ΟΙ ΓΙΟΡΤΙΝΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ.

 Όλη η βιβλιογραφία καθώς και τα γραπτά της λαογραφίας, που αναφέρονται στο Δωδεκαήμερο στη Μικρά Ασία γενικά, παρουσιάζουν μια πολύ πλούσια εθιμολογία. Γινόταν ένα συναπάντημα των χριστιανικών εθίμων καθώς και παγανιστικών, στο θέμα της έλευσης του Νέου Χρόνου και στα "αναμενόμενα" από αυτόν.

 Το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων, τα παιδιά με τουμπελέκια, σιδερένια τρίγωνα, σήμαντρα και φαναράκια κρεμασμένα σε κοντάρια, πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν τα κάλαντα.Η ατμόσφαιρα στις γειτονιές πλημμύριζαν από τις παιδικές φωνούλες, που μαζί με τα κάλαντα διέδιδαν την αισιοδοξία και την αγάπη παντού. Οι νοικοκυρές τους έδιναν χρήματα

 (παράδες), ξηρούς καρπούς και φοινίκια (μελομακάρονα). Έλεγαν και οι μεγάλοι τα κάλαντα, κρατώντας ένα φωτισμένο χειροποίητο από χαρτί ή ξύλο καραβάκι, του οποίου το μήκος κάποιες φορές έφτανε και τα τρία μέτρα.

 Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά,

πρώτη γιορτή του χρόνου.

Για βγείτε, δείτε, μάθετε,

όπου Χριστός γεννάται.

Γεννάται κι ανατρέφεται

με μέλι και με γάλα.

Το μέλι τρώγουν άρχοντες,

το γάλα οι αφεντάδες......και τελείωναν με το "Και εις έτη πολλά. Και του Χρόνου να 'στε καλά.

 Μέρες πριν τα Χριστούγεννα, οι νοικοκυρές άρχιζαν την προετοιμασία των σπιτιών.Μοσχοβολούσαν οι γειτονιές από το άσπρισμα και τις μπουγάδες. Για τον κυρίως στολισμό χρησιμοποιούσαν καραβάκι ενώ οι κάτοικοι του Πόντου συνήθιζαν να στολίζουν δέντρο.Το δέντρο αυτό είχε χρυσοβαμμένες κουκουνάρες, μανταρίνια κι άλλους καρπούς, βαμβάκι για χιόνι, χρυσαφιές καραμέλες. Δίπλα από το δέντρο, ξεχώριζε το τραπέζι της Παναγίας όπως το έλεγαν.΄Έστρωναν με το καλύτερο τραπεζομάντηλο ένα τραπέζι που είχε επάνω μια εικόνα της Παναγίας και τις πιατέλες με τα γλυκά των ημερών. Ήταν οι μέρες γλυκές, οι μαχαλάδες μοσχοβολούσαν από τις λαμαρίνες που πηγαινοέφερναν οι νοικοκυρές στους φούρνους για να ψήσουν γλυκά και φαγητά. Και τι δεν έφτιαχναν εκείνες οι γυναίκες!Σαραγλί, μπακλαβάδες, φοινίκια, κουραμπιέδες, σεκέρ λουκούμια, κανταϊφια, ψητό γουρουνόπουλο, σέλινο με κρέας, σαρμάδες..

 Στην Καππαδοκία καθώς και σε άλλες περιοχές, κάποιες ημέρες πριν τα Χριστούγεννα, άρχιζαν τα "γουρουνοσφαξίματα". Το χοιρινό ανήμερα γινόταν ψητό με χυμό νεράντζι.Απαράβατος κανόνας ήταν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι να αρχίζει με σούπα από βραστό.

 Κυλούσαν οι μέρες σ' ένα κλίμα θαλπωρής, ανταλλαγής ευχών, επισκέψεων, και έφτανε η παραμονή της πρωτοχρονιάς.Την παραμονή το βραδάκι πάλι οι μαχαλάδες ζωντάνευαν από τις χαρούμενες παιδικές φωνούλες που τραγουδούσαν τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα.

Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά,

ψιλή μου δεντρολιβανιά

κι αρχή καλός μας χρόνος,

εκκλησιά με τ' άγιο θρόνος..

Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε

πέτρα να μην ραγίσει

Κι ο νοικοκύρης του σπιτιού

χίλια χρόνια να ζήσει...

 Τα σπίτια στη Σμύρνη, έκαναν μια ιδιαίτερη προετοιμασία για να υποδεχτούν τον Άγιο Βασίλη. Στόλιζαν ένα τραπέζι που επάνω τοποθετούσαν ξηρούς καρπούς και γλυκά. Επίσης οι νοικοκυρές ράντιζαν με ξηρούς καρπούς το σπίτι κι έλεγαν "Κάλαντα του καλού σκαίρα και πάντα και του χρόνου .Ανήμερα, όλη η οικογένεια πήγαινε στην εκκλησία και ο πατέρας έπαιρνε μαζί του ένα ρόδι, που το έσπαζε στο κατώφλι του σπιτιού ή πίσω από την πόρτα όταν επέστρεφαν, λέγοντας "καλημέρα και εις έτη πολλά".

Ἐδιναν μεγάλη σημασία στο θέμα του ποδαρικού για τη Νέα Χρονιά. Έκαναν ποδαρικό πατώντας ένα σίδερο και έλεγαν " σίδερο πάνω, σίδερο κάτω, σίδερο οι άνθρωποι που είναι μέσα, σίδερο η μέση μου, σίδερο το κεφάλι  μου". Ο νοικοκύρης έκανε το σταυρό του, σταύρωνε με το μαχαίρι τρείς φορές την πίτα και έκοβε τόσα κομμάτια, όσα ήταν τα μέλη της οικογένειας. Το πρώτο κομμάτι πάντα, ήταν του Χριστού, ακολουθούσε της Παναγίας, του Αγίου Βασιλείου, του σπιτιού και του φτωχού. Είχαν μια ακόμη όμορφη συνήθεια που ήθελε κομμάτια από τη βασιλόπιτα μαζί με ξηρούς καρπούς, να τα αφήνουν στις δημόσιες βρύσες της πόλης , ώστε να τα παίρνουν οι φτωχοί.Κατόπιν επέστρεφαν στο σπίτι αμίλητες,με το νερό της βρύσης, έτσι ώστε όλο το χρόνο να τρέχουν τα αγαθά στο σπίτι.

 Το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι κατά τα έθιμα, απαιτούσε κόκκορα κοκκινιστό στην κατσαρόλα, κεμπάπ με ρύζι, και φαγητά με ρύζι ώστε ο καινούριος χρόνος να είναι γεμάτος από χαρές που θα ριζώσουν..

 Οι περιγραφή των γιορτινών ημερών συνεχίζονται, με όλη την ομορφιά που είχαν τα έθιμα στη Σμύρνη.Τις παραμονές των Θεοφανείων, οι εικασίες, οι παραδόσεις, οι μυθοπλασίες για τους καλικάντζαρους, ήταν τόσο αγαπητές στα παιδιά..που περίμεναν από τους μεγαλύτερους με ανυπομονησία, άλλες φορές με χτυποκάρδι φόβου, κάπου - κάπου με χωρατά, να τις ακούσουν.

 Κυρίως οι παππούδες και οι γιαγιάδες, καλούσαν τα εγγόνια τους και άρχιζαν την αφήγηση για τα μικρά, αποστεωμένα, κακάσχημα και μαυριδερά όντα με τα πεταχτά δόντια που όλο έτρεχαν, φώναζαν, τραγουδούσαν και γκρίνιαζαν. Τους έλεγαν πως αν δεν θυμιάτιζαν την παραμονή των Χριστουγέννων, αυτά τα απαίσια δημιουργήματα θα κατέβαιναν από την καμινάδα με σκοπό να ταλαιπωρήσουν όλη την οικογένεια.Το δωδεκαήμερο έκλεινε με την εκκλησία, τον αγιασμό των υδάτων, τον αγιασμό του σπιτιού από τον ιερέα της ενορίας...Αφήνοντας τις γιορτές  οι οικογένειες..σχεδίαζαν τα επόμενα σχέδια που περιείχαν τη Σαρακοστή με όλα τα σχετικά.

ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!!Ο ΝΕΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΝΑ ΣΗΜΑΝΕΙ ΜΙΑ ΝΕΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΡΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΜΑΣΤΙΖΕΤΑΙ.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΠΙΝΟΝΤΑΣ ΚΑΦΕ.

 

 Σύμφωνα με διάφορες πηγές αλλά και μαρτυρίες γνωστών, το καφενείο με τη δική του μορφή σε κάθε εποχή, ήταν συνδεδεμένο με την κοινωνία της Μικράς Ασίας, από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Αποτελούσε ένα ξεχωριστό σημείο συνάντησης για επικοινωνία, για να σχολιάζουν οι θαμώνες τα κοινωνικά δρώμενα, για να εκφράζονται ελεύθερα, χωρίς φόβο.Το καφενείο και ο καφές ήταν λέξεις άμεσα συνδεδεμένες με την ελευθερία, καθόσον μόνο εκεί υπήρχε.

 Ένας Τούρκος συγγραφέας με προοδευτικές για την εποχή του απόψεις, ο Αζίζ Νεσίν έγραψε: "Δύο πράγματα δεν ευδοκιμούν  στη χώρα μας. Το ένα είναι το δέντρο του καφέ και το άλλο η Δημοκρατία. Και τα δύο μας έρχονται από το εξωτερικό". Οι άνθρωποι γνώριζαν πολύ καλά να ξεχωρίζουν τον καλό καφέ, περισσότερο από άλλα σοβαρά κοινωνικά και πολιτικά θέματα.Σχετικά μ'  αυτό το φαινόμενο, ο Αζίζ Νεσίν συνεχίζει " Αμέσως καταλαβαίνουμε τον καλό καφέ από τον κακό, τον μπαγιάτικο από το φρέσκο, το νοθευμένο από τον πραγματικό. Ζωή να'χουν, μερικοί πατριώτες μας που έκαναν ψεύτικο καφέ. Στην αρχή βγήκε ο κριθαρένιος καφές, δεν έπιασε. Ύστερα βγήκε ο καφές από φασόλια, δεν τον κατάπιαμε. Αν και καταπίνουμε όλες τις απομιμήσεις, την απομίμηση του καφέ δεν την καταπίνουμε, Ω!Ύψιστε!Να γινόταν, τόσο δα απ' ό,τι καταλαβαίνουμε από αυτό τον καφέ, να καταλαβαίναμε και από Δημοκρατία...".

 Πασίγνωστο, πως όλη η Ανατολή ήταν λάτρης του καφέ.Το δέντρο όμως  του καφέ δεν ευδοκιμούσε εκεί, καθόσον δεν το ευνοούσαν το κλίμα και το χώμα.Για την καλλιέργεια του καφεόδεντρου υπάρχουν διάφορες πληροφορίες.Μια απ' αυτές θέλει τα πρώτα φυτά να εμφανίζονται στην Αιθιοπία και συστηματικά η καλλιέργεια ν' αρχίζει τον 15ο  αιώνα. Επίσης σημαντικές χώρες παραγωγής και εμπορίου ήταν η Υεμένη και η Αραβία.Για τη συνέχεια ο καφές ακολούθησε πιστά το δρόμο των μπαχαρικών.

 Στην Ευρώπη τον έφεραν Άραβες έμποροι, μέσω της Βενετίας. Συνήθως το λιμάνι της Σμύρνης αποτελούσε σημείο εμπορικής συνάντησης.

 Στα καφενεία της Σμύρνης, που έχει αυτές τις ημέρες την τιμητική της , στο μαγευτικό παρελθοντικό ταξίδι, οι καθημερινές λέξεις ήταν: γαβάτσικος ( τούρκικος γλυκός σε χοντρό φλιτζάνι), ταμπής (καφετζής), ιστίκ (μπρίκι), τινκάν (φλιτζάνι), καιμάκ (καϊμάκι), τιριάκι (θερακλής), ντελβές (κατακάθι), σεκερί (γλυκό).

 Η απόλαυση του καφέ απαιτεί τη γεύση, το άρωμα, την οξύτητα, τις σωστές αναλογίες, το καλό ψήσιμο.Οι οδηγίες που έρχονται από την Ανατολή μας λένε, ότι για να διατηρηθεί φρέσκος ο καφές που έχουμε στο σπίτι, πρέπει να είναι προστατευμένος από τη ζέστη, το φως, το οξυγόνο και την υγρασία.

 Υπάρχουν περίπου 50 τρόποι παρασκευής ελληνικού καφέ!!Θα αναφέρω τους κυριότερους, όπως παρουσιάζονται σε μικρασιάτικες συμβουλές, που ταξιδεύουν ανά τους αιώνες. Το διαφορετικό στις ονομασίες του καφέ, προέρχεται από την ποσότητα της ζάχαρης αλλά και τον τρόπο βρασίματος.

Αν θέλουμε ο καφές μας να έχει φουσκάλες, ανασηκώνουμε το μπρίκι λίγο πριν φουσκώσει το περιεχόμενο.

ΒΑΡΥ ΓΛΥΚΟΣ: 3 κουταλιές καφέ και 4 ζάχαρη

ΠΟΛΛΑ ΒΑΡΥ ΓΛΥΚΟΣ:4 κουταλιές καφέ και 6 ζάχαρη

ΒΑΡΥΣ ΣΕ ΜΙΣΟ:3 κουταλιές καφέ και 6 ζάχαρη σε μισό φλιτζάνι νερό

ΒΑΡΥΣ ΜΕ ΟΛΙΓΗ: 3 κουταλιές καφέ και 1 1/2 ζάχαρη

ΕΛΑΦΡΥΣ ΓΛΥΚΟΣ: 1 1/2 κουταλιές καφέ και 5 ζάχαρη

ΓΛΥΚΥ ΒΡΑΣΤΟΣ: 3 κουταλιές καφέ και 6 ζάχαρη

ΜΕΤΡΙΟΣ: 3 κουταλιές καφέ και 2 ζάχαρη

ΜΕΤΡΙΟΣ ΒΑΡΥΣ : 3 κουταλιές καφέ και 3 ζάχαρη

ΜΕΤΡΙΟΣ ΒΡΑΣΤΟΣ :3 κουταλιές καφέ και 3 ζάχαρη

Ο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ "ΜΩΡΙΑΣ" ΣΤΗΝ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ.

Ο Λαογραφικός Σύλλογος Ανδραβίδας "Μωριάς", ιδρύθηκε το 2000, με σκοπό όλο αυτό το πανέμορφο έργο της λαογραφίας, που δένει το παρελθόν με το παρόν και οδηγεί στο μέλλον.

Η λαογραφία για κάποιους σημαντική λέξη, για άλλους αδιάφορη, είναι επιστήμη και ασχολείται με όλες τις πτυχές του λαϊκού πολιτισμού.

 Η υπεύθυνη αυτού του Συλλόγου φροντίζει με τους συνεργάτες της και κάνει πραγματικότητα το σκοπό της επιστήμης. Έχει οργανώσει ένα πολύ αξιόλογο Μουσείο, που μπορεί όποιος θέλει να επισκεφτεί και να ζήσει ένα ρομαντικό παρελθοντικό ταξίδι, μέσα από φωτογραφίες και αντικείμενα που παρουσιάζουν τις εκφάνσεις της ζωής των περασμένων γενεών. Επίσης οι εκδηλώσεις που διοργανώνει κατά τη διάρκεια του χρόνου, έχουν σκοπό τη διατήρηση, καθώς και τη μετάδοση των εθίμων και παραδόσεων της περιοχής.

 

Ο αναφερόμενος Λαογραφικός Σύλλογος, εδρεύει στη γειτονιά που γεννήθηκα και μεγάλωσα, στην ιστορική κωμόπολη της Ανδραβίδας. Ο χώρος που φιλοξενείται βρίσκεται στην είσοδο της πόλης για όσους έρχονται από το ρεύμα της Αθήνας. Τα περασμένα Χριστούγεννα τα περάσαμε στην Ανδραβίδα και είχαμε την τύχη, να θαυμάσουμε έναν πρωτότυπο για την περιοχή μας, μαγευτικό λόγω ημερών, με πλούσια θέματα, εορταστικό στολισμό.Θυμάμαι το θαυμασμό κάποιων φίλων από την Αθήνα, οι οποίοι είχαν εκπλαγεί με τη χριστουγεννιάτικη εικόνα του Λαογραφικού Συλλόγου.

Οι φωτογραφίες είναι από το φετινό στολισμό. Τις είδα στο διαδίκτυο και ειλικρινά αισθάνθηκα για ακόμη μια φορά τιμή για τον σπουδαίο αυτό άνθρωπο που φροντίζει για το θαυμάσιο αποτέλεσμα. Η κ.Παναγιώτα Οικονομοπούλου μαζί με το σύζυγό της και κάποιους εκλεκτούς της συνεργάτες, κάνουν πράξη την αγάπη για τον τόπο μας.

Πρόκειται για έναν αξιολογότατο άνθρωπο, με πνευματική και ψυχική καλλιέργεια, καθώς και την εμπειρία πολλών ετών διαμονής στις Η.Π.Α. Στην Ελλάδα είναι συχνό το φαινόμενο των τίτλων, όπως  του "Προέδρου", του "Υποψήφιου" και πολλών άλλων ... το σπάνιο είναι οι πράξεις να δείχνουν την αξία μας.

Επίσης γενικά είναι συνηθισμένο οι σύλλογοι, να χρηματοδοτούνται ή να τους χρησιμοποιούν πολλοί, ως τον τρόπο μέσω του οποίου εξασκούν ανεπίσημα κερδοσκοπικούς σκοπούς. Το ασυνήθιστο είναι να παρουσιάζεται έργο με προσωπικό δουλειά και κόστος, χωρίς καμιά χρηματοδότηση, ούτε αρωγή από αρμόδια όργανα. 

Με την παρούσα ευκαιρία, αναφέρω για τους φίλους και φίλες εκτός Ανδραβίδας που μου το ζήτησαν, ότι ο συγκεκριμένος Σύλλογος διατηρεί ένα άριστο σύνολο παραδοσιακών στολών, με την απόλυτη ευθύνη και προσωπική φροντίδα της κ. Οικονομοπούλου.

Χρυσές ευχές σε όλους που φρόντισαν για αυτή την εορταστική νότα!!

Σίγουρα η μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων έχει ένα βαθύ ηθικό μήνυμα. Όμως και οι στολισμοί με τις εκδηλώσεις έχουν σημαντική θέση, ιδιαιτέρως σε μια εποχή που το σκοτάδι το οποίο επιβάλλεται είναι πυκνό.

Τόσα θέματα που παρουσιάζονται...πόσες εργατοώρες; Πόσος κόπος, έξοδα;Παράδειγμα προς μίμηση η υπεύθυνη με τους συνεργάτες της.

Ομορφιά καθαριότητας!!Το μεράκι στο μεγαλείο του.

Συγχαρητήρια όχι μόνο από εμένα αλλά και από υπεύθυνους μεγάλων λαογραφικών φορέων της Ελλάδας, που παρακολουθούν το έργο. Και του χρόνου με υγεία και διάθεση.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΛΑ, ΧΡΟΝΙΑ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ

Η ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ.

 Η κουζίνα αποτελούσε όχι μόνο τον πιο αγαπημένο χώρο κάθε Σμυρνιάς, αλλά έναν τόπο ιερό, αφού πέρναγαν αρκετές ώρες εκεί και ότι δημιουργούσαν ήταν με απόλυτη λεπτομέρεια και φυσικά πολλή πολλή αγάπη.Γι' αυτό οι γευστικές δημιουργίες  της Σμύρνης μένουν αξέχαστες..ακόμη και απλά βλέποντάς της μέσα από ταινίες.

 Ο Αντζέλ Κουρτιάν γράφει "Αχ!αυτά τα σπίτια που τα καμάρωνα όταν περνούσαμε. Είχαν ένα συνήθειο στη Σμύρνη, να τρώνε  με τις πόρτες ανοιχτές. Τα σπίτια ήταν διώροφα, πάντα υπερυψωμένα, με τρία τέσσερα σκαλάκια, και οι πόρτες τους έμπαιναν λίγο πιο μέσα, ώστε να χειμώνα δε βρεχόσουν μέχρι να σου ανοίξουν. Όταν άνοιγε η πόρτα, αμέσως ήταν η τραπεζαρία. Τα βράδια έβλεπες τις οικογένειες  μαζεμένες τριγύρω σε φρεσκοσιδερωμένα, λινά άσπρα τραπεζομάντιλα και η υπηρέτρια, απαραίτητα με μαύρο φόρεμα, άσπρη ποδίτσα και μπονεδάκι στο κεφάλι, έφερνε τα φαγιά στο τραπέζι και έδινε σιωπηλά σε μιαν άλλη βοηθό ό,τι περιττό υπήρχε.Τα σερβίτσια άστραφταν και τα ποτήρια ήταν πάντα ακριβά, κολονάτα. Συναγωνίζοταν στη γειτονιά για την καλύτερη εμφάνιση και πάντα οι πόρτες ορθάνοιχτες...".

  Η Σμύρνη φημίζεται για τις υπέροχες συνταγές που οδηγούσαν σε εξαιρετικές γεύσεις. Οι επιρροές από ανατολή και δύση, είναι φυσικό χαρακτηριστικό, αφού η πόλη αυτή αποτελούσε ένα σταυροδρόμι πολιτισμών.Τα στοιχεία της κουζίνας τα αξιοποίησαν με τον καλύτερο τρόπο.Το εμπόριο που ανθούσε έφερε νέα προϊόντα,που έλαβαν την κατάλληλη θέση ...(ποτά, μπαχαρικά , αρώματα)!!

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πληροφορίες για τα γαλλικά και τα ολλανδικά τυριά, τα μανιτάρια, το αυγοτάραχο του Αίνου, τη μαστίχα απ’ τη Χίο, τους αστακούς, τη σοκολάτα.Τα ποτά που τιμούσαν ήταν το κονιάκ,τα γαλλικά κρασιά, το ολλανδικό τζιν. Επίσης όπως είναι γνωστό κύρια θέση είχαν τα μπαχαρικά. Οι γαστριμαργικές συνήθειες, καθώς και οι σπεσιαλιτέ της Σμύρνης, ήταν επηρεασμένες από τους διαφορετικούς πληθυσμούς και τις ιδιομορφίες της τοπικής παραγωγής. Η γλώσσα της περιοχής, δανείστηκε λατινογενείς ιδιαιτερότητες και διαμόρφωσε δικά της στοιχεία, άλλοτε με εξελληνισμό όρων και άλλοτε μα διασκευές λέξεων. Γνωστό παράδειγμα αποτελούν οι  λεμοντρόφες από τις lemon drops καραμέλες, η τζινέβρα ή ολλάντα για ένα είδος τζιν εξ Ολλανδίας, τα αρσενικά ο στόμας, ο βούτυρας και ο δώμας και η θηλυκή παντεσπάνια αντί των αντίστοιχων ουδέτερων. 

Τζατζίκι, λακέρδα, τσίρος, ιμάμ μπαγιλντί, σουτζουκάκια, χιουνκιάρ μπεγιεντί, ντονέρ κεμπάμπ, ταούκ κιοκτσού, πίτα Καισαρείας, Ατζέμ πιλάφ, λαχανοντολμάδες. λάχανο με κρέας, κολοκυθάκια γεμιστά με αυγολέμονο, μελιτζάνες γεμιστές τας κεμπάπ,γιουβέτσι Αττάλειας, Καπαμάς Σμυρναίικος, αρνάκι φρικασέ, αρνί γκιούλμπασι.....και πάρα πάρα πολλές άλλες ονομασίες..

 Από γλυκά να δείτε η Σμυρναίικη κουζίνα τι έχει μας παρουσιάσει..κουλουράκια αλμυρά και γλυκά με όποια γεύση μπορεί να φανταστεί ο καθένας μας.., γιαγλίδικα σιμίτια, μουστουδημιουργίες, ο χαλβάς φυσικά στην πρώτη θέση, πάστα φλώρα, σοκολατάκια με κάθε είδους γέμιση, λουκούμια, σαραγλί, τσουρέκια πολίτικα, μπουγάτσα, ρυζόγαλο φούρνου, μαλεμπί, καζάν ντιπί μαλεμπί, τηγανίτες, τουλουμπάκια, κάθε είδους γλυκό το κουταλιού, κυδώνια ψητά,  κιουνεφέ, σεκέρ παρέ,βεζίρ παρμαγι, ρεβανί, σάμαλι....

 Στη Σμύρνη η αφθονία των φρούτων που προέρχονταν από το γόνιμο κάμπο της έδινε κι άλλα υλικά για την υπέροχη κουζίνα της.

 Με τα φρούτα εκτός από ιδιαίτερες σαλάτες και γλυκά, κάθε νοικοκυρά έφτιαχνε λικεράκια για κέρασμα, ιδιαιτέρως το χειμώνα.

 Πιστεύω πως οι Έλληνες πρόσφυγες το 1922 εκτός του τεράστιου θησαυρού σε άλλους τομείς, έφεραν και μας γνώρισαν όλον αυτό τον πλούτο στα μυστικά της τελετουργίας, της μυρωδιάς, της γεύσης, της αξίας του σπιτικού φαγητού.

Τα κεντήματα, τα υφαντά και τα στολίδια, στα σπίτια της Σμύρνης.

 Πως τα στολίδια άρεσαν στις Σμυρνιές είναι πασίγνωστο. Το λέγαν οι ίδιες στα παιδιά της γειτονιάς όταν έπιανε το σούρουπο και μαζευόντουσαν απ' την αλάνα, όταν οι τελευταίες αχτίνες του ήλιου τους θύμιζαν την αρχοντιά τους και τη χάρη, τα μεγαλεία τους που γκρέμισε ο ξεριζωμός... Από προσωπική εμπειρία, πριν χρόνια στα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας.
Το γράφουν τα βιβλία και ιστορικές πηγές.Λέγοντας στολίδια, δεν εννοούμε μόνο τα συνοδευτικά της ενδυμασίας αλλά και τα διάφορα χειροποίητα αριστουργήματα του σπιτιού.

 Μια από τις βασικές οικιακές εργασίες κάθε Σμυρνιάς, ήταν η υφαντική και το κέντημα.Δεν υπήρχε σπίτι που να μη διαθέτει ραπτομηχανή.Επίσης πολλά σπίτια διέθεταν αργαλειό. Ο αργαλειός είχε σημαντική θέση στο σπίτι, αφού σ' αυτόν υφαίνονταν όλα τα είδη της καθημερινής ενδυμασίας, από τις βαμβακερές βράκες και τα εσώρουχα έως τα σεντόνια με τα μαξιλάρια, τα κιλίμια κ.α.Το υλικό ήταν πάντα αυθεντικό, βαμβάκι, λινάρι, μετάξι. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είχαν οι κουρτίνες, στις οποίες εκτός από τα περίφημα σχέδια κεντούσαν τα αρχικά του ονόματος της νοικοκυράς.Στα σχέδια με τις συνθέσεις από τη φύση, κυριαρχούσαν η τουλίπα, ο υάκινθος, το τριαντάφυλλο.

Ο δικέφαλος αετός και οι σκηνές από τη γαμήλια τελετή, όπως και τα θρησκευτικά σύμβολα, ήταν πάντα στις προτιμήσεις των σμυρνιών. Στις κρεββατοκάμαρες, οι υφαντές "μπάντες", έδιναν τη μορφή χώρου τέχνης και ταυτόχρονα προστάτευαν το χώρο από το κρύο.

Τα πατώματα ήταν στρωμένα με κιλίμια, κουρελούδες και φυσικά τα πλουσιόσπιτα με χειροποίητα ανατολίτικα χαλιά.Για το χειροποίητο ανατολίτικο χαλί, αναφέρεται γενικά πως εκτός από ένα κυριολεκτικά πολυπολιτισμικό έργο τέχνης, το 19ο αιώνα αποτελούσε το σπουδαιότερο βιομηχανικό εξαγώγιμο προϊόν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Από τον 20ο αιώνα πολλοί Έλληνες, από την Καππαδοκία, τη Φιλαδέλφεια, την Κιουτάχεια, τη Σεβάστεια και αλλού, είχαν γίνει σημαντικοί ταπητουργοί και δραστηριοποιούνταν με μεγάλη επιτυχία στην παραγωγή και στο εμπόριο χαλιών.Σύμφωνα με τις πηγές από το 19ο αιώνα,η Σμύρνη ήταν το κέντρο εμπορίου και εξαγωγής χαλιών.Οι εξαγωγές απευθύνονταν προς τις Ευρωπαϊκές πόλεις.Οι Έλληνες ταπητουργοί της Μ. Ασίας αποτελούσαν το 80 %.

Είναι αλήθεια ότι ξεφυλλίζοντας τους τόμους της ιστορίας και της λαογραφίας διαπιστώνουμε ότι όπως οι Βυζαντινοί έτσι και οι Σμυρνιοί ήταν άρρηκτα συνδεδεμένοι με την πολυτέλεια και τους πλούσια διακοσμημένους εσωτερικούς χώρους.

Η τέχνη της ταπητουργίας ήταν ένα σημαντικό κληροδότημα των Ελλήνων προσφύγων το 1922. Αρκεί να σκεφτούμε ότι το 1926, στις προσφυγικές συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά, λειτουργούσαν 36 επιχειρήσεις εκ των οποίων οι 27 ήταν ταπητουργίες!!!