H Φάτνη των Χριστουγέννων.

 

Σύμ

 

Φάτνη  ή παχνί, ονομάζεται μια κατασκευή που βρίσκεται συνήθως στον στάβλο και χρησιμοποιείται για το τάισμα των ζώων.

 Σύμφωνα με τη θρησκευτική μας παράδοση (για τους Χριστιανούς) ο Χριστός γεννήθηκε σ' ένα στάβλο και η φάτνη αποτέλεσε την κούνια που τον φιλοξένησε για τις πρώτες ώρες της ζωής του.

Έτσι,η φάτνη έχει αποκτήσει συμβολικό νόημα που περικλείει την αληθινή αγάπη, την αναγέννηση της ανθρωπότητας και όλα όσα σηματοδοτεί η γέννησή Του.

Καθιερώθηκε από την Ιταλία όπως αναφέρουν αρκετές πηγές, να βρίσκεται κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο.Κάποιες δεκαετίες πριν η φάτνη ήταν από χαρτί με πολύ ωραία χρώματα όπου απεικονίζονταν το Θείο βρέφος, ο Ιωσήφ, η Παναγία,οι τρεις Μάγοι, άγγελοι, τα ζώα. Αργότερα είναι κατασκευές έγιναν από διάφορα υλικά όπως ξύλο, πηλό, πλαστικό.

 

Προσωπικά πιστεύω ότι είναι όμορφο έθιμο, αποτελεί τη Θεία αναπαράσταση. Σε πολλές εκφάνσεις της ζωής, σε διάφορες επετείους και εορτές οι αναπαραστάσεις έχουν σπουδαία θέση. Η φάτνη συνδέει το δέντρο και τα λαμπιόνια με το βαθύ και καθοριστικό νόημα για την ανθρώπινη κοινωνία, διαφορετικά θα αποτελούσαν μια απλή διακόσμηση.

 

 

Εδώ και αρκετά χρόνια βέβαια έχουμε αντιληφθεί τη διαφοροποίηση στο θέμα της φάτνης και εν συνεχεία των Χριστουγέννων. Αρκετοί μεγάλοι φορείς στα δέντρα τους στη θέση τη φάτνης τοποθετούν ταράνδους, πακέτα με δώρα ή ότι άλλο.

Ο Ουμπέρτο Έκο στο βιβλίο του " Χρονικά μιας ρευστής κοινωνίας" , στο κεφάλαιο "Ο τάρανδος και η καμήλα" το 2006, αναφέρει " ότι  η απομάκρυνση από τη φάτνη οφείλεται σε μια υπερβολή του politically correct και παρατίθεται το παράδειγμα πολλών σχολείων που δεν τη βάζουν πια, για να μη θίξουν τις ευαισθησίες των παιδιών διαφορετικού θρησκεύματος" και συνεχίζει " Όσον αφορά τα σχολεία, ακόμα κι αν το φαινόμενο ήταν περιορισμένο, θα ήταν κακό σημάδι,διότι το σχολείο δεν πρέπει να παραμερίζει τις παραδόσεις, αλλά να τις σέβεται όλες. Αν θέλει να συμβιώσουν ειρηνικά παιδιά διαφορετικών εθνοτήτων, πρέπει να επιτρέψει στο καθένα τους να κατανοήσει τις παραδόσεις των άλλων" καταλήγοντας.. " Επομένως, τα Χριστούγεννα πρέπει να υπάρχει φάτνη και στις σημαντικές επετείους άλλων θρησκειών ή εθνικών ομάδων να επιδεικνύονται τα δικά τους σύμβολα και τελετουργικά αντικείμενα. Έτσι τα παιδιά θα πληροφορούνταν την πολλαπλότητα των διαφόρων παραδόσεων και δοξασιών, το καθένα τους θα συμμετείχε κατά κάποιο τρόπο στη γιορτή των άλλων...".

Διατηρώντας τα ήθη και τα έθιμα, ζούμε όμορφα το παρόν και σχεδιάζουμε για το μέλλον..Δεν είμαι υπέρ βάναυσων εθίμων...Αλλά η φάτνη πιστεύω πως μόνο εικόνα αγάπης δίνει, μια αγάπη για την οποία πολλοί μιλάμε, λίγoi αντιλαμβανόμαστε κι ακόμη λιγότεροι έχουμε σαν θεμέλιο στη ζωή μας. Από παιδί περίμενα τις μέρες αυτές για να τοποθετήσω τη φάτνη στο δέντρο μας, για να ακούω από τη μάνα μου  ιστορίες από τη δική της εποχή, να μου διαβάζει τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη και να φτιάχνω απίστευτες εικόνες στη σκέψη μου.

Ας μην καταστρέφουμε τα μοναδικά συναισθήματα αυτών των ημερών..Τα στοιχεία του τεχνητού ανθρώπινου παράδεισου, τα έχουμε καθημερινά.

Με τις ευχές μου για όμορφα, αληθινά Χριστούγεννα και μια Νέα Χρονιά όπου η ανθρωπότητα θα ζήσει ωραιότερες μέρες, όπου η ζωή θα βρει πιο φυσιολογικούς ρυθμούς.

Ένα ιστορικό λεύκωμα, θησαυρός για την Ηλεία.

Με την ευκαιρία της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, πολλοί φορείς πραγματοποίησαν εκδηλώσεις σχετικές με το μεγάλο γεγονός! Το βέβαιο είναι ότι δεν έγιναν όπως άξιζαν στην ιστορική αυτή μνήμη, όπως θα θέλαμε αφού η κατάσταση της πανδημίας έφερε μεγάλες ανατροπές σε όλους τους τομείς.

 

Η ουσία κατά την ταπεινή μου άποψη έχει την έδρα της, στις καρδιές όπου η μνήμη υπάρχει σαν αναστάσιμη λαμπάδα. Επί του θέματος, όσο υπάρχουν Έλληνες και Φιλέλληνες που όχι απλά δεν ξεχνούν, αλλά αγωνίζονται για να μεταλαμπαδεύουν την ιστορική, εθνική, πολιτισμική μας κληρονομιά  στις επόμενες γενιές, τότε κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να σταθεί σαν άνεμος που θα σβήσει τη φλόγα της λαμπάδας της μνήμης.

 

Ένας από αυτούς τους Έλληνες που γνωρίζω μέσα από το ιστορικό και πολιτιστικό του έργο, είναι ο φίλος, ιστορικός και δημοσιογράφος Θεόδωρος Κ. Λάμπρος. Με τιμή και σεβασμό υπηρετεί την ιστορία μας ο κ.Λάμπρος που μέσω των σπουδών του έχει ειδικευτεί στις σελίδες του 1821. Έτσι ήταν το καταλληλότερο πρόσωπο για να αναλάβει την καταγραφή του ιστορικού λευκώματος του Δήμου Πύργου με το οποίο το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να συμμετάσχει στις εορταστικές εκδηλώσεις . Εκτός της συμμετοχής αυτής, θα παραμείνει στους Ηλείους ως μια ιερή παρακαταθήκη για μεγάλους και για μικρούς.

 

 

Ο συγγραφέας με γλώσσα απλή και κατανοητή, εκφράσεις ευανάγνωστες, δίχως βερμπαλιστικά στοιχεία, δίδει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να εστιάσει στο περιεχόμενο και όχι στις ικανότητες γραφής του. Με εικόνες και στοιχεία, με ημερομηνίες και χρονολογίες,η μακραίωνη διαδρομή μέσα από τις μάχες, τους ήρωες, τους μαρτυρικούς θανάτους πιστών, τα κατά τόπους γεγονότα, μας κατατάσσει στους ταξιδευτές  των στιγμών της ιστορίας μας, μας διδάσκει ότι  δεν ξεχνάμε αλλά παραδειγματιζόμαστε.

Ο κ.Θεόδωρος Λάμπρος εκτός των άλλων δραστηριοτήτων του είναι ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Φίλων Ιστορίας "Χαράλαμπος Βιλαέτης", ιδιοκτήτης της ηλεκτρονικής εφημερίδας skalistiri.news και διαχειριστής τους ιστορικού πόρταλ "Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821".

Η παρούσα φωτογραφίες προέρχεται από το προφίλ του συγγραφέα.

Το βιβλίο αυτό δεν πρέπει να περάσει σαν ένα δημιουργικό γεγονός που έχει ημερομηνία λήξης,αλλά με αναφορά των Ηλείων ή των φίλων της Ηλείας ανά τον κόσμο, με εκδηλώσεις που θα υπάρχει συμμετοχή νέων και παιδιών, μέσω διάφορων φορέων και εκτός του εν λόγω τόπου, να παραμένει ζωντανό σαν μια πηγή που θα μας τροφοδοτεί με γνώσεις, δύναμη, αγάπη για την πατρίδα, αιώνια ευγνωμοσύνη για τους ήρωες.

Άλλωστε να είναι αστείο να πούμε πως η πλειονότητα των αναγνωστών, με μια φορά που θα το διαβάσουν θα γνωρίσουν το περιεχόμενο. 

Τα θερμά και ειλικρινή μου συγχαρητήρια στον Δήμο Πύργου καθώς και στον κ. Λάμπρο. Καλή δύναμη , εποικοδομητική συνέχιση του έργου του.

Με την ευκαιρία ευφρόσυνες γιορτές και ευχές για καλύτερες μέρες στην παγκόσμια κοινωνία.

Καλοσωρίζοντας τον χειμώνα με τα Νικολοβάρβαρα!

 To πρώτο εορταστικό τριήμερο του Δεκεμβρίου, τα Νικολοβάρβαρα!

Μες στην δύσκολη κατάσταση στην οποία περιήλθε η ανθρωπότητα από την έλευση του ιού, οι προσπάθειές μας εκτός των προληπτικών μέτρων που θεωρούνται δεδομένες, πρέπει να στρέφονται με μεγαλύτερη διάθεση στην ίδια τη ζωή. Έτσι βιώνουμε την κάθε μέρα με περισσότερη καλή διάθεση και ευγνωμονούμε περισσότερο γι΄αυτό το θαύμα..καθόσον δεν είναι λίγοι οι συνάνθρωποί μας που έφυγαν..που δεν ζουν αυτό τον ξεχωριστό κύκλο του χρόνου που μας χαρίζουν οι εορτές.

 Γενικότερα και εκτός ιού, οι εποχές μας χαρακτηρίζονται από στρες, από υψηλή κρίση αξιών, από επιφανειακές συμπεριφορές, από μια μονοτονία που μοιάζει πως την αποδέχονται πολλοί εξ υμών.Πιστεύω ότι όσο κι αν συμβαίνουν αλλαγές και ενός είδους εξέλιξη, που μόνο εξέλιξη δεν είναι όταν διαστρεβλώνουμε την ταυτότητά μας και τις ρίζες μας με τον ψευτομοντερνισμό, οφείλουμε στους προγόνους μας, στους εαυτούς μας, στα παιδιά μας, να τιμούμε τα ήθη και τα έθιμά μας, να τα μεταλαμπαδεύσουμε ως ιερή κληρονομιά, όπως άλλωστε έκαναν και σε εμάς οι προγενέστερες γενιές. Όσο κι αν δεν αρέσει σε αρκετούς, το παρελθόν συνδέεται με το παρόν και χτίζουν το μέλλον.

Ο λαός ανέκαθεν συσχέτιζε τις καιρικές συνθήκες με τις εορτές της θρησκείας μας,κάτι απολύτως φυσιολογικό αν σκεφτεί κανείς ότι παλιότερα, οι άνθρωποι ζούσαν με οδηγό τη φύση δίχως καμιά σχεδόν πληροφόρηση.

Αυτή τη μικρή αλλά σημαντική εκκλησιαστικά και εορταστικά, χρονική περίοδο, την ονόμασαν Νικολοβάρβαρα και αποτελείται από την 4η, την 5η, την 6η Δεκεμβρίου.Ξεκινάει η Αγία Βαρβάρα, συνεχίζει ο Άγιος Σάββας και κλείνει ο Άγιος Νικόλαος. Σύμφωνα λοιπόν με τη λαϊκή παράδοση, τώρα αρχίζει ο χειμώνας.

 

 Για τις μέρες..

 

Αϊ Βαρβάρα βαρβαρώνει, δηλαδή δυναμώνει το κρύο

 

Αϊ Σάββας σαβαρώνει (σαβανώνει), δηλαδή το κρύο γίνεται πιο δυνατό

κι 

Αϊ Νικόλας παραχώνει (θάβει), δηλαδή το κρύο γίνεται πολύ δυνατό

Υπάρχει όμως και η άλλη εκδοχή που θέλει τον Άγιο Σάββα να τυλίγει (σαβανώνει), περιποιείται τους νεκρούς  ώστε να έχουν καλύτερη θέση στον Άδη αλλά ταυτόχρονα προσπαθεί να μην αφήσει τον θάνατο κοντά στους ζωντανούς.

Για τον εν λόγω άγιο λέγεται το δίστιχο

 " Του Άη Σάββα, 

    τρώνε φάβα" καθόσον συνηθίζεται να φτιάχνουμε φάβα στη μνήμη του.

Ο λαός δεν θα άφηνε το ιερό τριήμερο δίχως παροιμίες...

 

 

**Νικολίτσι, Βαρβαρίτσι, Σάββα τ' ήθελες στη μέση;

 

**Απ' τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει κι ο χειμώνας.

 

**Τ' άη-Νικολοβάρβαρα κι οι τοίχοι αποξυλώσανε.

 

**Νικολίτσα, Βαρβαρίτσα μπρος οπίσω ο χειμώνας.

 

**Τ' άη Νικολοβάρβαρα κάνει νερά και χιόνια.

 

**Αγιά Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απλοήθη: 

Μαζώχτε ξύλα κι άχερα και σύρτε και στο μύλο,

τι Άγιο Νικόλας έρχεται τα χιόνια φορτωμένος!

 

**Η Αγιά Βαρβάρα γέννησε κι ο Άη-Σάββας το εδέχθη

κι ο Άη-Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει! Αναφέρεται στο χιόνι.

 

**Τα Νικολοβάρβαρα κατεβασιές και χιόνια, μπουράσκες και τελώνια!

 

**Τα Νικολοβάρβαρα σιμά στο σταύλο!

Η πρώτη γιορτή είναι της Αγίας Βαρβάρας, όπως προαναφέρθηκε, η οποία ξεχώριζε για την εξωτερική της ομορφιά καθώς και για τα ψυχικά της χαρίσματα. Η καταγωγή της ριζώνει στην Ανατολή και ο πατέρας της ήταν ειδωλολάτρης που όταν πληροφορήθηκε ότι η κόρη του ήταν Χριστιανή, την έκλεισε σε έναν πύργο.Η Αγία έφυγε αλλά ο πατέρας της, την βρήκε και την παρέδωσε στον διοικητή του τόπου, όπου κακοποιήθηκε σκληρά και την αποκεφάλισε τελικά ο πατέρας της.

Είναι η προστάτιδα του Πυροβολικού, των λοιμωδών νόσων και των εγκύων.

Πολλοί λένε πως ο καιρός των Χριστουγέννων είναι ίδιος με της Αγιά Βαρβάρας.

Στη Θράκη την Αγία Βαρβάρα την τιμούν περισσότερο σαν προστάτιδα των παιδιών από την ευλογιά κυρίως που κάποτε ήταν η αιτία θανάτου για τον παιδικό πληθυσμό. Την παραμονή της εορτής οι νοικοκυρές φτιάχνουν την "βαρβάρα", ένα γλυκό από σιτάρι, μύγδαλα, καρύδια, ρόδια, σταφίδες, κανέλα, σουσάμι, ταχίνι  και φρούτα ψιλοκομμένα, κυρίως μήλα σκληρά.

Η δεύτερη γιορτή είναι του Αγίου Σάββα που είχε καταγωγή από την Καππαδοκία και σε νεαρή ηλικία πήγε στο μοναστήρι των Φλαβιανών και  στη συνέχεια τα 18 του πήγε στα Ιεροσόλυμα, στη Μονή του Αγίου Θεοκτίστου.Χαρακτηρίζονταν για τις αρετές του από μικρός. Τα ψυχικά και ηθικά του χαρίσματα τον βοήθησαν ώστε να προσφέρει σε ασθενείς και μη έχοντες.

Η τρίτη γιορτή στις 6 Δεκεμβρίου είναι του Αγίου Νικολάλου που γεννήθηκε το 270μ.Χ στα Πάταρα και έδρασε την εποχή των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού, Μαξιμιανού και Μεγάλου Κωνσταντίνου.Αρχικά αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο, λόγω όμως της ξεχωριστής αρετής του, τιμήθηκε με το αξίωμα του αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας.

Είναι ο προστάτης των ναυτικών!

 

 

 Εύχομαι σε όλους μέχρι τα βαθιά γεράματα να έχουμε την τιμή και τη χαρά να ζούμε τον εορταστικό κύκλο, να τηρούμε τα ήθη και τα έθιμά μας!

Χρόνια πολλά με ψυχές και διαδρομές φωτεινές!!

 

Ιερά προσκυνήματα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας.Παναγία η Γρηγορούσα.

 

 

Το ταξίδι μέσω αυτής της σελίδας, που ξεκίνησα για τους ναούς και τα εκκλησάκια του ιστορικού κέντρου της Αθήνας συνεχίζεται με την Παναγία τη Γρηγορούσα όπως είναι γνωστή η εκκλησία που βρίσκεται πάρα πολύ κοντά στον σταθμό του μετρό του Μοναστηρακίου και παραπλεύρως από τη βιβλιοθήκη του Αδριανού.Πρόκειται για ένα προσκύνημα που γνωρίζουμε σχεδόν όλοι, όσοι ζούμε στην Αθήνα κι ακόμη περισσότερο όσοι είμαστε λάτρεις του κέντρου.

Ξεκινώ με ένα πολύ όμορφο τραγούδι αφού όπως είναι γνωστό η  Παναγία εξυμνείται από πολλούς καλλιτέχνες σε όλους τους τομείς της τέχνης. Έτσι πολλοί στίχοι είναι αφιερωμένοι στο μεγαλείο Της!

 Παναγιά μου Γρηγορούσα

Παναγιά μου Γρηγορούσα
Παναγιά θαλασσινή
Μες στα μάτια σε κοιτούσα
Κάθε βράδυ και πρωί

Πάρε το παράπονό μου
Σε κορφή και σε βουνό
Σε κορφή και σε ποτάμι
Και σε τόπο μακρινό

Παναγιά μου γρηγορούσα
Η αγάπη π’ αγαπώ
Δηλητήριο γυρεύει
Να μου δώσει και να πιω

Στιχουργός ο μεγάλος Μάνος Ελευθερίου

Μουσική του Δήμου Μούτση

Πρώτη εκτέλεση η Βίκυ Μοσχολιού

  album 45άρια 1972.

 

 

 

 Το εν λόγω πολυαγαπημένο πνευματικό καταφύγιο του κέντρου της πρωτεύουσας, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ταξιαρχών και Δεξίππου.

Ο Ναός είναι αφιερωμένος και στους Άγιους Ταξιάρχες γι' αυτό και εορτάζει δυο φορές τον χρόνο, στις 8 Σεπτεμβρίου (Γεννέσιον Θεοτόκου) και στις 8 Νοεμβρίου (Παμμεγίστων Ταξιαρχών).

Ο αρχιτεκτονικός του τύπος είναι σταυροειδής ναός με τρούλο και στηρίζεται σε δύο κίονες του κυρίως ναού και σε δύο παραστάδες του Ιερού Βήματος. Τοποθετείται στον 11ο - 12ο αιώνα μ.Χ.. Ο βασικός αγιογράφος του Ναού είναι ο Δ. Πελεκάσης από τη Ζάκυνθο, ο οποίος συνδύασε τη βυζαντινή τεχνική με δυτικότροπα επτανησιακά στοιχεία.

Σύμφωνα με πηγές αλλά και με Αθηναίους που γνώρισα οι οποίοι είχαν τις μαρτυρίες από τους προγόνους τους, ο πρώτος ναός ήταν των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Υπήρξε κτίσμα του 9^ου αιώνα μ.Χ και οι κτήτορές του  ήταν ο Νικόλαος και η Ελισάβετ, ένα ζευγάρι αγνών και ευσεβών ανθρώπων που αποτελούσαν τους γονείς του Αγίου Λεοντίου του Αθηναίου. Αυτός ο Ναός δεν έμελλε να διατηρηθεί καθόσον κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας καταστράφηκε μετά από κάποια πυρκαγιά (πυρπολήθηκε).

Ακολούθησε η ανοικοδόμησή του το 1922 και πραγματοποιήθηκε μια μικρή προέκταση το 1995.

 

 

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας είναι κειμήλιο που έφερε κάποια οικογένεια από τη Μικρά Ασία και αποτελούσε τη μεγάλη δύναμη αυτών των ανθρώπων οι οποίοι βρέθηκαν να είναι πρόσφυγες στον ίδιο τους τον τόπο. Η εικόνα αφιερώθηκε στον Ναό το 1945 μ.Χ και από τότε γενιές και γενιές Αθηναίων αλλά και κατοίκων της Αθήνας δεν σταμάτησαν να προσέρχονται για να ανακουφιστούν ψυχικά και σωματικά, για να βρουν τη φώτιση για σοβαρές αποφάσεις της ζωής τους αλλά και τη δύναμη να ανταπεξέλθουν σε ισχυρές ταλαιπωρίες και δοκιμασίες.

Ο Ναός που γνωρίζουμε, το 1948 μ.Χ, με Προεδρικό Διάταγμα χαρακτηρίστηκε ως Προσκυνηματικός και από τότε ονομάζεται " Ιερό Προσκύνημα Παναγίας Γρηγορούσης - Παμμεγίστων Ταξιαρχών".

 

 

 

 

 

 

 

 

Ο Ναός στηρίζει το θεάρεστο έργο του Ιδρύματος του Ορφανοτροφείου Βουλιαγμένης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

 

 

 

Την Παναγία την Γρηγορούσα είχα την μεγάλη τύχη να την γνωρίσω πριν τριάντα περίπου χρόνια από μια αγαπημένη θεία, γέννημα - θρέμμα Αθηναία, η οποία ήταν αληθινά πιστή αλλά όχι θρησκόληπτη.

 

 

 

Καθημερινά είναι πολλοί οι πιστοί που επισκέπτονται τον Ναό γιατί εκτός των παρακλήσεων προς την Υπεραγία Θεοτόκο, πραγματοποιούνται παρακλήσεις και προς τον Άγιο Φανούριο τηρώντας το όμορφο έθιμο της φανουρόπιτας.

Η επίσκεψη στη  Γρηγορούσα όπως συνηθίζουμε να λέμε όσοι την ευλαβούμαστε, συνδυάζεται με τη μοναδική βόλτα στην Πλάκα, στα Αναφιώτικα, στο Μοναστηράκι. Η ψυχική ευφορία που δίνει η αληθινή πίστη με την θετική αύρα των τριγύρω αρχαιολογικών χώρων, είναι βάλσαμο, είναι μαγευτικό διάλειμμα, στην καθημερινότητα όπου θέλοντας και μη, τα μάταια μας ταλαιπωρούν, άλλους λιγότερο κι άλλους περισσότερο. 

Εύχομαι να βοηθάει όλο τον κόσμο, να μεσιτεύει στον Θεό για το καλύτερο της ανθρωπότητας.

 

Ιερά προσκυνήματα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Άγιος Φίλιππος - Μοναστηράκι.

Ο ναός του Αγίου Φιλίππου στο Μοναστηράκι είναι από τους πιο γνωστούς λόγω της θέσεώς του.Βρίσκεται στην οδό Αδριανού, τον δρόμο με τα καφέ και τα εστιατόρια, συγκεκριμένα απέναντι από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Αγοράς, της στοάς του Αττάλου,του Ναού του Ηφαίστου (Θησείο).

 

Σύμφωνα με διάφορες πηγές αλλά και τον δημοσιογράφο , συγγραφέα Ελευθέριο Σκιαδά, αυτός ο Ναός και ο ναός της Παναγίας της Παντάνασσας στην πλατεία του Μοναστηρακίου, είναι από τους πιο παλαιούς χριστιανικούς ναούς με ρυθμός Βασιλικής. Η Παντάνασσα διατηρήθηκε αλλά ο ναός του Αγίου Φιλίππου υπέστη πολλές και σοβαρές ζημιές. Όπως γνωρίζουμε πολλές και σημαντικές πληροφορίες τις έχουμε από τους περιηγητές. Έτσι σύμφωνα με τις αποτυπώσεις του  Α. Couchaud περιηγητή του 1841 στην Αθήνα διασώθηκαν η όψη και δυο κατόψεις του κτίσματος.Παλιότερα ..κάπου στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης ο Ναός είχε γειτονιά (μαχαλά) με σαράντα εννέα σπίτια και διακόσιους εβδομήντα ανθρώπους.

 

 

Τον Ιούνιο του 1826 έως τον Μάιο του 1827, χρονική περίοδο που ο Κιουταχής πολιόρκησε την Αθήνα, οι ζημιές του Ναού είχαν πολύ μεγάλη έκταση.Έως το 1838  ήταν σχεδόν κατεστραμμένος από τις οβίδες. Το μόνο στοιχείο που έδειχνε την εποχή της ακμής του ήταν η πασίγνωστη βρύση του.Γύρω από τη βρύση οι κάτοικοι είχαν δημιουργήσει θρύλους με κακά πνεύματα.

 

 

 

Το νερό που μαζεύονταν στην περιοχή ήταν του Αδριάνειου υδραγωγείου που ερχόταν από την οδό Μητροπόλεως, περνούσε το Μοναστηράκι, συνέχιζε από τον Άγιο Φίλιππο, έφτανε στον Κεραμεικό και ξεχύνονταν στην αρχή της Ιεράς Οδού.

 

 

Σύμφωνα με διάφορα στοιχείο το 1860 έγιναν κάποιες επισκευές στον Ναό χάνοντας τον χαρακτήρα που είχε από κατασκευής του.Έχει καταγραφεί ως επιμήκης βασιλική με ξύλινη στέγη, το δυτικό τμήμα είχε τρία κωδωνοστάσια και τέσσερα μεγάλα παράθυρα.

 

Ο Άγιος Φίλιππος κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1960 χαρακτηρίστηκε μνημείο ορθόδοξης εκκλησιαστικής τέχνης της βυζαντινής εποχής.

 Όταν προχώρησε η ανακατασκευή του από τα θεμέλια προς τα τέλη της ίδιας δεκαετίας η αρχική αγιογράφηση έγινε από τον αγιογράφο , καθηγητή πανεπιστημίου Ι.Βασιλόπουλο και τον Δημήτριο Κεντάκα.

 

 Ο Ναός που αιώνες τώρα στέκει, έχει κυριολεκτικά καταγράψει αμέτρητες ιστορίες και γεγονότα, ιστορικά, ατομικά , κοινωνικά. 

Κάποτε αποτελούσε μια γειτονιά γεμάτη ζωή όπου όλες οι ξεχωριστές προσωπικότητες του τόπου βρίσκονταν πολύ τακτικά εκεί..και ποιοι δεν ήταν, μοδίστρες και κεντήστρες, αρχιτέκτονες, δικηγόροι, γιατροί. 

Βέβαια η γειτονιά δεν έμεινε χωρίς γραφικότητα...φρόντισαν γι' αυτό τοι ξακουστοί βλάμηδες κι οι καβγατζήδες. 

 

 

 

Τα χρόνια περνούσαν όπως είναι το βασικό δεδομένο της ζωής..το καφενείο στη γωνία του ναού άλλαζε κατά καιρούς διεύθυνση και πελατεία.Κάποια εποχή σύχναζαν τσιγγάνοι έμποροι, για να πάρουν μέρος στο κυριακάτικο παζάρι.

Εκτός των παραπάνω που σύχναζαν στην πλατεία εκεί φιλοξενούνταν και μέρος της  υψηλής οικονομικής τάξης της Αθήνας όπως η Ποτοποιία Βαρθολομαίου, η Κυτιοποιία Πολυζωίδη, ο αλευρόμυλος του Μπακαλάκη, το ξυλουργικό εργοστάσιο των Ράλλη - Γερμανού.

 

Από τα γνωστά στέκια των Αθηναίων της περιοχής ήταν τα καφενεία των Παπαχειμώνα, Κουταβέλη, Μπαρδόπουλου, Θεάκου.

 

 

Η γειτονιά εκείνης της εποχής άλλαξε ριζικά από την ώρα των ανασκαφών για την αποκάλυψη της Αρχαίας Αγοράς. Πολλές φορές όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον..Έτσι κάποιες θυσίες είναι αναγκαίες και αναπόφευκτες.Ήταν λογικό τα σπίτια να γκρεμιστούν, οι άνθρωποι να φύγουν, η τοποθεσία να διαφοροποιηθεί.

 

 

 

Σήμερα η περιοχή είναι ένας από τους περιζήτητους τουριστικούς προορισμούς αφού συνδυάζει τον πολιτισμικό, τον ιστορικό, τον παραδοσιακό μας πλούτο με τη γραφικότητα του τοπίου, των γεύσεων και του εμπορίου.

Για εμάς που ζούμε κοντά στο κέντρο, που μπορούμε να περπατάμε ως εκεί , η τύχη είναι μεγάλη...κάποτε δεν την είχα αντιληφθεί...ίσως γιατί ότι έχουμε εύκολο το θεωρούμε δεδομένο..Όμως με την κατάσταση του αποκλεισμού λόγω του ιού...συνειδητοποίησα αυτή την τύχη..

Ο Άγιος Φίλιππος κατά καιρούς διοργανώνει εθελοντική αιμοδοσία.

 

Επίσης κάθε χρόνο στην εορτή του , στις 14 Νοεμβρίου εκτός από το θρησκευτικό πρόγραμμα που αξίζει κανείς να παρακολουθεί, διοργανώνει αγορά στον αύλειο χώρο του με διάφορα προϊόντα και νηστήσιμες γεύσεις λόγω της επερχόμενης νηστείας των Χριστουγέννων.