν από λίγα χρόνια, ήταν πάρα πολλές οι εύπορες οικογένειες που ακολουθούσαν αυτόν τον τρόπο, για την απόκτηση χειροποίητων κεντητών ειδών. Γνωρίζω για συγκεκριμένο φορέα, στον οποίο υπήρχαν μέχρι πρόσφατα, κεντήστρες.

Σε αρκετά μέρη, πολλές γυναίκες άσκησαν επαγγελματικά την ειδικότητα της κεντήστρας.

Οι προσωπικές μου αναμνήσεις είναι πολύ ωραίες, σχετικά με το πλέξιμο και το κέντημα, καθόσον η μάνα μου παρόλο που αναγκάστηκε να εργαστεί στα χωράφια, αν και μορφωμένη, όταν της έμενε χρόνος, πάντοτε δημιουργούσε.Να σας αφήσω ενθύμια έλεγε..Πόσο όμορφη εκείνη η εικόνα, που τελείωνε το πλεκτό ή το κέντημα! 

Όμως και η θειά η Ρουμπίνη, που ήταν εν μέρει η νταντά μου, αν και στο καροτσάκι από κάποιο πρόβλημα ρευματοπάθειας, δεν σταμάταγε να πλέκει. Η συγκίνησή μου απίστευτη, όταν κρατώ αυτά που έφτιαξαν τα χεράκια της, αλλά κι ακόμη περισσότερο με τις δαντελίτσες που ανακάλυψα, χθες μετά από τόσα χρόνια.

Προσωπικά, μου αρέσει πάρα πολύ η δημιουργικότητα. Έτσι, κάτι για κέντημα ή για πλεκτό υπήρχα πάντοτε στα απαραίτητα αντικείμενα που με ακολουθούσαν, μαζί βέβαια με τετράδια, μολύβια, στυλό, βιβλία.

Το πλεκτό και το κέντημα, αποτελούσε τον σπουδαιότερο τρόπο ξεκούρασης, από τα διάβασμα και τα γραπτά μου.

Το 1989 όταν επισκέφθηκα για πρώτη φορά τον Καναδά, μου έκαναν εντύπωση πολλές κυρίες, που κάθονταν στα πάρκα (ήταν καλοκαίρι, αργότερα τις έβλεπα στα εμπορικά κέντρα) και έπλεκαν, με προσοχή και χαμόγελο.Ήταν η εποχή, που εδώ στη χώρα μας, οτιδήποτε χειροποίητο και παραδοσιακό, αντιμετωπίζονταν υποτιμητικά. Έτσι πολλά από τα είδη σπιτιού, για τα οποία οι μαμάδες και οι γιαγιάδες, θυσίαζαν τις οικονομίες τους, κόπιαζαν..γίνονταν εμπόρευμα στα παλιατζίδικα.

Με τον καιρό και βλέποντας πόση αξία έδιναν και δίνουν οι τουρίστες σε όλα αυτά, η κατάσταση έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Πλέον πολλές γυναίκες κάθε ηλικίας, αλλά και νεαροί, δημιουργούν πλέκοντας. Με το κέντημα ασχολούνται περισσότερο οι κυρίες.

Τα ευεργετήματα της χειρωνακτικής απασχόλησης είναι πάρα πολλά, ανεκτίμητα και κανένα μηχάνημα δεν μπορεί να την αντικαταστήσει. 

Αποτελεί τρόπο ξεκούρασης και χαλάρωσης, ευεξίας, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση.

Χρησιμοποιούνται τα χέρια, ασκούνται τα δάχτυλα και οι παλάμες, εστιάζοντας την προσοχή στο σχέδιο και στο μέτρημα, φεύγουν οι αγχογενείς σκέψεις.

Οπως αναφέρει το περιοδικό New Zeland Listener σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας διεθνούς έρευνας που έγινε πρόσφατα online -συμμετείχαν 3514 άνθρωποι- το 73% αυτών που έπλεκαν τρεις φορές την εβδομάδα (ή περισσότερο) είχαν λιγότερο άγχος, ένιωθαν ήρεμοι, μπορούσαν να ξεχάσουν τα προβλήματά τους και ήταν σε θέση να οργανώσουν τις σκέψεις τους καλύτερα ενώ και η μνήμη τους είχε βελτιωθεί.  Πηγή: Protagon.gr

Η  δημοσιογράφος Τζέιν Μπρόντυ γράφει στους New York Times  ότι το πλέξιμο «αντικαθιστά το στρες και το άγχος με την ικανοποίηση της δημιουργίας.» Και αναφέρει ότι το πλέξιμο και το βελονάκι βοηθάνε να μειωθεί η αρτηριακή πίεση και οι παλμοί της καρδιάς, όπως και τα επίπεδα της κορτιζόλης (μια επιβλαβής ορμόνη που έχει να κάνει με το άγχος). Πηγή: Protagon.gr

Σύμφωνα με την εφημερίδα The Washington Post, σε διεθνή έρευνα του 2013 στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 3.500 άνθρωποι που έπλεκαν, οι περισσότεροι (81,5%) ανέφεραν ότι με το πλέξιμο έγιναν πιο ευτυχείς Πηγή: Protagon.gr

Ενισχύει τη μνήμη. Το πλέξιμο απαιτεί συνεχή κίνηση των ματιών από τη μια πλευρά μέχρι την άλλη, πράγμα που είναι επίσης βασική άσκηση της γιόγκα.  Υπάρχουν μάλιστα έρευνες  οι οποίες, όπως αναφέρει η βρετανίδα φυσιοθεραπεύτρια Μπέτσαν Κόρκχιλ, δείχνουν ότι όταν αυτή η κίνηση επαναλαμβάνεται καθημερινά επί 30 δευτερόλεπτα  μπορεί να ενισχύσει τη μνήμη κατά 10%. Η Κόρκχιλ θεωρεί το πλέξιμο «δημιουργική εξάρτηση» η οποία μπορεί να υποκαταστήσει άλλες εξαρτήσεις όπως το κάπνισμα και η εμμονή με το φαγητό ή τον έλεγχο του βάρους. Πηγή: Protagon.gr

Προϋπόθεση, βέβαια είναι να μας αρέσει για να ασχοληθούμε και να δεχόμαστε τα ευεργετικά χαρακτηριστικά. Πάντως, είναι καλό να το προσπαθούν όσοι έχουν αφοσιωθεί στην τηλεόραση και δέχονται την αρνητικότητα και τη θλίψη των "ειδήσεων". Σήμερα είναι πολύ εύκολο, αν θέλουμε να δημιουργήσουμε, καθόσον το διαδίκτυο χαρίζει πολλές δυνατότητες, υπάρχουν σχετικά σεμινάρια από πολύ καλούς φορείς, με χαμηλό κόστος και υψηλές προδιαγραφές. Ακόμη, τα περισσότερα καταστήματα με τα σχετικά υλικά, δίνουν δωρεάν οδηγίες.

Στις δύσκολες εποχές, νομίζω ότι η δημιουργικότητα βοηθάει στην αρμονία, μαζί με περιπάτους στη φύση. Εννοείται και πάλι, το ιδανικό είναι οτιδήποτε αρέσει στον καθένα.