Άγιοι Πάντες στην Αθήνα. Μια όαση ανάμεσα στις πολυκατοικίες.

Μικρά κτίσματα με μεγάλη ιστορία.

Όταν ζει κάποιος σε μια μεγαλούπολη ή τη γνωρίζει ως επισκέπτης, εκτός των κύριων χαρακτηριστικών της πάντοτε ανακαλύπτει μικρές γωνιές που αποτελούν οάσεις, όπως οι μικρές στιγμές στη ζωή που πολλές φορές είναι ωραιότερες απ' αυτές που ονομάζουμε μεγάλες.

Στην Αθήνα η πρώτη άποψη είναι τα ακαλαίσθητα κτίρια των πολυκατοικιών (δεν αναφέρομαι στα προάστια), τα βρώμικα πεζοδρόμια, τα νεοκλασικά - σπάνιας ομορφιάς- κτίρια που μαρτυρούν σε κάθε σημείο την περασμένη αίγλη τους και τώρα καταρρέουν.Ο επισκέπτης ή ο κάτοικος περπατώντας και έχοντας τον νου μακριά από τις σκέψεις του τσιμέντου και του γκρίζου σίγουρα θα βρεθεί μπροστά σε μικρά σημεία στα οποία στρέφεται το βλέμμα, μέρη που χαρίζουν ένα ουσιώδες διάλειμμα στην καθημερινότητα προσφέροντας γαλήνη και ελπίδα.

Μια από τις τοποθεσίες με τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά είναι ο  μικρός  καλαίσθητος ναός των Αγίων Πάντων στην περιοχή των Αμπελόκηπων, Μετόχι της Μονής Πετράκη, που βρίσκεται πολύ κοντά στον σταθμό του ΜΕΤΡΟ - στάση Αμπελόκηποι, στην οδό Τσόχα 39 και λίγα μέτρα από τη νοτιοανατολική γωνία του γηπέδου του Παναθηναϊκού όπως είναι γνωστό το στάδιο " Απόστολος Νικολαΐδης". Εννοείται ότι το εκκλησάκι είναι περικυκλωμένο από πολυόροφες πολυκατοικίες δημιουργώντας την εντύπωση πως αποτελεί τη γραφική αυλή τους. 

Ο Ναός ανεγέρθηκε σύμφωνα πάντα με τις πηγές τον 11ο αιώνα μ.Χ, ο τύπος του είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με οκταγωνικό τρούλο και βρίσκεται περί τα δυο μέτρα κάτω από το οδόστρωμα.
Βρισκόταν σχεδόν ερειπωμένος όταν το 1956 αναστηλώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Η διακόσμησή του περιλαμβάνει αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές.

Όταν ανεγέρθηκε το εκκλησάκι, η περιοχή ήταν μακριά από τα τείχη της πόλεως των Αθηνών, πνιγμένη στο πράσινο και στους κήπους όμως καταμαρτυρεί το όνομά της. Κατά την περίοδο της αρχαιότητας εκεί που βρίσκεται ο ναός, υπήρχε Ιερό αφιερωμένο στην Ουράνια Αφροδίτη (θεά του αγνού έρωτα και της οικογένειας) και πηγή με δροσερό νερό.Αυτό το άγαλμα ήταν δημιούργημα του Αλκαμένη ο οποίος ήταν μαθητής του Φειδία όπου και τον επόπτευε όταν το κατασκεύαζε.

Από το Ιερό αρκετά μέλη ανακαλύφθηκαν σε ανασκαφές που έγιναν από το 1922 μ.Χ έως το 1964 μ.Χ  με σπουδαιότερο από αυτά τον μονολιθικό βωμό που σώζεται αριστερά από την κεντρική είσοδο του ναού, όπου εκεί άφηνε τα δώρα του το πλήθος προς τη θεά με κυριότερη ημέρα προσφοράς την εορτή των Αρρηφορίων ή Αρρητοφορίων.
Αξίζει να γνωρίζουμε την τελετουργία εκείνης της μέρας.

 Λάμβαναν μέρος δυο κοριτσάκια από επτά έως έντεκα χρονών όπου ξεκινούσαν από τον Παρθενώνα κρατώντας στα κεφαλάκια τους δώρα της θεάς Αθηνά, της Παλλάδος και τα έφερναν στην υπόγεια πηγή της Αφροδίτης (εν Κήποις) απ' όπου έπαιρναν άλλα δώρα και επέστρεφαν στην Ακρόπολη. Μ' αυτό το τελετουργικό συνέδεαν τις δυο θεές της αγάπης και της σοφίας.

Πηγές με λεπτομερή στοιχεία για τη θεμελίωση του χριστιανικού ναού αργότερα δεν υπάρχουν.

Σύμφωνα με τους μελετητές, με τους ιστορικούς κι αρχαιολόγους, με τα αρχαιολογικά ευρήματα,με τις επιστολές του Επισκόπου Αθηνών Αγίου Μιχαήλ Ακομινιάτου Χανιώτου (1181-1205 μ.Χ), γύρω από τον μικρό ναό είχε δημιουργηθεί η Μονή των Αγ. Ομολογητών.

 Αρχιτεκτονικά ο Ναός των Αγίων Πάντων, θεωρείται σύγχρονος της Καπνικαρέας, των Αγίων Θεοδώρων και της Ομορφοκλησσιάς.Εκεί, το 1186 μ.Χ κοιμήθηκε και ενταφιάστηκε ο ιερομόναχος Θεοφύλακτος Βελισσαριώτου, γόνος αρχοντικής οικογένειας.

Δεν γνωρίζουμε τίποτα για τη χρονική περίοδο από τον 13ο έως τον 18ο αιώνα μ.Χ κι ως εκ τούτου παραμένει άγνωστη η ιστορία, η χρήση τότε του Ναού.
Για τον 19ο αιώνα μ.Χ πηγές από ξένους περιηγητές μαρτυρούν ότι παρόλο που το εκκλησάκι βρισκόταν σε σχεδόν ερειπωμένη κατάσταση καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου τελούνταν Λειτουργίες στον εξωτερικό χώρο.Επίσης το αγίασμα (νερό πηγής) το ευλαβούνταν πριν την Ελληνική Επανάσταση και οι Οθωμανοί Τούρκοι.

Το 1922 μ.Χ ο αείμνηστος αρχαιολόγος Γ.Σωτηρίου προχώρησε την πρώτη επίσημη ανασκαφή του ναού όπου και ανακάλυψε ερειπωμένο τον ναό αλλά αρκετούς τάφους μοναχών.
 
Ευτύχημα θεωρείται ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων με επόπτη τον εξαιρετικό αρχαιολόγο Αν. Ορλάνδο, επιμελητές τον αρχιτέκτονα Ο. Φιντικάκη και τη βοήθεια του επιθεωρητή αναστηλώσεων Ε. Στίκα, ανέλαβε το 1957 την αναστήλωση του ναού.Μάλιστα το ξεκίνημα των εργασιών έγινε κατόπιν υπαίθριας Θείας Λειτουργίας και Αγιασμού την 1 Οκτωβρίου του 1956 και ολοκληρώθηκαν τέλος Ιανουαρίου του 1957.Στις 16 Ιουνίου του ιδίου έτους τελέστηκε η πρώτη Θεία Λειτουργία στον αναστηλωμένο πλέον Ναό και τα εγκαίνια έγιναν στην γιορτή των Αγίων Πάντων στις 8 Ιουνίου του 1958. Οι κάτοικοι της περιοχής ήταν αληθινοί αρωγοί σ' αυτή την προσπάθεια, δημιουργώντας και ομώνυμο σύλλογο.

 Τη δεκαετία του '50 όμως με την αλματώδη και καταστροφική σε αρκετό μέρος...ανοικοδόμηση της Αθήνας εντός του αρχαιολογικού χώρου και της αυλής του Ναού ανεγέρθηκαν πολυόροφες  πολυκατοικίες. Ακόμη και το 2006 που κατεδαφίστηκε ένα διώροφο κτίριο αν και οι κάτοικοι αντέδρασαν...άλλοι λόγοι όπως πάντα..βοήθησαν να οικοδομηθεί  άλλη μια πολυκατοικία.

 Ο Ναό εορτάζει κατά την ημέρα της κινητής εορτής των Αγίων Πάντων, 56 ημέρες δηλαδή μετά το Πάσχα.

Προσωπικά θεωρώ θαύμα σε συνδυασμό με μεγάλο αγώνα πιστών και αρχαιολόγων το ότι υπάρχει ο Ναός και ο χώρος που υπάρχει σ' αυτόν.