"Xαιρέτα μου τον πλάτανο" κι ο Μεντρεσές στην Πλάκα.

 

Απέναντι από το μνημείο των Αέρηδων και εκεί που η οδός Αιόλου συναντά την οδό Πελοπίδα βρίσκεται ότι απέμεινε από τον Μεντρεσέ.Πρόκειται για το τούρκικο ιεροσπουδαστήριο που χτίστηκε το 1721 από τον Μεχμέτ Φαχρή και εκεί στεγάζονταν οι οικότροφοι φοιτητές ή σοφτάδες όπως λέγονταν στην Τουρκική γλώσσα. Ο Μεντρεσές βρισκόταν ανάμεσα στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων και στο Φετιχέ τζαμί της οδού Διογένους. 

Αρχιτεκτονικά ήταν ένα τετράγωνο κτίριο με μια εσωτερική αυλή όπου γύρω-γύρω ήταν μικρά δωμάτια, κάτι σαν τα κελιά στα μοναστήρια μας.Σε κάποιο γωνιακό σημείο υπήρχε ένα μικρό σε έκταση τζαμί.

Πριν να μετατραπεί σε φυλακή αποτελούσε έναν χώρο συνάντησης των αγάδων όπου επικεντρώνονταν σε συζητήσεις γύρω από τα διάφορα προβλήματα που είχαν.

Στην αυλή του υπήρχε ένας τεράστιος πλάτανος όπου τιμωρούνταν πολύ σκληρά (κρέμαγαν) οι ραγιάδες.

Σαν φυλακή χρησιμοποιήθηκε και μετά την απελευθέρωση, μάλιστα επί Όθωνα προστέθηκε ένας ακόμη όροφος, ως χώρος κράτησης των κακοποιών.

Σύμφωνα με πολλές ιστορικές πηγές στα χρόνια του Όθωνα φυλακίστηκαν λόγω συνωμοσιών εναντίον του αρκετοί άνθρωποι. Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843 ο Καλλέργης που διακρίνονταν για τον επαναστατικό του χαρακτήρα άνοιξε τον Μεντρεσέ και τους απελευθέρωσε.

Γνώρισε ως κρατούμενος αυτή τη φυλακή το 1852 ο Στρατηγός Μακρυγιάννης (ως αντίθετος του Όθωνα), όταν οι αρχές της Βαυαρίας στη χώρα μας ρήμαζαν τα δημόσια ταμεία και ασκούσαν πίεση με διάφορους τρόπους στον λαό.

Το 1861 σειρά ..για να φυλακιστεί είχε ο ποιητής Αχιλλέας Παράσχος.

Ο ποιητής γνωρίζοντας το μαρτύριο πολλών κρατουμένων έγραψε ένα ποίημα..

Ω!πλάτανε του Μεντρεσέ, στοιχειό καταραμένο.

Της τυραννίας τρόπαιο σε φυλακή υψωμένο

συμμάζωξε τα φύλλα σου τα δακρυοραντισμένα,

να ιδώ κομμάτι ουρανού και τ' άσπρα τα καημένα.

Θα έλθει η ώρα, πλάτανε,της χώρας μας Βαστίλη

που ξυλοκόπους η οργή του Έθνους θα σου στείλει

και πέλεκυς στη ρίζα σου ελεύθερα θ' αστράψει

δεν θα σε φαν γεράματα,φωτιά θε να σε κάψει..

"Χαιρέτα μου τον πλάτανο"

Λέγεται ότι ένας αρχιληστής , ο φόβος κι ο τρόμος απ' όπου κι αν περνούσε, ο Μπίμπισης που ήταν κρατούμενος στον Μεντρεσέ είχε φυτέψει έναν πλάτανο που έγινε το σύμβολο του θανάτου  αφού όπως προανέφερα εκεί κρέμαγαν τους κρατούμενους. Ένα δίστιχο που είχε γραφεί για το συγκεκριμένο δέντρο είναι :

"O πλάτανος του Μεντρεσέ έχει διπλό τον κλώνο,ο ένας λέει ισόβια κι ο άλλος λαιμητόμο".

Οι φυλακισμένοι που αποφυλακίζονταν, κατά την έξοδό τους, απευθυνόμενοι προς τους συγκρατούμενούς τους που συνέχιζαν την έκτιση της ποινής τους έλεγαν " Χαιρέτα μου τον πλάτανο", από τη χαρά τους που τη γλύτωσαν, που έφευγαν.

Ο πλάτανος του Μεντρεσέ έχει διπλόν τον κλώνο, ο ένας λέει ισόβια κι ο άλλος λαιμητόμο»....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/aytos-einai-o-platanos-tis-athinas-poy-apagchonizontan-oi-thanatopoinites-mechri-ton-19o-aiona-pos-vgike-i-frasi-chaireta-moy-ton-platano-kai-ti-simainei-vinteo/

Κατά τη δεκαετία του 1850 πολλοί αρχαιολόγοι είχαν εκφράσει την άποψη ότι οι κρατούμενοι έπρεπε να απομακρυνθούν καθόσον έπρεπε το κτίριο να κατεδαφιστεί γιατί η περιοχή ήταν στα σχέδια για ανασκαφές.Το 1898 τον Μεντρεσέ τον κατεδάφισαν οι πολίτες.

Ολοκληρωτικά κατεδαφίστηκε το 1914 και εξαιτίας των αρχαιολογικών ευρημάτων διατηρήθηκε η Πύλη του όπου φέρει μια μαρμάρινη επιγραφή καθώς και κάποια μέρη του κτιρίου. 

Ο πλάτανος όμως καταστράφηκε το 1915 από έναν κεραυνό...κι όπως μου είχε πει πριν από χρόνια μια κυρία που πλησίαζε τα εκατό χρόνια, μάλλον ήταν οι κατάρες των κρεμασμένων..

Επίσης στο βιβλίο του Βασίλη Αττικού "Εύθυμη Ηθογραφία της Παλιάς Αθήνας" (1957) , υπάρχει ένα διηγηματικό κείμενο ενός δικαστικού  περί του Μεντρεσέ.

Πιστεύω πως έχει ξεχωριστή ομορφιά η βόλτα μας, η περιήγηση όταν γνωρίζουμε την ιστορία ή κάποια βασικά στοιχεία για τα μέρη, μνημεία, τοποθεσίες που βλέπουμε.

Υ.Σ Οι πηγές των αναγραφομένων είναι από διηγήσεις συγγενικών και φιλικών προσώπων της παλιάς Αθήνας κατά την εφηβική μου ηλικία όπως και διάφορα φυλλάδια ή σημειώσεις από ξεναγήσεις που έχω παρευρεθεί.

 

Στη συμβολή των οδών Αιόλου και Πελοπίδα, το 17ο αιώνα λειτουργούσε ο Μεντρέσες, δηλαδή το οθωμανικό ιεροσπουδαστήριο. Κατά την οθωνική περίοδο στην Αθήνα, ο Μεντρεσές μετατράπηκε σε φυλακή, που λειτούργησε μέχρι τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’. ...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/aytos-einai-o-platanos-tis-athinas-poy-apagchonizontan-oi-thanatopoinites-mechri-ton-19o-aiona-pos-vgike-i-frasi-chaireta-moy-ton-platano-kai-ti-simainei-vinteo/

Στη συμβολή των οδών Αιόλου και Πελοπίδα, το 17ο αιώνα λειτουργούσε ο Μεντρέσες, δηλαδή το οθωμανικό ιεροσπουδαστήριο. Κατά την οθωνική περίοδο στην Αθήνα, ο Μεντρεσές μετατράπηκε σε φυλακή, που λειτούργησε μέχρι τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’. ...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/aytos-einai-o-platanos-tis-athinas-poy-apagchonizontan-oi-thanatopoinites-mechri-ton-19o-aiona-pos-vgike-i-frasi-chaireta-moy-ton-platano-kai-ti-simainei-vinteo/

Στη συμβολή των οδών Αιόλου και Πελοπίδα, το 17ο αιώνα λειτουργούσε ο Μεντρέσες, δηλαδή το οθωμανικό ιεροσπουδαστήριο. Κατά την οθωνική περίοδο στην Αθήνα, ο Μεντρεσές μετατράπηκε σε φυλακή, που λειτούργησε μέχρι τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’. ...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/aytos-einai-o-platanos-tis-athinas-poy-apagchonizontan-oi-thanatopoinites-mechri-ton-19o-aiona-pos-vgike-i-frasi-chaireta-moy-ton-platano-kai-ti-simainei-vinteo/