Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και δυο ιστορικά προσκυνήματα!

Καμπαναριό από το Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στη Μηλέα της Δυτ. Μάνης.

Αύριο η Ορθοδοξία εορτάζει την ανάμνηση της Θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρα μας, του Χριστού. Η Μεταμόρφωση κατά τα ιστορικά θρησκευτικά ντοκουμέντα έγινε στο όρος Θαβώρ, που κατά την εβραϊκή γλώσσα σημαίνει έλευση φωτός. Χρονολογικά τοποθετείται , περίπου 40 ημέρες πριν τη Σταύρωση, δηλαδή κατά τον μήνα Φεβρουάριο. Επειδή όμως η τέλεση της εορτής θα συνέπιπτε μέσα στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή που είναι μια πένθιμη περίοδος, αποφασίστηκε και μεταφέρθηκε στις 6 Αυγούστου έτσι ώστε να απέχει από της Ύψωση του Τιμίου Σταυρού που γιορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου και να λογαριάζεται σαν μεγάλη Παρασκευή.

Θα κάνω μια μικρή αναφορά σε δύο από τα αγαπημένα μου θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία ταυτόχρονα που βρίσκονται στην λατρεμένη περιοχή της Πλάκας στην Αθήνα.
Το ένα βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και συγκεκριμένα στη συμβολή των οδών Θεωρίας και Κλεψύδρας.

Είναι ένα μικρό βυζαντινό εκκλησάκι του δεύτερου μισού του 11ου αιώνος μ.Χ., που έμεινε γνωστό με το όνομα "Σωτηράκης", επειδή είναι μικρό. Αυτό το προσωνύμιο έμεινε γνωστό στους Αθηναίους γιατί αποτελεί έναν όμορφο τρόπο ώστε να ξεχωρίζει ο μικρός ναός από τον μεγάλο  ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στη Φιλελλήνων. Κοιτάζοντας κάποιος το ναό, με την πρώτη ματιά νομίζει πως πρόκειται για ένα φτωχό εκκλησάκι με λιγοστό διάκοσμο.
Αυτή είναι η οπτική πραγματικότητα αφού διασώζονται σε ελάχιστα σημεία κάποιες τοιχογραφίες του 14 - 15 αιώνα μ.Χ. Εκκλησιαστικά ανήκει στην ενορία της Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσοκαστριώτισσας Πλάκας. Δεν είναι επισκέψιμη εσωτερικά παρά μόνο κάθε 6 Αυγούστου, όπου τελείται η πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Η ιστορία του όμορφου ναού είναι κυριολεκτικά άγνωστη. Οι ερευνητικές τοποθετούν την ανέγερσή του, στο δεύτερο μισό του 11ου μ.Χ και αυτό σύμφωνα με τη μορφή του τρούλου του. Οι ανατολικές και δυτικές προεκτάσεις του, δεν προσδιορίζονται. Ίσως η δυτική πλευρά να κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας και οι άλλες μετά την δημιουργία του πρώτου ελεύθερου Ελληνικού κράτους.

Αν και όπως προέγραψα η ιστορία του παραμένει άγνωστη, συνδέεται με ένα από τα μελανότερα σημεία της ελληνικής επαναστάσεως. Τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, άνανδρα τον δολοφόνησαν τα μεσάνυχτα της 4ης Ιουνίου του 1825 μ.Χ, στον κουλά της Ακρόπολης.Οι εκτελεστές, πιθανότατα με αρχηγό τον Γκούρα, πήραν τη σωρό του ήρωα από την Ακρόπολη και την έθαψαν κρυφά στον αύλειο χώρο του αναφερόμενου ναού . -------------------------------------------------------- Ο επόμενος ναός είναι πολύ γνωστός στους περισσότερους που έχουν επισκεφθεί την Πλάκα, αφού βρίσκεται σ' ένα από τα κεντρικότερα σημεία, στην οδό Κυδαθηναίων!

Είναι ναό που ανήκει στο πρώτο μισό του 11ου αιώνα, αφιερωμένος στη Σώτειρα Παναγία. Την ονομασία "Κοττάκη" όπως εικάζεται την πήρε από τον κτήτορά του. Ανήκει στους αθηναϊκούς ναούς της εποχής εκείνης, καθώς είναι τετρακιόνιος εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο. Στα ανατολικά του ιερού βήματος έχει τρεις ημικυκλικές αψίδες και η στέγη σχηματίζει σταυρό. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης υπέστη μεγάλες ζημιές, οι οποίες αποκαταστάθηκαν από τη ρωσική κοινότητα των Αθηνών, αφού της είχε παραχωρηθεί ο ναός από το 1847 έως το 1855, ώστε να επιτελεί τα θρησκευτικά της καθήκοντα. Εκείνη την εποχή αυξήθηκε η έκταση του ναού γιατί προστέθηκαν τα βόρεια , τα νότια και τα δυτικά κλίτη. Μια νέα επέκταση έγινε το 1908 και τότε ο ναός μετατράπηκε σε τρίκλιτη βασιλική με τρούλο. Το 1971 ακολούθησε κι άλλη προέκταση προς τα δυτικά, κατά την οποία προστέθηκαν δύο καμπαναριά. Ουσιαστικά ο ναός είναι τρισυπόστατος αφού έχει δύο παρεκκλήσια , του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου. Έχει πολύ αξιόλογες εικόνες και σημαντικότατα αρχαιολογικά μέρη. Εκεί είχε υπηρετήσει ως διάκονος ο άγιος Νικόλαος Πλανάς.

Ο εσπερινός και η πανηγυρική Θεία Λειτουργία για την επίσημη γιορτή της, αποτελούν θρησκευτικό και πνευματικό μεγαλείο! Χρόνια πολλά σε όλους και κυρίως σε όσους και όσες εορτάζουν, προς μια μεταμόρφωση ψυχής και πνεύματος.